تحریریه «مداد»
تحقیقات تلویزیون CBC نشان می‌دهد ظاهرا اعضای خانواده مدیران یکی از شرکت‌های وابسته به جمهوری اسلامی که توسط کانادا تحریم شده، در بریتیش کلمبیا آزادانه به فعالیت اقتصادی مشغولند.
وزارت خارجه کانادا در نوامبر ۲۰۲۲ شرکت «خدمات فرودگاهی سفیران» را به دلیل آنچه نقش حقوق بشر و اقداماتی علیه صلح و امنیت جهانی خوانده بود، تحریم کرد. وزارت خارجه کانادا اعلام کرده بود این شرکت در زمینه پروازهای نظامی بین ایران و روسیه و انتقال پهپادهای مرگ‌بار به روسیه مشارکت داشته است.
وزارت خزانه‌داری ایالات متحده نیز در سپتامبر سال گذشته، شرکت «خدمات فرودگاهی سفیران» را به همین دلیل تحریم کرد.
اما چه کسانی این شرکت را مدیریت می‌کنند؟ در روزنامه رسمی ایران، نام «محمدباقر نحوی» به عنوان معاون هیات مدیره این شرکت دیده می‌شود. در واقع او در هیات مدیره یک گروه خدمات حمل‌ونقل قرار دارد که چندین شرکت‌زیرمجموعه در آن حضور دارند. یکی از این شرکت‌ها با نام «خدمات حمل‌ونقل و بار سفیران» (Safiran Freight and Cargo Services) در رسانه‌های مختلف کانادا از جمله رسانه‌های فارسی‌زبان تبلیغات می‌کند.
بر اساس مقررات ایران، فقط سهامداران شرکت‌های خصوصی می‌توانند عضو هیات مدیره‌ی آن شرکت شوند و هیچ الزامی برای بیان مقدار سهام آنها در شرکت وجود نداد.
مسئله اینجاست که تحریم‌های کانادا فقط برای یک شرکت یعنی «خدمات فرودگاهی سفیران» اجرایی شده و سایر شرکت‌های مرتبط، مدیران آنها و اعضای خانواده‌شان را در بر نگرفته است.
اما این روش چقدر اثربخش است؟ سعید قاسم‌نژاد، کارشناس تحریم‌های ایران در بنیاد دفاع از دموکراسی بر این باور است که تحریم‌های به این شکل نمی‌توانند چندان اثربخش باشند. آقای قاسم‌نژاد به سی‌بی‌سی گفت: «از دیدگاه اقتصادی، منطقی است که وقتی یک بنگاه را هدف قرار می‌دهید، مدیران آن، اعضای هیات مدیره و نیز اعضای خانواده مدیران و اعضای هیئت مدیره را نیز تحت نظر داشته باشید.»
او در ادامه می‌گوید: «اگر به دنبال مدیران ارشد و اعضای هیئت مدیره نروید، به راحتی ممکن است آنها یک شرکت صوری ایجاد کنند و همچنان به کار خود ادامه دهند. در نتیجه، تحریم بنگاه با وجود مشکلاتی که ایجاد می‌کند، مانعی برای جایگزین کردن یک شرکت دیگر ایجاد نمی‌کند.»
خانواده نحوی
نام خانوادگی «نحوی» به عنوان یکی از سه مدیر شرکت Solabest Development که در نوامبر ۲۰۲۱ در استان بریتیش کلمبیا ثبت‌شده دیده می‌شود. همچنین یک واحد کاندو در ونکوور به همراه آدرس برای مالکی با نام خانوادگی «نحوی» ثبت‌شده است. در نوامبر ۲۰۲۲، فردی به نام انسیه نحوی به عنوان یکی از اعضای جدید به مدیران این شرکت افزوده شد.
سی‌بی‌سی به کپی شناسنامه انسیه نحوی دست یافته که نام پدر و شماره ملی او را در خود دارد. این سند نشان می‌دهد نام پدر انسیه «محمدباقر» است و شماره ملی پدرش نیز با شماره ملی فردی که جزو هیئت مدیره شرکت تحریمی است، یکسان است.
انسیه نحوی، مالک یک واحد کاندو پنج خوابه در شمال ونکوور است که آن را در تاریخ ۸ نوامبر ۲۰۲۲ به قیمت ۴/۹ میلیون دلار خریداری کرده است. اسناد نشان می‌دهد کل این مبلغ به صورت یکجا و نقدی پرداخت شده است.
مشاور املاکی که این ملک را برای این فرد خریداری کرده می‌گوید شخص محمدباقر نحوی خودش پیش از خرید، در محل حاضر شده و آن را تائید کرده است.
نسبتی که تکذیب می‌شود
اما انسیه نحوی، در پاسخ به خبرنگار سی‌بی‌سی، نسبت دختر و پدری با محمدباقر نحوی را تکذیب می‌کند و می‌گوید محمدباقر یکی از اقوام اوست. انسیه نحوی می‌گوید خانواده‌ای ثروتمند در ایران دارد که املاک متعددی دارند و اینکه کاندو در شمال ونکوور را با پول خودش است و این پول را از فروش یک ملک دیگر به دست آورده است.
انسیه نحوی همچنین می‌گوید که خانواده‌اش هیچ ارتباطی با جمهوری اسلامی ندارند و گفت که پرسش‌ها درباره شرکت سفیران ربطی به او ندارد.
از سوی دیگر، سی‌بی‌سی از شیوه‌های مختلف مثل ایمیل و تماس تلفنی کوشید با محمد نحوی گفتگو کند که چنین امری میسر نشد.
تحریم همه‌جانبه؟
دولت فدرال در ایمیل اعلام کرد که اعمال تحریمها علیه اشخص و بنگاه‌ها و نیز دولت‌ها امری کاملا قانونی است و بر اساس تحریم صورت گرفته، هیچ کانادایی داخل و خارج از خاک کانادا حق معامله با شرکت سفیران را ندارد.
با این وجود، کاوه شهروز (حقوقدان و عضو هیات علمی موسسه مک‌دانلد-لوریه) می‌گوید: «اگر واقعا می‌خواهیم الگوی تحریمی‌مان موثر باشد، باید از حرف فراتر برویم و از تحریمها به شکلی استفاده کنیم که مقامات ایرانی و وابستگان رژیم مجبور به تغییر رفتار شوند. فقط تحریم یک شرکت نمی‌تواند این هدف را محقق کند. باید به افرادی که این شرکت‌ها را اداره می‌کنند فشار بیاوریم تا رفتارشان را تغییر دهند.»
پوریا ناظمی
