مهرنوش اردلان یکتا
میگرن یک‌گونه سردرد شدید ضربان‌دار است که در یک سمت سر، نزدیک به ناحیه گیجگاهی، پیشانی و چشم‌ها بیشتر احساس می‌شود. می‌تواند از ۴ ساعت تا ۳ روز بدون درمان طول بکشد و آن‌قدر شدید است که فعالیت‌های روزانه فرد را مختل کند. میزان شیوع جهانی این بیماری حدود ۱۵ درصد است که تقریباً یعنی از هر ۷ نفر در جهان، یک نفر به میگرن مبتلا است. در کانادا بر پایه آمار سال ۲۰۱۱ حدود ۸ درصد افراد، سردرد میگرنی را گزارش کرده‌اند که با توجه به پایین‌تر بودن نسبت به آمار جهانی گمان می‌شود که خیلی از کسانی که این بیماری را تجربه کرده‌اند به مراکز درمانی مراجعه نکرده باشند و بیماری‌شان ثبت نشده باشد. در زنان میزان شیوع بالاتر و ۳ برابر مردان است. طیف سنی ابتلا به این بیماری به‌طور معمول بین ۲۰ تا ۴۵ سالگی است ولی کودکان نیز با درصد بسیار کمتر در حدود ۵ درصد می‌توانند درگیر باشند.
سردرد ممکن است همراه با حساس شدن به نور، صدا و بو همراه باشد و با یک فعالیت خفیف مانند بالا رفتن از پله تشدید شود. بسیاری از بیماران به هنگام سردرد حالت تهوع و یا استفراغ و یا اختلالات بینایی را تجربه می‌کنند. درد می‌تواند چنان شدید باشد که فرد را ناتوان کند و ناچار باشد که در خانه بماند.
در حدود ۲۰ درصد کسانی که به میگرن دچار هستند حالتی به نام «اورا» را بین ۲۰ دقیقه تا یک ساعت پیش از شروع سردرد تجربه می‌کنند. «اورا» حالتی است که فرد ممکن است نورهای چشمک‌زن، خطوط مواج و یا نقاطی را ببیند و یا شاید تاری دید یا کوری نقطه‌ای را تجربه کند.
برخی از مردم پیش از آغاز سردرد تغییراتی در خلق‌وخو را تجربه می‌کنند و شاید هیجان‌زده‌‌تر، تحریک‌پذیرتر یا افسرده‌تر شوند. گروهی دیگر ممکن است احساسات خاصی مانند بوها، مزه‌های عجیب، احساس خستگی بیشتر، خمیازه‌های پی‌درپی و یا کشیدگی عضلانی را تجربه کنند.
علت اصلی بیماری میگرن هنوز به‌خوبی مشخص نیست، ولی مشکل درجایی در دستگاه عصبی بدن اتفاق می‌افتد و اعتقاد بر این است که مواد شیمیایی در مغز، عروق خونی و اعصاب مغزی همه در این بیماری درگیرند. متخصصان بر این باورند که میگرن درزمینهٔ جهش ژنی، منطقه خاصی از مغز را تحت تأثیر قرار می‌دهد. سردرد میگرنی در میان کسانی که صرع، آسم، اضطراب و افسردگی و یا سایر بیماری‌های عصبی دارند، شایع‌تر است. ممکن است موارد خاصی مانند نور چشمک‌زن که می‌تواند برآمده از بازتاب نور برف یا حتی نور پرده سینما باشد و یا استرس و اضطراب شروع کننده سردرد میگرنی باشند. در برخی از موارد کمبود خواب و یا غذا نخوردن موجب آغاز سردرد میگرنی می‌شوند. در زنان بیشتر این نوع سردرد با سیکل عادت ماهیانه ارتباط دارد می‌تواند چند روز قبل یا در طول دوره قاعدگی اتفاق بیفتد که در هر صورت به دلیل کاهش میزان هورمون استروژن در این زمان است. بیشتر کسانی که میگرن دارند باور دارند که مصرف برخی از مواد غذایی مانند شراب قرمز، پنیر، شکلات، سس سویا و گوشت‌های فرآوری شده می‌تواند شروع کننده سردرد آن‌ها باشد. باوجودی که هنوز پژوهش‌های علمی نتوانسته این موضوع را ثابت کند، بهتر است از خوردن این مواد پرهیز شود. نکته دارای اهمیت این است که افراد میگرنی باید به مواردی که می‌تواند شروع کننده بیماری‌شان باشد، توجه کنند و از این موارد پرهیز کنند.
تشخیص میگرن بر اساس نشانه‌های بالینی است و اگر تصویربرداری تجویز شود برای رد کردن سایر تشخیص‌هاست. درمان هم در بیشتر موارد از ترکیب مسکن‌های شایع و داروهای ضدالتهابی تشکیل شده است ولی بسته به‌شدت میگرن متفاوت است و گاهی که فرد حمله‌های بیشتری در ماه دارد باید از درمان پیشگیرانه استفاده شود.
لازم به ذکر است که نشانه‌های میگرن در بچه‌ها متفاوت است و می‌تواند دربرگیرنده سردرد، درد شکم یا استفراغ شدید و مکرر باشد.
نکته آخر این‌که درصورتی‌که به‌تازگی دچار سردردهای میگرنی شدید شده‌اید و یا نشانه‌های میگرنی که به آن دچار بوده‌اید تغییر کرده و نشانه‌هایی به آن افزوده شده یا شدیدتر شده است و یا تعداد حمله‌ها بیشتر شده است و یا در بچه‌ها دوره‌های سردرد و استفراغ مشاهده کرده‌اید، جهت بررسی دقیق به پزشک مراجعه کنید.
