پوریا ناظمی
داستان ابتلاهای همزمان به سویه‌های مختلف و ابتلای همزمان به کرونا و آنفلونزا چیست؟
در طی ماه‌های اخیر به خصوص در چند هفته اخیر و پس از شناسایی سویه اومیکرون از ویروس سارز-کو-2، بسیاری از رسانه‌های غیر تخصصی و شهره‌های اینترنتی درباره ترکیبات و سویه‌های تازه و خطرناکی از ویروس صحبت کرده‌اند که باعث نگرانی جدی در میان برخی از مردم شده است.
در این نوشته درباره ترکیب بیماری‌های عفونی توضیح مختصری داده شده است.
دل‌میکرون، فلونا، فلووید یا نام‌هایی از این دست را احتمالا در طی هفته‌های گذشته بارها از طریق برخی از رسانه‌های عمومی یا شبکه‌های اجتماعی خود شنیده‌اید.
کلماتی که معمولا با تیترهای ترسناکی مانند سویه مرگباری تازه از ترکیب دو سویه یا ترکیب دو ویروس آنفلونزا و کرونا همراه است.
واقعیت داستان در مورد این ویروس‌های ترکیبی چیست؟ آیا ما با ترکیب ویروس آنفلونزا با کرونا یا ترکیب سویه های مختلف آن مواجهیم؟
واقعیت این است که این تیترها خطا و مبالغه آمیز هستند.
ما در حال حاضر نه چیزی به نام دل‌میکرون داریم و نه فلونا یا هر چیزی دیگری مشابه این موضوعات.
ریشه داستان این شایعات اما بر مبنای امکانی علمی در ویروس شناسی است که به ترکیب ویروسی معروف است.
اساس این رفتار بر این مبنا است که اگر فردی همزمان دچار دو عفونت ویروسی متفاوت شود ممکن است در فرآیند تکثیر ویروسی درون سلول‌های شخص میزبان به دلیل خطاهایی که در فرآیند نسخه برداری از موادژنتیکی ویروس اتفاق می‌افتد و در شرایط عادی منجر به شکل گیری جهش‌هایی می‌شود که برخی از آن‌ها ممکن است بقا پیدا کرده و تبدیل به سویه تازه شوند، بخش‌های از مواد ژنتیکی ویروس دوم در نسخه برداری از ویروس اول مورد استفاده قرار بگیرد.
این اتفاقی ممکن است اما حتی اگر این اتفاق رخ دهد در اکثر قریب به اتفاق موارد منجر به ساخت ماده ژنی ترکیبی می‌شود که به شدت ناپایدار و محکوم به نابودی است. اگر به احتمال یک در چند میلیون ترکیبی تصادفی از این دو ویروس شکل بگیرد که قابلیت بقا داشته باشد و بتواند شیوع پیدا کرده و به چرخش در آید تبدیل به ویروسی تازه یا سویه ای تازه می‌شود و بعد از شناسایی برای آن نام مشخصی اختصاص می یابد. و سازمان بهداشت جهانی روند مشخصی برای نامگذرای ویروس‌های شناخته شده دارد و در این سیستم هیچ خبری از ترکیب نام دو سویه مانند دل میکرون یا فلونا نیست.
نکته مهم در این بین این است که فرآیند تکثیر ویروس درون سلول‌های بدن فرآیندی هوشمند نیست بلکه بر اساس روند تکاملی و در اثر خطاهای تصادفی ماشین نسخه برداری سلولی ما رخ می‌دهد.
به عبارت دیگر زمانی که دو ویروس همزمان وارد سلول می شوند و ماشین نسخه برداری سلولی را برای مقصود خود مورد استفاده قرار می دهند، نمی توانند تصمیم بگیرند بهترین بخش‌های – از دید ویروس – برای بقا و شیوع را انتخاب و با هم ترکیب کنند. این روندی کاملا تصادفی است.
اما سوال مهم دیگر این است که آیا فردی می تواند همزمان مبتلا به دو عفونت ویروسی یا دو سویه یک ویروس شود؟
جواب مثبت است.
ویروس‌های مختلف می‌توانند همزمان – در صورتی که در معرض آن ها باشید – به بدن شما حمله کنند و بسته به سیستم ایمنی و دفاعی بدن در آن نشانگان عفونت را بروز دهند.
برای مثال شخصی که مبتلا به HIV است همزمان ممکن است به سرماخوردگی، ذات الریه یا کرونا مبتلا شود.
هیمنطور اگر شما به کرونا مبتلا شوید ممکن است همزمان در اثر قرار گرفتن در معرض ویروس سرماخوردگی، آنفلونزا یا هر بیماری ویروسی دیگر به آن نیز مبتلا شوید.
بنابراین ابتلا همزمان به دو عفونت ربطی به وجود ویروسی یکسان که ایجاد کننده هر دو بیماری باشد ندارد.
البته اگر شخصی که میزبان دو عفونت ویروسی همزمان و به خصوص عفونت های هم خانواده ای مانند کووید و آنفلونزا است همزمان از نقص سیستم ایمنی رنج ببرد احتمال اینکه این دو ویروس مدت بیشتری در بدن او باقی بمانند و در حین تکثیر سویه های تازه ای را به وجود آورده و حتی شانس ایجاد سویه یا ویروسی تازه و کارآمد با وام گرفتن بخش هایی از مواد ژنی یکدیگر به وجود آید نیز افزایش می یابد.
بنابراین با وجودی که در حال حاضر خبری از ویروس هایی مانند آنچه در خبرها و در قالب ترکیبی دو نوع مختلف ویروس می بینیم وجود ندارد اما امکان ابتلای همزمان به دو ویروس وجود دارد.
به همین دلیل هم مراقبت در مقابل کرونا به این معنی نیست که نیازی به مراقبت خود از سایر بیماری های ویروسی نداری.
اگر دسترسی دارید حتما واکسن فصلی آنفلونزا را در کنار واکسن های کووید خود بزنید و مراقب سلامت خود باشید.
خبرهای صبحگاهی
نیروانا احسانی
