پوریا ناظمی
هفت شب هفت‌آسمان
گاهی اوقات پیش‌قراول خبرهایی که در راه هستند سایه بر هر خبری می‌اندازند که امروز اتفاق افتاده باشد.
حال و هوای این روزهای جامعه نجوم و علاقه‌مندان علم در جهان دست‌کمی از حال و هوای شیدای مولوی در قرن هفتم هجری ندارد آنجا که می‌سرود:
آب زنید راه را هین که نگار می‌رسد مژده دهید باغ را بوی بهار می‌رسد
راه دهید یار را آن مه ده چهار را کز رخ نوربخش او نور نثار می‌رسد
تنها چهار روز دیگر از رونمایی از نخستین تصاویر رسمی و علمی جیمز وب زمانی باقی است.
جیمز وب پس از سال‌های طولانی برنامه‌ریزی و مطالعه و طراحی و تأخیرهای متعدد در پرتاب سرانجام در دسامبر سال گذشته راهی مداری دوردست در فاصله بیش از یک‌میلیون پانصد هزار کیلومتری زمین و بسیار دورتر از ماه شد. مسیر طولانی وب و مراحل طولانی فعال شدن ابزارها و تنظیم آن‌ها پروژه‌ای نفس‌گیر بود که شاید خوش‌بین‌ترین مهندسان پروژه نیز باور نمی‌کردند چنین عالی و دقیق پیش برود.
جیمز وب پس‌ازآنکه در جایگاه خود مستقر شد تنظیم نهایی ابزارهای خود را آغاز کرد و البته دراین‌بین یک‌بار هم مورد اصابت شهابواره‌ای کوچک قرار گرفت که خوشبختانه اثرش چنان شدید نبود که بخواهد بر کیفیت تصاویر و داده‌های این ابزار شگفت‌انگیز و نقطه عطف مهندسی فضایی بشر اثر بگذارد.
حالا نخستین تصاویر وب برای انتشار عمومی آماده می‌شود. بر اساس اعلام آژانس فضایی آمریکا (ناسا)، آژانس فضایی اروپا و آژانس فضایی کانادا که شرکای اصلی این پروژه هستند، انتشار تصاویر بامداد روز سه‌شنبه ساعت 10:30 به‌وقت شرقی آمریکا و کانادا اتفاق خواهد افتاد.
شما می‌توانید این مراسم رونمایی از نخستین نگاه تیزبین‌ترین چشم بشر را به‌طور زنده از وب‌سایت ناسا یا از کانال یوتیوب این سازمان تماشا کنند.
همچنین تصاویر در وب‌سایت https://www.nasa.gov/webbfirstimages قابل‌مشاهده خواهد بود.
در آستانه انتشار این تصویر ناسا فهرستی از نخستین تصاویر تهیه‌شده از سوی این تلسکوپ که روز سه‌شنبه منتشر خواهد شد را منتشر کرده است.
بر اساس این فهرست نخستین تصاویری که از جیمز وب منتشر خواهد شد از این اهداف خواهند بود:
- سحابی حمال (شاه‌تخته) یا • Carina Nebula. سحابی حمالی یکی از درخشان ترین و بزرگ‌ترین سحابی‌های آسمان است که در فاصله تقریبی 7600 سال نوری و در راستای صورت فلکی حمال (شاه‌تخته یا Carina) قرار دارد. این سحابی زایشگاه ستاره‌ای است که درون آن ستارگان نوزاد در حال تولد هستند. ستاره‌هایی ابر پرجرم درون این سحابی خانه دارند.
- WASP-96 b (طیف) این یکی از سیاره‌های غول‌پیکر فراخورشیدی و گازی است که در فاصله حدود 1150 سال نوری از زمین جای گرفته و تقریباً هر 3.45 روز یک‌بار خورشیدش را دو رمی زند. این سیاره فراخورشدی در سال 2014 کشف شده بود.
- سحابی حلقه جنوب. حلقه جنوبی یا سحابی «هشت فوران» یا Eight-Burst یک سحابی سیاره نما است. این سحابی درواقع لایه‌های بیرونی ستاره‌ای در حال مرگ است که قطر آن در حدود نیم سال نوری است و در فاصله تقریبی دو هزار سال نوری از زمین قرار دارد. وضعیت امروز این سحابی درواقع چشم‌اندازی از آینده خورشید در حال احتضار ما است.
- پنج‌قلوهای استفان (Stephan’s Quintet) جایی در فاصله 290 میلیون سال نوری از ما و در راستای صورت فلکی اسب بالدار یا پگاسوس، پنج‌قلوهای استفان خانه دارند. این خانواده از کهکشان‌ها نخستین خوشه چنین فشرده از کهکشان‌ها هستند که کشف شدند.دو تا از کهکشان‌های این پنج‌قلو به دلیل نزدیکی زیاد رقصی دائمی و کیهانی را با یکدیگر ترتیب داده‌اند که به‌طور مکرر از کنار هم عبور می‌کنند.
- SMACS 0723: این خوشه غول‌آسای کهکشانی به دلیل جرم زیاد خود فضا و زمان را در اطراف خود چنان خم می‌کند که تبدیل به عدسی گرانشی شده و باعث می‌شود در اطراف آن بتوانیم اجرامی فوق‌العاده دوردست را در ژرفای کیهان رصد کنیم. جایی که جمعیت‌هایی از کهکشان‌های کم‌سوی باستانی آرام‌گرفته‌اند.
اگر زمان اجازه می‌دهد حتماً تقویم‌های خود را برای تماشای این رونمایی کیهانی علامت بزنید.
تحریریهی «مداد»
