طی روزهای گذشته و با کاهش محدودیتهای مربوط به همهگیری تصویری از پایان گرفتن دوران سخت همهگیری در ذهن بسیاری از ما شکلگرفته است. حالا با افزایش تعداد ابتلاهای هفتگی، نگرانی از بروز موج ششم همهگیری در استان به موضوعی جدی بدل شده است. موجی که در صورت بروز گسترده مهارش نسبت بهدفعات قبل با چالشهای بیشتری همراه خواهد بود.
اما آیا این نگرانی منطقی است؟
روز گذشته دکتر لوک بولیو Dr. Luc Boileau، در جلسهای مطبوعاتی به جدی بودن این خطر اشاره کرد اما اعلام کرد ما هنوز به دوران موج ششم نرسیدهایم. او دراینباره گفت: «ما در موج ششم نیستیم اما اوجگیری تعداد ابتلاها که بهواسطه زیر سویه اومیکرون BA.2 در حال رخ دادن است وقوع این موج تازه را قریبالوقوع کرده است.»
او با اشاره برای اینکه برای اعلم ظهور موج جدید باید منتظر دادههای بیشتری از مرکز سلامت عمومی کبک (INSPQ) باشد.
او دراینباره گفت: «ما در موقعیتی که در ماههای دسامبر و ژانویه بودیم نیستیم؛ اما مقامات بهداشتی این روند را با دقت دنبال میکنند.»
او در این گفتگو به انتقال سریع و آسانتر سویه BA.2 اشاره کرد و گفت میزان انتقالپذیری این زیر سویه حتی از سویه اصلی اومیکرون هم بیشتر است. و این موضوع را نگرانکننده خواند. او همچنین اشاره کرد فعالان بخش سلامت عمومی در معرض بیشترین خطر در صورت توسعه بیشتر این سویه قرار دارند.
در کمتر از یک هفته گذشته بیش از 8600 کارمند بخش سلامت به دلیل بیماری و عمدتاً به دلیل ابتلا به کووید نتوانستند در محل کار خود حاضر شوند. این عدد معادل 60 درصد افزایش در میزان غیبتهای نیروی بهداشت و سلامت است.
در حال حاضر این زیر سویه درحالتوسعه در نواحی مختلف استان است. در شهر مونترال روند صعودی و میزان بستری شدن از سایر نواحی استان کمتر اما رو به افزایش است.
به گفته بولیو زیر سویه BA.2 مسبب بیش از دوسوم تمام ابتلاهای تازه در استان است.
در این شرایط دولت کبک اعلام کرده است برنامهای برای وضع محدودیتهای مربوط به کاهش توسعه انتقال ویروس در دست بررسی ندارد. بولیو در این گفتگو مسئولیت را بر عهده شهروندان قرار داده است و از آنها خواسته است مطابق شرایط برای رفتار و سلامت خود تصمیم بگیرند. او همچنین اشاره کرد باوجوداینکه روند ابتلاها صعودی و امکان ورود به فاز ششم وجود دارد اما استان کماکان قصد دارد روز 15 آوریل ضرورت استفاده از ماسک را بردارد. او گفته است «اینکه چنین موجهایی از بیماری را شاهد باشیم طبیعی است و باید یاد بگیریم با آن زندگی کنیم.»
این نظری نیست که همه متخصصان بیماریهای عفونی با آن موافق باشند.
آنچه دو سال و نیم گذشته نشان داده است این واقعیت بود که مقابله با بیماری همهگیری تنها بهصورت فردی ممکن نیست. مسئلهای مانند استفاده از ماسک، رعایت فاصله اجتماعی و محدودیت تجمع در فضاهای محدود و واکسیناسیون اگرچه بهطورجدی بر کاهش سرعت انتقال بیماری اثر دارد اما این موارد تنها امکاناتی نیست که دولت در اختیار دارد.
امروز میدانیم که عمده انتقال بیماری از طریق فضاهای بستهای که از ساختار تهویه هوای ضعیف برخوردارند صورت میگیرد. بهبود ساختارهای تهویه مطبوع در ادارات، ساختمانها و مدارس، از عهده شهروندان بهطور فردی خارج است و گذاشتن مسئولیت بر دوش شهروندان بهتنهایی شاید راه مناسبی برای مقابله با این وضعیت نباشد.
نکته مهم بعدی در این مورد این است که آنچه مدیر ارشد سلامت کبک درباره طبیعی بودن این موجها مورداشاره قرار میدهد مربوط به زمانی است که بیماری از مرحله همهگیری به ساختار اندمی رسیده باشد. بیماریهای مانند آنفلوانزای فصلی که به مرحله اندمی رسیدهاند بهصورت مشخصی دارای اوج و حضیض هستند اما بر اساس مدلهای تعیینکننده ابتلا به بیماریهای عفونی، کرونا هنوز درجایی مانند کبک به مرحله اندمی وارد نشده است.
از سوی دیگر ابراز قطعیت در برقرار نشدن محدودیتها در شرایطی که به گفته مقامها هنوز دادهها کامل نیستند اقدامی مخالف وعده دولت مبنی بر تصمیمگیری بر اساس بهترین دادههای موجود است.
روند مدیریت همهگیری در استان کبک در هفتههای اخیر بهخصوص پس از تظاهرات اتاوا، شرایط این دولت را برای مهار موجهای بعدی همهگیری دشوارتر کرده است.
از یکسو تلاش برای جدا کردن تصمیمات از دادههای موجود و وعده برای بازگشت به شرایط طبیعی درحالیکه تعیینکننده این بازگشت نه تصمیم سیاسی که شرایط تکاملی یک ویروس است، دست دولت برای اعمال مجدد محدودیتها در صورت نیاز بهشدت محدود کرده است.
همچنین در پیش بودن انتخابات استان که در آن تصمیمات مربوط به محدودیتهای کرونایی میتواند نقشی تعیینکننده در آرای رأیدهندگان داشته باشد یکی دیگر از چالشهای دولت برای مهار همهگیری است.