تحریریه «مداد»
روز گذشته برای نخستین بار پاپ فرانسیس میزبان گروهی از رهبران و بازماندگان مدارس شبانهروزی بومیان در کانادا بود.
این مدارس شبانهروزی که عمدتاً زیر نظر کلیسای کاتولیک مدیریت میشدند، باهدف تغییر فرهنگ بومیان و «متمدن سازی» آنها ایجادشده بود. کودکان بومیان از خانوادهها جداشده و در این مدارس از ریشههای فرهنگی، زبانی و آیینی خود جداشده و بر اساس آنچه شیوه تربیت غربی مدرن نامیده میشد آموزش داده میشدند.
این روند سترونسازی فرهنگی یکی از بارزترین نمونههای دوران استعماری به شمار میرود. زندگی کودکان در این مدارس با سختیهای بسیاری همراه بود. بسیاری از آنها سعی در فرار از این مدارس داشتند، برخی دیگر مورد آزار و اذیت قرار میگرفتند و تعداد زیادی از آنها در این مدارس جان خود را از دست دادند و هرگز به خانههای خود برنگشتند و آنهایی که از این مدارس جان سالم به دربردند برای سالهای طولانی با عوارض تعرضها و خشونتهای این دوره دستبهگریبان بودند و هستند.
طی دو سال گذشته و با کشف آرامستانهای بی نام و نشان که در آن بقایای کودکان بومی درگذشته در این مدارس مدفونشده بود، فصل تازهای از یادآوری این رویداد تاریک تاریخ کانادا آغاز شد.
دولت کانادا ضمن عذرخواهی چندباره از سابقه رفتاری خود برای مدتی طولانی پرچم خود را در سراسر کشور نیمهافراشته نگاه داشت.
هم دولت و هم بومیان کانادا اما بهطور مکرر خواستار آن شده بودند که کلیسای کاتولیک و پاپ ضمن قبول مسئولیت این فاجعه از بازماندگان عذرخواهی رسمی کنند.
پاپ فرانسیس در پی کشف تعداد زیادی از گورهای کودکان در محوطه مدارس کاتولیکی شبانهروزی، ضمن همدردی با بازماندگان حاضر به عذرخواهی نشد.
حالا پس از مدتها فشار پاپ برای نخستین بار جلسات ملاقاتی با نمایندگان بومیان برگزار کرده است. نمایندگان دو گروه بزرگ از بومیان اینوئتی و متیس در این جلسه حضور داشتهاند.
به گفته یکی از حاضران در نخستین جلسه ملاقات که روز گذشته برگزار شد، پاپ به داستان بازماندگان گوش داد و جلسه فضایی همدلانه داشت.
ازجمله خواستههای نمایندگان بومیان این است که پاپ و واتیکان بهطور رسمی مسئولیت خود را پذیرفته و نسبت به این فاجعه ابراز تأسف کرده و معذرتخواهی کنند. آنها همچنین درخواست دارند که پاپ برای تقدیم این عذرخواهی به کانادا سفر کند.
سال گذشته واتیکان اعلام کرد پاپ در حال بررسی پیشنهاد سفر به کانادا است.
یکی از نمایندههای بومیان که در جلسه روز گذشته شرکت داشت میگوید؛ عذرخواهی قدم اول برای مرهم گذاشتن بر زخمهای گذشته است و یکی از خواستههای اصلی بومیان این است که واتیکان درهای آرشیو خود درباره این مدارس را به روی محققان باز کند تا پس از سالهای طولانی امکان شناسایی سایر آرامستانها فراهم شود و فرصتی برای آرامش بازماندگان فراهم آید.
اگرچه تعداد دقیق کودکانی درگذشته و گمشده مشخص نیست تخمینهای حداقلی از مرگ بیش از 6 هزار کودک خبر میدهد.
اگر پاپ حاضر به عذرخواهی دراینباره شود، نخستین باری نخواهد بود که کلیسای واتیکان از گذشته خود ابراز تأسف و عذرخواهی کرده است.
دوازده سال پیش پاپ بندیکت شانزدهم، با انتشار نامهای خطاب به کلیسای کاتولیک ایرلند از تعرضهایی که به کودکان ایرلندی از سوی کلیسا و در مؤسسات شبانهروزی اعمالشده بود عمیقاً ابراز تأسف کرد.
همچنین در سال 2000 پاپ ژان پل دوم، در عذرخواهی گستردهای نسبت به رفتار و اقدامات کلیسا در طی دو هزار سال سابقه خود و رفتارهای علیه یهودیان، زنان و بومیان عذرخواهی کرده بود.
جلسه بعدی ملاقات نمایندگان بومیان با پاپ روز جمعه این هفته در واتیکان برگزار خواهد شد.
خبرهای صبحگاهی
سپهر صادقی
