مجله مداد
در اوایل همهگیری، کروناویروس کمتر به کودکان و نوجوانان آسیب میزد. اما با گذشت بیش از یک سال از آغاز همهگیری شاهد افزایش محسوس تعداد مبتلایان و قربانیان کمسن این ویروس در سراسر جهان هستیم.
اما آسیبهای ناشی از همهگیری فقط متوجه سلامت فیزیولوژیک بچهها نمیشود. در واقع بسیاری از کارشناسان نسبت به اثرات همهگیری بر سلامت روان و آنچه بحران سلامت روان برای بچهها مینامند هشدار میدهند.
بسیاری از بیمارستانهای ویژه کودکان از افزایش ۱۰۰ درصدی تعداد مشکلات روانی مربوط به کودکان خبر میدهند. همچنین تعداد موارد پذیرششده مربوط به اعتیاد به مواد و نیز اقدام به خودکشی هم رشدی ۲۰۰ درصدی داشته است. حدود ۷۰ درصد از کودکان و نوجوانان نیز میگویند همهگیری بر سلامت روان آنها تاثیر گذاشته است.
نتیجه یک پژوهش جدید نشان میدهد از هر چهار کودک و نوجوان، یک نفر دچار نشانههای بالینی تشدیدشده افسردگی است و از هر پنج نفر یک یک نفر با علایم بالینی در زمینه اضطراب روبرو شده است.
برای مقایسه، کافی است بدانید در دوره پیش از همهگیری، در هر ده نفر یک نفر دچار علایم افسردگی یا اضطراب بود. خلاصه اینکه به نظر میرسد همهگیری موجب افزایش قابلتوجه شمار کودکان و نوجوانان درگیر با مشکلات روانی شده است.
نگاهی به دادههای موجود نشان میدهد الگوهای مربوط به مشکلات سلامت روانی طی دوره همهگیری، با دورههای پیش از آن همخوانی زیادی دارد. برای نمونه، نوجوانان و دختران بیشتر از بقیه گروه سنی زیر ۱۸ سال در معرض مشکلات ناشی از افسردگی و اضطراب هستند.
نکته مهم بعدی که در این پژوهش به آن اشاره شده، گسترش بیشتر مشکلات روانی با طولانیتر شدن همهگیری است. در واقع هر قدر طول دوره همهگیری (و البته محدودیتهای ناشی از آن مثل تعطیلی مدارس و فاصلهگذاری اجتماعی) طولانیتر شود، علایم بالینی تشدید افسردگی و اضطراب نیز در کودکان و نوجوانان تشدید میشود.
چه کاری میتوانیم برای بچهها انجام دهیم؟
یکی از پرسشهای مهمی که پژوهشگران با آن روبرو هستند این است که آیا آسیبهای ناشی از همهگیری به سلامت روان بچهها پس از همهگیری نیز همچنان ادامه مییابد؟ آیا آسیب روانی ناشی از همهگیری یکی از مهمترین پیامدهای ناگوار همهگیری خواهد بود. متاسفانه به نظر میرسد، پاسخ به این سئوالات «بله» است!
به همین دلیل، به عنوان پدر یا مادر باید این موضوع را جدیتر بگیریم و اقداماتی را برای کاهش پیامدهای این وضعیت به انجام رسانیم.
حالا بیایید به بررسی چند اقدام مهم در این زمینه بپردازیم.
۱. بازگشت به برنامههای معمول
چندین دهه مطالعه روی فرآیند رشد کودکان و نوجوانان نشان میدهد این گروههای سنی در محیطهایی که ساختار و اصول مشخص و شفافی بر آن حاکم است، بیشتر به شکوفایی و بالندگی میرسند.
مقررات مختلفی که برای مهار همهگیری کووید-۱۹ وضع شده، موجب شده بچهها بیشتر در خانه بمانند. این وضعیت موجب برهم خوردن رویههای معمول آنها (مثلا حضور در ساعاتی مشخص در مدرسه و کلاسهای فوق برنامه) شده است. از سوی دیگر، وضعیت دوره همهگیری سبب شده فعالیت جسمی بچهها نیز به شدت کاهش یابد و شاهد افزایش میزان استفاده از تجهیزات الکترونیکی توسط آنها به جای ورزش و فعالیتهای جسمی بودیم.
در این میان، خانوادهها میتوانند یک سری برنامههای مشخص را اجرا کنند تا به این ترتیب، به سلامت روانی فرزندانشان نیز کمکی کرده باشند. برای نمونه، شاید اعضای خانواده بتوانند ساعات مشخصی را (مثل در ابتدای صبح) به قدمزدن اختصاص دهند. چنین فعالیتهایی نه تنها تحرک جسمی را به همراه دارند، بلکه به تقویت سلامت روان بچهها نیز کمک میکنند.
از سوی دیگر، خانوادهها نباید به این فعالیتها بسنده کنند. شاید لازم باشد به دنبال کمک تخصصی باشند.
۲. درخواست مشاوره و کمک تخصصی
برای کودکان و نوجوانانی که دچار مشکلات روانشناختی شدهاند، درست نیست که دست روی دست بگذاریم تا ارائه خدمات مورد نظر (در کلینیکها و …) طبق روال گذشته ارائه شود. برای حل این مشکلات که طی دوره همهگیری چند برابر شدهاند، باید هر چه سریعتر اقدام کنیم.
اما با وجود اینکه هنوز محدودیتهایی در زمینه فعالیتهای اجتماعی وجود دارد و حتی احتمال بازگشت برخی محدودیتهای بیشتر هم چندان دور از ذهن نیست، چطور میتوانیم از کمکهای تخصصی برای سلامت روان فرزندانمان استفاده کنیم؟
به نظر میرسد شاید بهتر باشد از شیوههای نوینی که اتفاقا طی یکی دو سال اخیر محبوبیت و گسترش بیشتری یافتهاند بهره بگیریم.
این روزها، امکان دریافت مشاوره و خدمات تخصصی در حوزه سلامت روان با ابزارهایی نظیر گفتگوی آنلاین تصویری، صوتی و حتی متنی وجود دارد. شاید چنین خدماتی از نظر کیفیت دقیقا همانند خدمات حضوری نباشند، اما میتوانند تا حد زیادی اثربخش باشند.
جالب است بدانید یک مطالعه جدید نشان میدهد حتی یک جلسه مشاوره مداخلهای برای افسردگی نوجوانان میتواند موجب کاهش معنادار این مشکل در آنها شود.
برگرفته از The Conservation
نیروانا احسانی
تحریریهی «مداد»
