تحریریه «مداد»
اعتراضات اتاوا پایان یافته است. شهر به نظر آرام است، اوضاع به نظر در حال بازگشت به شرایط طبیعی است. اما همه از دل این بحران بی آسیب بیرون نیامدند. نیروی پلیس اتاوا در پی این تظاهرات با برخی از ناکارآمدی های بنیادی خود روبرو شد و ساختار آن در حال زیر و رو شدن است.
اعتراضات گروهی از رانندگان کامیون بهضرورت واکسیناسیون برای ادامه فعالیت در مسیرهای بینالمللی که با همراهی مخالفان دخالت دولت در مساله پیشگیری از شیوع همهگیری آغاز شد در شهر اتاوا به اوج خود رسید.
در طول حدود سه هفته معترضان که خود را «کاروان آزادی» مینامیدند نبض زیست مرکز پایتخت را در دست گرفتند و کانادا را با یکی از بحرانهای بیسابقه تاریخ معاصر خود روبرو ساختند.
حالا چندهفتهای هست که دیگر خبری از معترضان نیست. عملیات گسترده پلیس تظاهرکنندگان را متفرق ساخته، برخی از رهبران آنها بازداشتشده و با کاهش محدودیتها بعید است این تظاهرات – در این شکل و به این دلیل خاص – تکرار شود.
بااینوجود امواجی که این رویداد در دنیای سیاست ایجاد کرد تا مدتهای طولانی قابلمشاهده خواهد بود.
تأثیراتی که در مقیاس فدرال ممکن است به تغییری شکلی بنیادی در انتخابات بعدی فدرال و همچنین رویه سیاستمداران استانی منجر شود.
شهر اتاوا که کانون این مناقشه بود بهطور طبیعی بیشترین تأثیر را از این رویداد تجربه کرده است.
پیشنهاد تغییر معماری مرکز شهر و مسدود کردن همیشگی خیابان قدیمی ولینگتون بر روی خودروها یکی از اولین نمونههای این تغییرات بود. اما یکی از بنیادیترین این تغییرات اتفاقی بود که در نهاد پلیس شهر اتاوا رخ داد.
به گزارش روزنامه اتاوا سیتیزن شهر اتاوا در بازه زمانی پانزده روز رئیس پلیس خود و همه اعضا شورای نظارتی خود را از دست داد.
منتقدان و ناظرانی که تحولات نهاد پلیس را دنبال میکنند بر این باورند که اگرچه این تغییرات در بدترین بازه زمانی و در دوره تظاهرات خود را نشان داد اما زمینه ناکارآمدی پلیس که به این تغییرات انجامید از مدتها قبل قابل مشاهده بود.
برخی از منتقدان رفتار و سیاستهای پیتر اسلولی، رئیس پلیس مستعفی اتاوا را یکی از اصلیترین دلایل ناکارآمدی این نیرو در مواجهه با تظاهرات و تغییرات بعدی میدانند.
پیتر اسلولی که نخستین رئیس پلیس سیاهپوست اتاوا بود بهعنوان مدیری ترقیخواه به سمت ریاست پلیس اتاوا منصوب شد تا به برخی از نقدهای بنیادی درباره این نهاد پاسخ دهد. اسلولی که چهرهای بیرون از دایره پلیس اتاوا بود و پیشتر معاونت رئیس پلیس تورنتو را بر عهده داشت، وظیفه داشت تا ارتباط آسیبدیده مردم اتاوا با پلیس و بهخصوص عدم اطمینان وسیع که در میان جوامع حاشیهای و اقلیتی شهر با پلیس ایجادشده بود ترمیم کند و به اصلاح ساختار و فرهنگ درونی این نیرو اقدام کند.
نیروی پلیس اتاوا بهخصوص پس از سال 2016 که عبدالرحمن عبدی هنگام بازداشت توسط نیروی پلیس و به دلیل اعمال خشونت در هنگام بازداشت جان خود را ازدستداده بود متهم به سورفتار با اقلیتها بود و حتی برخی از فعالان عدالت اجتماعی شهر در دورهای خواستار کاهش بودجه پلیس شده بودند.
اسلولی در این شرایط وارد نیروی پلیس اتاوا شد و بهصراحت بر وجود تبعیض نژادی ساختاری درون این نهاد تأکید کرد و بهطور مکرر سعی کرد تا اهداف ترقی خواهانه خود را بیان کند. این رفتار و انتقاد تندوتیز از نیروی پلیس اتاوا از سوی رئیس پلیس این شهر – که از شهری دیگر آمده بود – برای بسیاری از اعضا نیروی پلیس گران آمد و نوعی تنش داخلی میان او و مدیران و نیروهای پلیس ایجاد کرد.
از سوی دیگر نیروهای پیشرو و ترقیخواه اجتماعی بیرونی از سوی دیگر فشار بر او را افزایش دادند و با بیان اینکه سخنان و برنامه تغییرات او بهاندازه کافی پیشرو نیست، او را مورد شماتت قرار دادند.
در همین حال بود که کاروان کامیوندارها وارد شهر شد.
زمانی که آنها وارد شهر شدند به دستور فرمانده پلیس، نیروی انتظامی شهر جلوی ورود کامیونها به خیابان ولینگتون و مرکز شهر را نگرفتند. به گزارش اتاوا سیتیزن هماهنگکنندگان تظاهرات به پلیس اطمینان داده بودند که اعتراض آنها تا روز دوشنبه به پایان خواهد رسید و آنها شهر را ترک خواهند کرد. اما وقتی به مرکز شهر رسیدند و توانستند آن را مسدود کنند اعلام کردند قصد ترک شهر را ندارند.
وقتی تظاهرات بهروز دوشنبه کشیده شد بسیاری از ناظران انتظار داشتند پلیس با استفاده از امکانات موجود دست به اعمال قانون بزند و برای تخلیه مرکز شهر اقدام کند اما در عوض پلیس تنها به نظارت بسنده کرد. اتفاقی که باعث طولانیتر شدن و گستردهتر شدن تظاهرات شد و درنهایت دولت ناچار به اعلام وضعیت اضطراری موقت برای مقابله با آن شد.
بسیاری دراینبین مدیریت اسلولی را عامل اصلی میدانند. به گفته برخی از همکاران او، وی درحالیکه با عدم درک شرایط شهر، وضعیت را بدتر کرده بود درون سیستم نیز با مقابله و مخالفت روبرو بود و اخلاق تند و عدم صبوری اسلولی نیز مزید بر علت شد تا مدیریت بحران از دست او خارج شود. درنهایت او در میانه تظاهرات و روز 15 فوریه از سمت خود استعفا کرد.
با استعفای او استیو بل، معاون رئیس پلیس که از نیروهای باسابقه پلیس در اتاوا است بهطور موقت مسئولیت را بر عهده گرفت. عملیات متفرق کردن تظاهرکنندگان با توجه به وضع قانون وضعیت اضطراری در این زمان آغاز شد.
استعفای اسلولی تنها ضربه ناشی از تظاهرات نبود. یک روز پس از استعفای اسلولی سه عضو شورای نظارت و خدمات پلیس اتاوا استعفا دادند و مدیر این شورا نیز از سوی شورای شهر برکنار شد.
حالا تظاهرکنندگان رفتهاند اما حضور آنها برخی از ناکارآمدیهای بنیادی در شهر را آشکار کرد. انتظار میرود تا آخر ماه جاری سه نماینده استانی شورای خدمات پلیس منصوب شوند و فعلاً استیو بل به فرماندهی موقت این نیرو ادامه خواهد داد.
سپهر صادقی
خبرهای صبحگاهی
