فرمهر امیردوست
به گفته سیبیسی، یکی از اقداماتی که سلامت عمومی کبک برای مبارزه با این بیماری در استان انجام داده انتشار روش تشخیص ساده و فوری این نوع کنه روی بدن و یا حیوانات خانگی یا حیوانات وحشی است. چند سال پیش نیز با همکاری اداره سلامت عمومی کانادا وبسایت Etick.ca راه اندازی شد که امکان بارگذاری آنلاین تصاویر نیش کنه را فراهم میکند تا متخصصین را در تشخیص صحیح نوع کنه یاری کنند.
پای کنه پاسیاه به شمال باز شده
اطلاعات جمعآوری شده از طریق وبسایت Etick.ca و نیز تصاویر و مکان دقیق این اطلاعات برای همه قابل دسترسی است. این دادهها به محققان کمک میکنند تا محل شناسایی کنه پاسیاه را تشخیص دهند. از سال ۲۰۱۷ تاکنون هزاران کنه شناسایی شده است و حالا این وبسایت برای همکاری با سایر ادارات سلامت عمومی آمادگی کامل دارد.
استان بریتیش کلمبیا از ماه گذشته به این ابتکارعمل پیوست و در هفتههای آینده در استان جزیره پرینس ادوارد نیز راهاندازی میشود. احتمالا تا آخر امسال نواحی شمال نیز به این وبسایت میپیوندند و به این ترتیب سرتاسر کانادا تحت پوشش قرار میگیرد.
کنه پاسیاه در استان کبک در مرز انتاریو و نیز اطراف مونترال و در شمال تا کبک سیتی و سگنه لاک سنژاک مشاهده شدهاند.
حضور کنه در مناطق شهری از رویدادهایی است که برای متخصصان و محققان تازگی دارد. مطالعه بر روی این پدیده و انجام آزمایشات ادامه دارد، به این امید که وضعیت قابل کنترل شود. اما فعلا، کاری که از دستمان بر میآید این است که بدن خود و حیوانات خانگی خود را پس از قرار گرفتن در محیطهایی با پوشش گیاهی (حتی پارکها و حیاط خانهها) بررسی کنیم. در صورتی که کنه در عرض چند ساعت ابتدایی چسبدن به بدن از محل جدا شود، خطر ابتلا به بیماری لایم بسیار پایین میآید. سگها را میتوان در مقابل بیماری لایم و دیگر انگلها واکسینه کرد. با این حال، حیوانات خانگی میتوانند کنه را با خود به خانه بیاورند.
کنهها سوار بر پرندهها جابهجا میشوند، بنابراین اگر کنهای در یک مکان مشاهده شود، به این معنی نیست که تمام منطقه درگیر ازدیاد کنه است. از سویی، اکنون متخصصان در جستجوی کنه شاخدراز آسیایی (Asian lnghorned tick) و کنه تگزاسی (lone star tick) هستند. تا به حال موردی از کنه شاخدراز آسیایی در کانادا مشاهده نشده، اما در حدود بیست گزارش درباره کنه تگزاسی در جنوب کبک و انتاریو ثبت شده. این نوع کنه موجب بروز حساسیت به گوشت قرمز میشود.
حشرهشناسان میگویند امسال «سال ازدیاد کنه» است
متخصصان بر این باورند که کنهها در بهار امسال در حال ازدیاد بودهاند. امسال با بهاری گرم روبهرو بودهایم، اما این گرما مدت زمان زیادی هم طول نکشید. این نوع آبوهوا دقیقا همان چیزی است که موجب ازدیاد کنه پاسیاه و دیگر انواع کنه میشود. دادهها نشان میدهد که با سال ازدیاد کنه روبهرو هستیم.
اداره سلامت کبک سالهاست که جمعیت کنه پاسیاه را پیگیری میکند و دادهها به روشنی نشان میدهند که جمعیت این نوع کنه در استان رو به افزایش است. به عنوان مثال، مشاهده کنه پاسیاه در جزیره مونترال دیگر اتفاق نادری نیست. قاعدتا، در پی این افزایش جمعیت با افزایش تعداد موارد ابتلا به بیماری لایم هم روبهرو هستیم. در دهه گذشته این موارد هر سال افزایش داشته است.
