نیروانا احسانی
دولت فدرال طی دو سال گذشته تلاش کرده تا نسبت به حفاظت از کانادایی‌ها در برابر کووید۱۹ اقداماتی را انجام دهد که یکی از آن‌ها استفاده اجباری از اپلیکیشن ArriveCAN برای هر مسافری که وارد کشور می‌شود، است. استفاده از این برنامه از نوامبر سال ۲۰۲۰ برای مسافران هوایی و از فوریه سال ۲۰۲۱ برای سایر مسافران اجرا شده است. عدم استفاده از این برنامه می‌تواند جریمه قابل‌توجهی را به مسافران تحمیل کند. در ضمن معافیت از این برنامه به ندرت رخ می‌دهد.
با اینکه هدف از ایجاد و استفاده برنامه ArriveCAN برای کمک به توقف گسترش کووید۱۹ بوده و این هدف همچنان دنبال می‌شود، توجیه دولت برای استفاده از این برنامه به شدت ضعیف است.
در نظر بگیرید که این برنامه واقعاً چه کاری انجام می‌دهد. این برنامه، اطلاعات شخصی مسافران را جمع‌آوری کرده و سپس رسیدی را صادر می‌کند تا مسافران آن را به افسر آژانس خدمات مرزی کانادا (CBSA) نشان دهند. در واقع برنامه ArriveCAN واجد شرایط بودن مسافر برای ورود به کانادا را تأیید نمی‌کند و افسران آژانس خدمات مرزی کشور این کار را انجام می‌دهند.
حال این سؤال مطرح می‌شود که چرا دولت برای انجام این کار به یک اپلیکیشن مانند ArriveCAN نیاز دارد؟ همان‌طور که دولت در اعلامیه حریم خصوصی ArriveCAN و اسناد راهنمایی آن اشاره‌کرده، برنامه ArriveCAN به افسر آژانس خدمات مرزی کانادا کمک می‌کند تا واجد شرایط بودن ورود افراد را مشخص کند.
دولت ادعا می‌کند این برنامه روند تصمیم‌گیری آژانس خدمات مرزی کانادا را نسبت به مسافران۴۰ ثانیه کاهش می‌دهد. اما سخنان رئیس اتحادیه افسران آژانس خدمات مرزی کانادا این ادعا را نقض می‌کند. رئیس این اتحادیه تاکید می‌کند تمام وقت افسران صرف برنامه مذکور می‌شود.
به نظر می‌رسد یک مشکل وجود دارد. بر اساس قانون قرنطینه، دولت می‌تواند شرایط را برای ورود به کشور تنها در مواردی ایجاد کند که جایگزین منطقی وجود نداشته باشد. از آنجایی که ArriveCAN خود واجد شرایط بودن برای ورود به کشور را تعیین نکرده و به عامل آژانس خدمات مرزی در انجام این کار کمک می‌کند، اتاوا هیچ توجیهی برای اجباری کردن استفاده از این برنامه در صورت عدم تحقق آن هدف ندارد و می‌تواند فقط استفاده از قدرت دولت را توجیه کند.
در ضمن، از آن جهت که این برنامه فقط از طریق در تلفن‌های هوشمند قابل استفاده است باعث نگرانی‌های نسبت به گروه‌هایی که دسترسی آسان به چنین دستگاه‌ها یا دانشی برای استفاده از آن ندارند، ایجاد شود.
برنامه ArriveCAN ممکن است زمانی برای ردیابی تماس افراد با فرد مبتلا به کووید۱۹ مورد استفاده قرار گرفته باشد اما اکنون، در بیشتر موارد، حتی تمام داده‌های مربوط به سلامت مانند وضعیت تزریق واکسن تقویت‌کننده را به اطلاعاتش اضافه نمی‌کند و نظر به اینکه باعث صف‌های طولانی در فرودگاه‌ها و مرزها می‌شود احتمال ابتلا به ویروس کرونا را افزایش می‌دهد.
این بی‌توجهی به حفاظت از سلامت کانادایی‌ها و نادیده گرفتن مفاد قانون قرنطینه نشان‌دهنده قصد دولت برای استفاده از ArriveCAN برای اهداف غیرمرتبط با همه‌گیری است. ظاهراً مارکو مندیچینو، وزیر امنیت عمومی این گفته را تأیید می‌کند چراکه وی اخیراً اعلام کرد اپلیکیشن ArriveCAN در ابتدا برای مقابله با کووید۱۹ ایجادشده اما ظرفیت فناوری فراتر از آن را دارد. این برنامه همچنان برپایه قانون قرنطینه اجرا می‌شود.
دو هفته پیش، دولت اعتراف کرد که این برنامه به افراد کاملاً واکسینه‌شده و بدون علامت دستور اشتباه قرنطینه ارسال کرده است. ظاهراً این نقص تقریباً ۱۰ هزار و ۲۰۰ نفر را تحت تأثیر قرار داد اگرچه اتاوا مشخص نکرد که همه این افراد دستور قرنطینه دریافت کرده‌اند یا خیر.
نکته قابل‌توجه این است که کانادایی‌ها تقریباً هیچ‌چیز در مورد نحوه ساخت یا عملکرد اپلیکیشن ArriveCAN نمی‌دانند به جز اینکه پنج شرکت خصوصی از جمله یک شرکت متشکل از بیش از چهار کارمند که قراردادی غیررقابتی به ارزش ۱۴ میلیون دلار منعقد کرده، آن را طراحی کرده است.
منتقدان معتقدند این عدم شفاف‌سازی و پنهان‌کاری، دسترسی به شواهد لازم برای درک چرایی و چگونگی مشکلات این برنامه را از بین می‌برد. در واقع این رفتار فرصت به چالش کشیدن اقدامات این برنامه را به کانادایی‌ها نمی‌دهد.
قوانین فعلی حریم خصوصی و حفاظت از داده‌های کانادایی‌ها، در چنین شرایطی شفافیت خاص یا پاسخگویی درستی ندارد. در طول این همه‌گیری، قضات دادگاه فدرال به طور مداوم، چالش‌های لغو اقدامات اضطراری را تحت قانون قرنطینه از پیش رو بر می‌داشتند. اما اصرار دولت بر استفاده از فناوری‌های تصمیم‌گیری خودکار و حکمرانی الگوریتمی باید با شفافیت و مسئولیت‌پذیری مطابقت داشته باشد درحالی‌که برنامه ArriveCAN یک سابقه نگران‌کننده ایجاد می‌کند.
منبع: The Globe & Mail
پوریا ناظمی
خبرهای صبحگاهی
