نیروانا احسانی
کنههای پاسیاه معمولاً ناقل بیماری لایم بوده و در فصول گرم و معتدل سال در کانادا فعال هستند. با افزایش موارد مبتلا به لایم به عنوان یک بیماری منتقلشده از کنهها، پزشکان و محققان نیز تلاشهای خود را جهت پیدا کردن راه درمانی نسبت به علائم طولانیمدت این بیماری بیشتر کردهاند.
این جانوران ریز موذی ممکن است در هر مکانی خارج از خانه و در طبیعت از جمله مزرعه، کوه، جنگل در کمین شما باشد تا میهمان ناخوانده شما شود.
» همچنین بخوانید: لایم، بیماری ناشناختهای که بیصدا قربانی میگیرد
از نظر جید سویج (Jade Savage)، استاد حشرهشناسی دانشگاه بیشاپ شربروک، این زمان از فصل سال که هنوز گرما شروع نشده برای انجام اقدامات پیشگیرانه از گزش کنه بسیار مناسب است. سویج با همکاری موسسه بهداشت عمومی کبک (INSPQ) و آژانس بهداشت عمومی کانادا وبسایت eTick.ca را راهاندازی کرد تا به کل کشور خدمات اطلاعاتی ارائه کند. این وبسایت به کاناداییها این فرصت را میدهد تا تنها با آپلود عکس گرفتهشده از کنه، به اطلاعات مرتبط با نوع آن دسترسی پیدا کنند.
در ضمن، از طریق این فرآیند، دانشمندان میتوانند از انواع کنههای یافت شده در کشور و تعداد تقریبی آنها مطلع شوند. در حال حاضر میدانیم کنه پاسیاه بیش از نیمی از عکسهای آپلودشده درeTick در کبک را تشکیل میدهد. شهرستانهای شرقی، مونتهرژی و منطقه مونترال مناطقی از استان کبک هستند که بیشترین آپلود کنههای پاسیاه از آنها صورت گرفت.
پیشگیری از گزش کنه از اهمیت بالایی برخوردار است چراکه کنهها میتوانند ناقل بیماری باشند. به اعتقاد سویج شیوع بیماریهای منتقلشده از طریق کنه متفاوت است. همه کنههای پاسیاه ناقل بیماری آناپلاسموز یا لایم نیستند و درصد کنههای حامل این باکتریها حتی میتواند سال به سال در یک منطقه متفاوت باشد. این کنهها حتی گاهی ناقل بیماریهای ویروسی هستند.
» همچنین بخوانید: نیش یک کنه، زنی کانادایی را زمینگیر کرده است
فعلاً شیوع بیماری لایم در کبک از طریق گزش کنه افزایش پیدا نکرده و زیاد جای نگرانی نیست اما مردم نباید اهمیت پیشگیری از کنهگزیدگی را نادیده بگیرند و باید در فصلهای بهار و پاییز که کنهها فعالتر میشوند، بیشتر هوشیار باشند. در این میان شیوع این بیماری در بهار بیشتر از پاییز است چراکه کنههای جوان در مرحله شفیره هستند و تشخیص آنها در بدن بسیار سختتر از کنههای بالغ است.
علاوه بر این، بر اساس دادههای بهداشت عمومی کبک، کنههای شفیره که بیشترین فعالیتشان را در ماههای بهار و تابستان دارند، اغلب مورد توجه قرار نمیگیرند. کنههای بالغ که در پاییز فعالیت بیشتری دارند، راحتتر شناسایی میشوند.
با این شرایط بهتر است افراد پس از گذراندن وقت در فضای باز طبیعت، در مناطق جنگلی یا چمنزار، تدابیری را جهت جلوگیری از نیش کنهها از قبیل پوشیدن لباسهای محافظ، استفاده از دافع حشرات و انجام معاینات منظم نسبت به شناسایی کنهها اتخاذ کنند. در ضمن این تصور که کنهها فقط در مناطق روستایی وجود دارند تفکر کاملاً غلطی است. فعالیتهایی مانند باغبانی و گلکاری میتواند خطر گزش کنه را حتی در شهرها افزایش دهد.