»» همچنین بخوانید وقتی لایم زندگی خرابکن میشود
اداره سلامت کبک میگوید در صورت گزیدگی با کنه، در مناطقی همچون مونترژی، اتاوه یا مائوریس سانتر دو کبک، باید اقدامات پیشگیرانه صورت گیرد. اگر کنه کمتر از ۲۴ ساعت به بدن فرد چسبیده باشد، خطر ابتلا به بیماری لایم بسیار پایین است. اداره سلامت عمومی کبک همچنین توصیه کرده است تا یک یا چندین مرکز ارجاع برای افرادی ایجاد شود که احتمال میرود دچار بیماری لایم شده باشند.
ازدیاد جمعیت گوزن احتمالا وضعیت را وخیمتر میکند
متخصصین میگویند ازدیاد جمعیت گوزن دمسفید در جنوب کبک احتمالا در وخیمتر شدن وضعیت نقش دارد. این گوزنها میزبان مناسب و محل تامین غذا برای کنهها هستند. وزارت حیات وحش تخمین میزند که جمعیتی برابر با دویستوپنجاه هزار راس گوزن در کبک وجود دارد. این آمار شامل جزیره آنتیکستی نمیشود، اما با این حال در سی سال گذشته دوبرابر شده است.
نیمی از جمعیت گوزن استان در مونترژی، سانتر دو کبک و ایسترن تاونشیپ زندگی میکنند. مونترژی و ایسترن تاونشیپ بیشترین آمار بیماری لایم را دارند. مطالعات مشابه در ایالات متحده نیز نشان داده است که ارتباط مسقیمی میان جمعیت گوزن و تعداد موارد بیماری لایم وجود دارد. به همین دلیل نیز وزارت حیات وحش کبک در حال بررسی طرحی برای کنترل جمعیت گوزن است. اخیرا استان تعداد مجوزهای شکار گوزن را بیشتر کرد و به شکارچیان اجازه میدهد بره گوزن و نیز ماده گوزن هم شکار کنند.
»» همچنین بخوانید: بیماری لایم، آشنا اما ترسناک
گوزنهای ساکن مناطق شهری نیز بخشی از مشکل هستند. شکارچیان سالانه نزدیک به پنجاه هزار گوزن شکار میکنند، اما لزوما به سراغ گوزنهای ساکن مناطق شهری نمیروند. کمتر پیش میآید که بتوان جمعیت گوزن را با روشهای غیرکشنده کم کرد چرا که جابهجا کردن گوزنها اغلب به مرگ میانجامد و عقیم کردنشان هم اقتصادی نیست. به همین خاطر است که، به عنوان مثال، سال گذشته مقامات لونگوی به کشتار ۱۵ گوزن در پارک میشل-شارتراند رای دادند، اما این اقدام به دلیل اعتراض عمومی متوقف شد.
تا ابتدای دهه نود قرن بیستم میلادی، تقریبا هیچ کنهای در کانادا وجود نداشت، اما تعییرات اقلیمی باعث شده که این جانوران به شمال مهاجرت کنند و حتی ممکن است تا چند سال آینده به نواحی شمالیتر نیز برسند.
حضور کنه در مناطق شهری از رویدادهایی است که برای متخصصان و محققان تازگی دارد. مطالعه بر روی این پدیده و انجام آزمایشات ادامه دارد، به این امید که وضعیت قابل کنترل شود. اما فعلا، کاری که از دستمان بر میآید این است که بدن خود و حیوانات خانگی خود را پس از قرار گرفتن در محیطهایی با پوشش گیاهی (حتی پارکها و حیاط خانهها) بررسی کنیم. در صورتی که کنه در عرض چند ساعت ابتدایی چسبدن به بدن از محل جدا شود، خطر ابتلا به بیماری لایم بسیار پایین میآید. سگها را میتوان در مقابل بیماری لایم و دیگر انگلها واکسینه کرد. با این حال، حیوانات خانگی میتوانند کنه را با خود به خانه بیاورند.
نکته پایانی: به گفته متخصصان، آگاه بودن و مراقبت کردن بهترین روش پیشگیری از ابتلا به بیماری لایم است.
