پزشکی یا طب در سفر

دکتر علی لالوی

طب سفر؛ شاخه‌ای از پزشکی است که به سلامت مسافران بین‌المللی می‌پردازد. سالانه دست کم 600 میلیون نفر به سفرهای بین‌المللی می‌روند. برای داشتن سفری دلپذیر و پرخاطره لازم است تمهیدات و پیش‌بینی‌های ضروری را برای سالم ماندن در سفر در نظر گرفت. در این شماره سعی کرده‌ایم به‌طور خلاصه مطالب مهمی را گوشزد کنیم. برای اطلاعات بیش‌تر شما را به خواندن نشانی یک و دو دعوت می‌کنیم.

توصیه‌های عمومی:

در نظر گرفتن بیمه درمانی مناسب از مهم‌ترین نکات سفر است. برای یک سفر پرخاطره و عاری از بیماری، همراه با سلامتی، لازم است؛ قبل از سفر از واکسن‌های مورد نیاز و داروهای ضروری در سفر اطمینان حاصل کنید. گاهی برای واکسن زدن و یا شروع داروهای پیشگیری کننده از بعضی بیماری‌ها مانند مالاریا لازم است از چند هفته قبل از سفر دارو و یا واکسن شروع شود؛ به همین دلیل کسب اطلاعات لازم در مورد کشور مقصد و اقدامات پیشگیری مورد نیاز ضروری است.

چنانچه شما داروی خاصی می‌خورید لازم است از میزان کافی داروی خود در سفر مطمئن شوید و به‌تر است نسخه پزشک خود را با ذکر نام داروهای شما و علت مصرف همراه داشته باشید. چنانچه داروهای مخدر مصرف می‌کنید از قوانین کشور مقصد مطلع باشید تا دچار مشکلات قانونی نشوید. چنان‌چه حساسیت دارید و از Epi-pen استفاده می‌کنید از تاریخ انقضاء آن اطمینان حاصل کنید و دست کم 2 تا 3 اپی پن Epi-pen همراه داشته باشید.

توصیه می‌شود در سفر به‌خصوص به کشورهای درحال‌توسعه و یا گرمسیر؛ از خوردن آب آشامیدنی شهری اجتناب کنید؛ و حتی مسواک خود را با آب بطری بشویید. از خوردن خوراکی در مکان‌های نامطمئن پرهیز کرده و شستن دست‌ها به ویژه قبل از خوردن خوراک و استفاده از محلول‌های ضدعفونی کننده را فراموش نکنید. مواد دور کننده حشرات و محافظ و یا تور را در سفر به مناطق گرمسیر حتما در نظر داشته باشید.

اسهال مسافران:

در اکثر موارد علت اسهال مسافران؛ ویروس‌ها و یا میکروب‌ها می‌باشند؛ ولی مهم‌ترین علت اسهال سفر میکروب «ای کلی» E.Coli است. این بیماری از مهم‌ترین علل اسهال مسافران در سفر به کشورهای درحال توسعه است. دز بیش‌تر موارد این اسهال نیازی به درمان آنتی بیوتیک ندارد. چنان‌چه کم‌تر از 3 دفع در روز؛ مدفوع آبکی با حجم کم یا متوسط داشتید؛ می‌توانید از قرص لوپرامید Lopramide و یا Peptobismol یا بیسموت استفاده کنید؛ مصرف زیاد مایعات جایگزین را فراموش نکنید. Pedialyte محلول جایگزین مناسبی برای اسهال سفر است. اگر به این محلول دسترسی نداشتید می‌توانید به سادگی مایعات جایگزین خانگی را درست نمایید. کافی است به 5 لیوان آب جوشیده معادل یک لیتر 6 قاشق چای‌خوری شکر و نصف قاشق چای‌خوری نمک؛ را اضافه نمایید. این محلول شما گلوکز، سدیم و آب لازم را دارد. اگر به آن کمی موز خرد شده و یا آب پرتقال هم اضافه کنید پتاسیم لازم را هم فراهم کرده‌اید. توصیه می‌شود سعی کنید در زمان اسهال شدن میزان دریافت مایعات جایگزین را بیش‌تر نمایید. اگر بیش از 3 دفع آبکی در روز داشته و یا با هر تعداد دفع مدفوع خونی دارید نیاز است آنتی‌بیوتیک شروع نمایید. برای آنتی‌بیوتیک سیپروفلوکسازین و یا آزیترومایسین توصیه می‌شود. برای دریافت آنتی‌بیوتیک نسخه پزشک الزامی است. در مواردی که حال عمومی خوبی ندارید و یا حجم زیادی آب از دست داده‌اید توصیه می‌شود به پزشک مراجعه نمایید.