طبق دادههای بهداشت عمومی، در سال گذشته ۴۹۵ مورد ابتلا به لایم گزارش شد که ۲۵۹ مورد آن از شهرستانهای شرقی، ۱۰۳ مورد از مونتهرژی و ۶۴ مورد از مونترال بوده است. البته اینگونه نیست که همه مبتلایان به بیماری لایم در مونترال حتماً در این شهر مورد گزش کنه قرارگرفته باشند برای نمونه ۲۴ مورد از ۶۴ مورد گزارششده، در خارج از استان مورد گزش کنه قرار گرفتند و چهار نفر دیگر نمیدانند که این اتفاق کجا برایشان رخ داده است.
نکته مهم دیگر اینکه گزش کنهها و انتقال بیماری لایم طی سالهای گذشته در حال افزایش بوده است. در سال ۲۰۱۴، ۱۲۵ مورد ثبت شد و این رقم تا سال ۲۰۲۰ افزایش یافت اما در سال ۲۰۲۰ به دلیل قرنطینه و محدودیتهای بهداشتی ناشی از همهگیری کووید۱۹ کاهش قابلتوجهی در موارد ابتلا به این بیماری دیده شد. سپس در سال ۲۰۲۱، ۷۰۹ مورد ابتلا به بیماری لایم گزارش شد.
علاوه بر افزایش تعداد مبتلایان بیماری لایم، میزان آگاهی پزشکان و بیماران نیز از این بیماری و همچنین دسترسی به آزمایشهای لازم نیز افزایش یافته است. ماریون ریپوچه، مشاور علمی موسسه بهداشت کبک (INSPQ) معتقد است این افزایش آگاهی در افزایش ثبت تعداد بیماریهای مبتلایان نقش دارد.
» همچنین بخوانید: بیماری لایم، ناآشنا و ترسناک
یکی از دلایلی که موارد بیماری لایم در شمال شهرستانهای شرقی و مناطق مونتهرژی افزایش پیداکرده، تغییرات آب و هوایی است که باعث شده حرکت حیواناتی مانند گوزن به سمت شمال زیاد شود. این حیوانات انگلهایی همچون کنهها را با خود حمل میکنند.
به اعتقاد مشاور علمی موسسه بهداشت استان، پیشبینی ادامه داشتن یا نداشتن حرکت کنهها به سمت شمال سخت است، زیرا تعدادی از عوامل وجود دارند که باید در نظر گرفته شوند. برای نمونه ممکن است سرمای هوای شمال از رشد و تکثیر کنهها جلوگیری کند یا افراد در شمال در مواجه با کنهها نسبت به نیش آنها سازگار شوند.
از اقدامات دولت در جهت شناسایی و درمان بیماری لایم میتوان به افتتاح پنج کلینیک جهت ارائه خدمات برای مبتلایان بیماری لایم و کووید طولانیمدت اشاره کرد. جالب است که این دو بیماری علائم طولانیمدت قابلمقایسهای با یکدیگر دارند. از این پنج کلینیک، دو کلینیک در مونترال، یکی در شربروک، دو مورد دیگر در مناطق پایین سنلوران و لانودیه قرار دارند.
کریستین دوبه، وزیر بهداشت کبک در ماه مه سال گذشته اعلام کرده بود با در نظر گرفتن بودجهای بالغ بر ۲۰/۵ میلیون دلار، ۱۵ کلینیک مشترک لایم و کووید طولانیمدت افتتاح خواهد شد.
در حال حاضر خدمات اولیه یعنی شناسایی بیماری لایم و اقدامات درمانی ابتدایی برای آن از طریق داروسازان و پزشکان خانواده ارائه میشود. داروسازان کبک در مناطق پرخطر، میتوانند به درمان افرادی که مشکوک به گزش کنه پاسیاه در حداقل ۲۴ ساعت اول پس از گزش هستند، بپردازند.
بهداشت عمومی کبک اطلاعاتی را در مورد پیشگیری و درمان گزش کنه در این صفحه به صورت آنلاین منتشر کرده که شامل نحوه تشخیص گزش و اقدامات لازم در صورت یافتن کنه روی پوست خود، میشود.
منبع: CBC
