آنچه میخوانید ترجمه فارسی مقالهای است به قلم مت لوندی (Matt Lundy)، روزنامهنگار اقتصادی که به تازگی در گلوب اند میل منتشر شده است.
دولت فدرال امسال به تدریج الگوی باسابقه گزینش متقاضیان مهاجر به کانادا بر اساس امتیاز (که در سیستم اکسپرس انتری اجرا میشود) را به تدریج کمرنگتر خواهد کرد و در مقابل، اولویت گزینش را به آن دسته از متقاضیانی خواهد داد که تجربه کار در حوزه فناوری را دارند. همه اینها در حالی است که تقاضا در بازار کار حوزه فناوری در کانادا کاهش یافته و اخیرا شاهد تعدیل نیرو در بسیاری از شرکتهای فناور نیز بودهایم.
از ۲۸ ژوئن، اتاوا دعوت از برخی متقاضیان اقامت دائم در کانادا را آغاز کرد. این اقدام، روندی متفاوت با نظام فعلی اکسپرس انتری است که بخش زیادی از متقاضیان آن، افرادی هستند که قصد مهاجرت اقتصادی به کانادا را دارند.
به هر متقاضی که از طریق الگوی اکسپرس انتری اقدام میکند، امتیازی تعلق میگیرد. این امتیاز بر اساس معیارهایی مثل سن و تحصیلات محاسبه میشود. در نهایت، افرادی که امتیاز بالاتری دارند، توسط دولت گزینش شده و میتوانند برای اقامت دائم در کانادا اقدام کنند.
اما بر اساس الگوی جدید، وزارت مهاجرت کانادا به شکلی منظم، یک سری دعوتنامه برای گروهی مشخص از افرادی که در اکسپرس انتری ثبتنام کردهاند ارسال میکند. امسال، وزارت مهاجرت تمرکزش را روی مهارت زبان فرانسوی و نیز سابقه کار در یکی از پنج حوزه مرتبط با رشتههای علومپایه-مهندسی (علومپایه، فناوری، مهندسی و ریاضی) یا آنچه به اختصار STEM نامیده میشود قرار داده است.
شان فریزر که به تازگی به سمت وزیر مسکن منصوب شده است، در اواخر دوره وزارت مهاجرت خود گفت که گزینش متقاضیان به شیوه جدید مبتنی بر دستهبندی (category-based) میتواند به کانادا کمک کند تا نیروی انسانی مورد نیاز در حوزه پزشکی و سلامت و نیز ساختوساز را تامین کند. هر چه باشد، کانادا به شدت در زمینه نیروی انسانی در این حوزهها با کمبود روبروست.
او در یک کنفرانس رسانهای در نوامبر گفت: «واقعیت این است که باید از مقررات انعطافپذیرتری که از سال ۲۰۲۳ اجرایی میشود به منظور گزینش هدفمندانهتر افرادی که مهارتهای لازم برای ساخت مسکن دارند استفاده کنیم.»
اما بر اساس اطلاعاتی که وزارت مهاجرت در اختیار گلوب اند میل قرار داده، دولت فدرال تاکید به مراتب بیشتری بر جذب نیروی انسانی در حوزه علومپایه-مهندسی دارد.
بین ۲۸ تا ۳۱ درصد از دعوتنامههای صادرشده در سال جاری از طریق نظام اکسپرس انتری برای کسانی بوده که سابقه کار در برخی مشاغل مرتبط با علومپایه-مهندسی (مثل علوم داده یا توسعه نرمافزار) داشتهاند. بیشتر درخواستهای مهاجرت این افراد نیز طی یک بازه شش ماهه مورد رسیدگی قرار گرفته است.
این رقم به مراتب بیشتر از آمار مربوط به متقاضیان مهاجرت که به زبان فرانسوی تسلط داشتند (بین ۱۱ تا ۱۵ درصد)، کسانی که سابقه کار در حوزه پزشکی و سلامت داشتند (بین ۹ تا ۱۲ درصد)، یا در بخش تجارت (۳ تا ۴ درصد)، حملونقل و کشاوری (۱ تا ۲ درصد) سابقه فعالیت داشتند بوده است.
این تاکید بر جذب مهاجران فعال در حوزه فناوری، بخشی از راهبرد کلانی است که در چند ماه اخیر شکل گرفته است. برای مثال، دولت فدرال در ژوئيه، آن دسته از نیروهای کار ماهر که دارای ویزای H-1B ایالات متحده هستند را به درخواست مجوز کار در کانادا دعوت کرد و طی چهل و هشت ساعت، سقف پذیرش این طرح جدید را به ۱۰ هزار نفر رساند.
اما این اشتیاق دولت برای جذب نیروی انسانی در حوزه فناوری در حالی صورت میگیرد که شاهد موجی گسترده از تعدیل نیرو طی یک سال اخیر در حوزه فناوری هستیم که حتی شرکتهای بزرگی مثل شاپیفای را نیز درگیر کرده است. رشد تعداد مشاغل مرتبط با فناوری در سال جاری به شدت کاهش یافته است و حتی آمار جذب نیرو برای برخی از این مشاغل به سطح پیش از آغاز همهگیری کووید-۱۹ کاهش یافته است.
برندون برنارد، اقتصاددان ارشد در وبسایت شغلیابی ایندید کانادا در این باره میگوید: «نگاهی به آمار استخدامها نشان میدهد شاهد یک تغییر مسیر چشمگیر در بازار کار هستیم.»
