شهرام يزدان‌پناه
صبح یکشنبه است و من مشغول مرور اخبار دیروز از اعتراضات رانندگان کامیون به واکسیناسیون اجباری در شهر اتاوا هستم. اعتراضاتی که اصلاً مهم نیست من با محتوای آن موافق باشم یا مخالف، اما به عنوان یک کانادایی از اینکه حق اعتراض و تجمع در این کشور پاس داشته می‌شود، افتخار می‌کنم.
اما این اعتراضات با آنچه در چند سال اخیر در کانادا و آمریکا دیده‌ام متفاوت است. نه از شکستن در و پنجره خبری است و نه ساختمانی به آتش کشیده شده، نه درگیری پیش آمده و نه کسی دستگیر شده (البته تا لحظه‌ی نگارش این یادداشت) اما رفتار و گفتار روزنامه‌نگاران ارشد و مجریان تلویزیونی و زاویه‌ای دید آنها کاملاً متفاوت است. به گونه‌ای که اگر از زاویه‌ای دید آنها، اخبار دیروز را دنبال می‌کردید، احتمالاً تصورتان پایان دنیا و سقوط دموکراسی در کانادا بوده است.
نخستین روز از اعتراضات رانندگان کامیون در اتاوا در حالی به پایان رسید که جنگ روزنامه‌نگاران روشنفکر با رانندگان معترضان و برگزار کنندگان «کاروان آزادی» به اوج خود رسیده بود. یک استاد روزنامه‌نگاری در دانشگاه کنکوردیا با اشاره به توییت‌های پلیس تورنتو درباره تأمین امنیت معترضان، به پلیس اتاوا تاخت که چرا از گاز اشک‌آور برای متفرق کردن معترضان استفاده نمی‌کند.
Everyone should recall how a young child selling lemonade along the same parkway a few years ago was given a ticket for their “illegal activities.”
It’s time Mayor @JimWatsonOttawa order @OttawaPolice to do their job! Tickets, arrests, pepper-spray. Get this mob under control! https://t.co/9cfJtnoLYs
— shawndearn 💉💉💉 (@shawndearn) January 30, 2022
یک مجری شبکه‌ی CBC برگزار کنندگان این اعتراض را تلویحا دست‌نشانده‌ی روسیه معرفی کرد. یک نماینده‌ی محافظه‌کار به دلیل وجود نشانه‌ای صلیب شکسته روی پرچمی در فاصله‌ی ده متری پشت سر او وقتی با خبرنگار CBC مشغول مصاحبه بوده مورد نکوهش قرار گرفت و خبرنگار CTV در جستجوی یک نکته‌ی منفی مجبور شد به سراغ هتل‌ها و مراکز خرید اطراف برود که معترضان از توالت‌های آنها استفاده می‌کردند.
The CBC suggests "Russian actors" are behind the #TruckersForFreedom convoy. Seriously. #cdnpoli pic.twitter.com/a6sQyWtKkx
— True North (@TrueNorthCentre) January 29, 2022
سپس ماجرای رقص یک معترض در پای مجسمه‌ی قهرمان جنگ پیش آمد که به فریاد زدن بیشتر شباهت داشت تا رقص و بعدش هم داستان پوشاندن پرچم کانادا بر دوش مجسمه‌ی تری فاکس، مطرح شد و همه‌ی خبرنگارانی که تا دیروز سرنگونی مجسمه‌های بیشمار در کانادا و آمریکا را با افتخار گزارش می‌دادند، یکباره طرفدار حفظ حرمت و احترام مجسمه‌ها شدند.
After explaining to these less than fine Canadians of the hallowed grounds upon which they trode, this was their reaction in the name of Freedom. Unsat! pic.twitter.com/Mk7VVLsfxo
— Cmdre Steven Thornton (@S_Thornton_332) January 29, 2022
بعد نوبت یک خبرنگار دیگر CBC رسید که با انتشار یک تصویر از لکه‌ای زرد پای مجسمه‌ی قهرمان جنگ، با لحنی عاجزانه خواستار این شد که کسی پای این بنای یادبود ادرار نکنند و بلافاصله به چکشی تبدیل شد تا سر معترضان را با آن خرد کنند. لکه‌ی زردی که خیلی‌ها معتقدند می‌تواند کار یک سگ باشد.
Please don’t pee on the National War Memorial. Cpl Nathan Cirillo was killed here. The monument honours the often horrible death of mostly young Canadians. pic.twitter.com/iOPyUPNinr
— David Common (@davidcommon) January 30, 2022
کار به اینجا هم ختم نشد و انتشار دو تصویر از یک گروه کوچک که یکی پرچم کنفدراسیون (جنوبی‌های طرفدار برده‌داری در زمان جنگ داخلی آمریکا) و دیگری پرچم صلیب شکسته را بر دوش داشته در فضای مجازی منتشر شد. پرچم‌هایی که هر چقدر دیگران تلاش کردند تا پیدایش کنند و از آن عکس بگیرند، پیدا نشد. تا جاییکه شنیده شد برگزارکنندگان حتی هزار دلار پاداش برای هرگونه اطلاعاتی که منجر به شناسایی فردی که این پرچم‌ها را به همراه داشته، در نظر گرفته‌اند.
برگزارکنندگان از قبل به معترضان تذکر داده بودند که امکان دارد عده‌ای به داخل تجمع نفوذ کرده و بخواهند آشوب ایجاد کرده یا مردم را وادار به کاری کنند که بعداً دستمایه‌ای سرکوب این اعتراض شود. از معترضان خواسته شده تا به محض مشاهده‌ی یک مورد مشکوک، فوراً پلیس را در جریان بگذارند.
پلیس اتاوا می‌گوید تا این لحظه هیچ موردی از خشونت یا عمل غیرقانونی به آنها گزارش نشده و کسی هم دستگیر نشده است.
نکته‌ی پایانی
مهم نیست که با برگزاری یک تجمع موافقید یا مخالف، آزادی بیان و آزادی تجمعات، روح و چهارچوب کانادا است. ما که در کانادا زندگی می‌کنیم خوب می‌دانیم که این کشور نه آنقدرها که فکر می‌کردیم مدرن است و نه آنقدرها که تصور داشتیم پر زرق و برق. کانادا کشور طبقه‌ی متوسط و کارگرهایی است که با عرق جبین و کار سخت، روزگار می‌گذرانند. پولدارترین‌ها و روشنفکرترین آدم‌های این مملکت نیز به داشتن پینه‌ی دست افتخار می‌کنند.
آنچه این کشور را جذاب می‌کند، نه ساختمان‌های سر به فلک کشیده و نه خودروهای لوکس و نه جواهرات و نه کمپانی‌های چند صد میلیارد دلاری و دفاتر کار فوق مدرن آن است. این کشور جذاب است چون آزاد است و ما باید برای حفظ این آزادی همیشه آماده‌ی پرداخت بهایی باشیم. گاهی با شکست حزب محبوب‌مان در یک انتخابات و گاهی با پیش رفتن صدای مخالف‌مان در یک تجمع اعتراضی و گاهی با جان‌مان.
آزادی گران‌بها است.
تلاش همه خبرنگاران و روشنفکران برای مخالفت با تجمع اعتراضی کامیونداران را شاید بتوان جنگ طبقاتی نامید. طبقه‌ی روشنفکری که تصور می‌کند خیر و صلاح بقیه را بهتر از خودشان می‌داند و مایل است تا خواسته‌ای خویش را به آنها تحمیل کند. باید بگذاریم زمان نشان‌مان دهد.