چنانچه شما به منطقه‌ای سفر می‌کنید که این میکروب، ای کلی، در آن‌جا شایع است؛ واکسن دوکرال Dukoral (ET E.Coli/cholera) توصیه می‌شود. دوکرال واکسنی خوراکی است. این واکسن می‌تواند خطر ابتلا به اسهال مسافران را به میزان 60% کاهش می‌دهد. این واکسن را می‌توان از سن 2 سالگی شروع کرد. این واکسن در دو دوز به‌طور خوراکی مصرف می‌شود. دوز اول را دو هفته قبل از سفر و به فاصله یک هفته قبل از سفر دوز دوم آن مصرف می‌گردد. برای دریافت این واکسن نیازی به نسخه پزشک نیست.

مالاریا:

بیماری خونی ناشی از انگل پلاسمودیوم است؛ این انگل گونه‌های متفاوتی دارد که بیش‌ترین نوع آن پلاسمودیوم فالسیپاروم، پلاسمودیوم ویواکس، پلاسمودیوم اوال و پلاسمودیوم مالاریا است. داروی پیشگیری کننده از مالاریا در سفر به بعضی کشورهای گرمسیری توصیه می‌شود. به‌طور مثال برای مناطق آمریکای مرکزی، کشورهای زیر صحرای آفریقا، و آسیای جنوب‌شرقی توصیه می‌شود داروی کلروکین مصرف گردد. به این منظور 2 قرص کلروکین 250 میلی گرم یک‌بار در هفته 1 تا 2 هفته قبل از سفر تا 4 هفته بعد از بازگشت از سفر توصیه می‌گردد. البته در بعضی مناطق انگل مالاریا به کلروکین مقاوم است که به جای آن از داروهای دیگر از جمله مفلوکین استفاده می‌شود. برای کسب اطلاعات بیش‌تر می‌توانید به نشانی‌‌های اشاره شده مراجعه نمایید. لازم به تذکر است که در اکثر هتل‌ها و رستوران‌ها و غذاخورای‌های کشورهای کارائیب و آمریکای جنوبی این دارو الزامی نیست؛ با این حال توصیه می‌شود به نشانی‌های مورد نظر مراجعه نمایید.

لازم به یادآوری است که داروهای فوق باید با در نظر گرفتن سن، وزن، حساسیت، بارداری و سایر بیماری‌های همراه و با در نظر گرفتن تداخلات دارویی در نظر گرفته شود. به همین دلیل توصیه می‌کنیم برای دریافت دارو و یا واکسن با پزشک خود و یا دکتر داروساز مشورت نمایید.

حوزه پزشکی یا طب در سفر بسیار وسیع است. در شماره‌های بعدی سعی می‌کنیم پیرامون مطالب مهم طب سفر از جمله ارتفاع زدگی Altitude Sickness، دریازدگی Motion sickness،جت‌لگJet Lag  و سایر بیماری‌های مهم از جمله Chikungunya، Dengue، Zika، Crimean-Congo hemorrhagic fever و Ebola Hemorrhagic Fever به اختصار سخن بگوییم.

در نشانی زیر بر اساس نام کشور، مناطق شایع هر بیماری و توصیه‌های لازم را خواهید یافت. برای اطلاعات بیش‌تر می‌توانید با کلینیک‌‌هایTravel Clinic  و Clinique Voyageur Montreal مشورت نمایید.