همچنین، کارشناسان اقتصادی و سیاستگزاری با استناد به سابقه نهچندان درخشان کانادا در ارتباطدهی مهاجران به مشاغل متناسب با آنها، درباره روند جدیدی که دولت آغاز کرده ابراز نگرانی میکنند.
گزارش سازمان آمار کانادا در سال ۲۰۲۰ نشان میدهد در سالهای ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۶، فقط کمتر از ۵۰ درصد از مهاجران بزرگسال تحصیلکرده در رشتههای علومپایه-مهندسی در ایالات متحده و کانادا، در مشاغل مرتبط با این حوزه مشغول به کار بودند.
از پنجاه درصد باقیمانده از این افراد در ایالات متحده، حدود نیمی از آنها شغلی داشتند که نیازمند مدرک دانشگاهی بود، حال آنکه این رقم در کانادا فقط ۲۰ درصد بود. گزارشی که در این باره منتشر شده میگوید: «در کانادا، بیشتر مهاجرانی تحصیلکرده در علومپایه-مهندسی که نتوانستند شغلی در این حوزهها بیابند، به مشاغلی که نیازمند تخصص چندانی نیست روی آوردند.»
در بخشی دیگر از این گزارش آمده که در سالهای دهه ۱۹۹۰، کانادا با ورود موجی از مهاجران تحصیلکرده در علومپایه-مهندسی روبرو بود که البته به دلیل اوجگیری ناگهانی فناوریهای مرتبط با اینترنت (dot-com boom) روی داد و این روند تاکنون نیز ادامه دارد. در بخشی دیگر از آن گزارش آمده: «به دلیل عدم وجود کمبود در تامین نیروی انسانی دانشآموخته در حوزه علومپایه-مهندسی، کارفرمایان شاید ترجیح دهند آنهایی را به کار گیرند که در کشورهای غربی تحصیل کردهاند.»
از سوی دیگر، شرکتهای فناور نیز همواره بر این تاکید دارند که کانادا با کمبود نیروی کار ماهر روبروست و به همین دلیل در رقابت جهانی با مشکلاتی روبروست.
تاکنون (زمان نگارش این مطلب)، وزارت مهاجرت طی پنج دور گزینش مبتنی بر دستهبندی، ۸ هزار و ۶۰۰ متقاضی اقامت دائم در کانادا را انتخاب کرده است. فقط یک دور به متقاضیان علومپایه-مهندسی اختصاص داشت که شامل ۵۰۰ نفر میشد.
وزارت مهاجرت همچنان به گزینش از میان متقاضیان اکسپرس انتری، و نه فقط کسانی که ویژگیها و معیارهای خاصی دارند، ادامه میدهند. اگر یک متقاضی که سابقه تحصیل و فعالیت در حوزه علومپایه-مهندسی دارد دعوتنامه اقامت دائم دریافت کند، جزو آمار این دستهبندی قرار میگیرد. اگر این فرد یک ویژگی مشخص دیگر هم داشته باشد، مثلا به فرانسوی تسلط داشته باشد، ممکن است در آمار دستههای دیگر هم قرار گیرد.
وزارت مهاجرت پس از بررسی نظرات کارشناسان، فهرستی از مشاغل مورد نظرش را مشخص کرد. در این فهرست دیدگاه ذینفعان مختلفی مثل شرکت آمازون یا انجمن نوآوران کانادا که نماینده شرکتهای فناور است در نظر گرفته شده است. این فهرست در سال جاری مبنا قرار گرفته و ممکن است در سالهای آینده تغییر کند.
در این فرآیند، نظام اکسپرس انتری به شکلی جدی تغییر کرده است. دولت با گزینش متقاضیانی که سابقه فعالیت در برخی مشاغل مشخص دارند، عملا معیارهایی تنگنظرانهتر را برای گزینش مهاجران در نظر میگیرد و در نتیجه، حتی برخی از متقاضیانی که امتیاز بیشتری (بر اساس الگوی قبلی) دارن، شانس خود برای مهاجرت به کانادا را از دست میدهند. توجه داشته باشید که امتیاز تعلقگرفته به متقاضیان (در الگوی قبلی) به نوعی نشاندهنده درآمدی است که دولت انتظار دارد این افراد در کانادا به دست آورند که البته فرمول محاسبه آن با بررسی وضعیت درآمدی مهاجران سالهای قبل تدوین شده است.
دیوید گرین، استاد اقتصاد دانشگاه بریتیش کلمبیا میگوید: این روند جدید به معنای آوردن تعداد زیادی از افرادی است که در حوزه علومپایه-مهندسی فعالیت داشتهاند و اگر پروندهشان بر اساس سیستم (اصلی) اکسپرس انتری مورد ارزیابی قرار بگیرد، امتیاز لازم را برای ورود به کانادا دریافت نمیکنند. این طور نیست که تعداد نامحدودی نیروی انسانی در حوزه علومپایه-مهندسی متقاضی مهاجرت به کانادا وجود داشته باشد. در واقع با یک توزیع (نیروی انسانی از نظر مهارت) روبرو هستیم و با اجرای این الگوی جدید، بخشی از این توزیع که اتفاقا شایستگی کمتری دارد را جذب خواهیم کرد!