پوریا ناظمی
نگاهی به آسمان شب در روزهای پیش رو
شب‌های سرد زمستان اگر سرمای هوا و ابرهای آسمان مجالی بدهد، آسمان شب، جلوه‌ای خیره‌کننده برای مشتاقان آسمان در خود دارد.
این شب‌ها اوج جلوه‌نمایی پنج‌ضلعی معروف زمستانی است. ستاره‌های درخشان صورت‌های فلکی جبار، گاو، ارابه‌ران، جوزا و سگ بزرگ منظره‌ای خیره‌کننده در مقابل چشمان شما در آسمان ایجاد کرده‌اند.
آسمان زمستان به دلیل رطوبت کمتر هوا و همچنین حضور برخی از درخشان ترین ستاره‌هایی قابل‌مشاهده از نیمکره شمالی از بهترین فرصت‌ها برای علاقه‌مندان تماشای آسمان است.
در این ایام همچنین آسمان میزبان دنباله‌داری زمستانی است. اگرچه به دام انداختن این دنباله‌دار و تماشای آن نیازمند آسمانی تاریک و همچنین ابزاری ساده است. یک دوربین دوچشمی کوچک یا تلسکوپی کوچک می‌تواند به شما کمک کند تا این میهمان زمستانی که مسیری طولانی را برای ملاقات ما طی کرده است را به تماشا بنشینید.
این هفته همچنین فرصت مناسبی برای تماشای میهمانی دو سیاره منظومه شمسی است.
در فاصله شب‌های 22 تا 24 ژانویه، اگر هوا صاف بود نیم ساعتی پس از غروب خورشید به افق جنوب غرب بنگرید.
هلال ماه در این شب‌ها کم‌کم بر فراز افق ارتفاع می‌گیرد اما منظره اصلی و جذاب منظره مقارنه زحل (کیوان یا ساترن) و زهره (ناهید یا ونوس) است.
این دو در این شب‌ها تنها نیم درجه قوس با هم فاصله دارند. یعنی به‌اندازه قطر ماه کامل.
در اصطلاحات نجومی مقارنه به شرایطی گفته می‌شود که دو جسم سماوی از نظر ظاهری در نزدیکی هم قرارگرفته باشند.
این نزدیکی تنها از دید ما ناظران زمینی اتفاق می‌افتد.
زحل، ارباب حلقه‌های منظومه شمسی است. دومین سیاره بزرگ منظومه ما پس از مشتری. زحل همانند مشتری توده‌ای گازی است و برخلاف سیاره‌های سنگی، فاقد سطحی جامد مانند زمین است. درواقع چگالی متوسط این سیاره کمتر از چگالی آب است. به این معنی که اگر اقیانوسی به ابعاد به‌اندازه کافی بزرگ داشتید و سیاره زحل را روی آن قرار می دادید – بدون در نظر گرفتن تأثیر گرانشی آن – این سیاره روی آب شناور باقی می‌ماند.
زهره سیاره چشمگیر و دلربای منظومه ما درواقع خواهر دوقلوی زمین است. سیاره‌ای که ازنظر ابعاد و موقعیتش شباهت فوق‌العاده‌ای به زمین دارد بااین‌وجود در مرحله از تحول خود مسیری متفاوت را در پیش‌گرفته است.
زهره که به دلیل درخشش در اسطوره‌ها و باورهای عامه به‌عنوان نماد و نشان الهه زیبایی شناخته می‌شود و گاهی از آن به ستاره بامدادی یا ستاره شامگاهی نام برده می‌شود، در پشت حجاب زیبایی که بر چهره دارد میزبان جهانی جهنم وار است.
این سیاره با گازهای گلخانه‌ای اشباع شده است و تمام سطح آن را لایه‌های غلیظی از ابر پوشانده است. این اثر حداکثری گازهای گلخانه‌ای باعث شده است تفاوت دمایی چندانی میان شب و روز این سیاره وجود نداشته باشد و در ظهر این سیاره دمای سطحی به حدی برسد که برخی از فلزات بر روی آن ذوب شوند.
در این شب‌ها می‌توانید زهره و زحل را بر فراز افق و در کنار هم مشاهده کنید.
اگر دوربینی دوچشمی یا تلسکوپی کوچک در اختیار داشته باشید این منظره می‌تواند چشمگیرتر هم شود. شما می‌توانید هلال زهره را ببینید و اگر توان ابزار شما اجازه دهد حلقه‌های زحل را با تلسکوپی متوسط رصد کنید.
این مقارنه در کنار دنباله‌داری زمستانی این شب‌ها اوج مناظر آسمان شب این هفته به شمار می‌روند.
خبرهای صبحگاهی
