نیروانا احسانی
به گزارش Montreal CTV، سازمان بهداشت کانادا می‌گوید توزیع این ماسک‌ها در ابتدای همه‌گیری تحت نظارت دقیقی قرار نگرفته‌اند، اما اکنون روند بررسی ماسک‌ها بسیار دقیق‌تر شده است.
ثبت شکایت از سوی یکی از شهروندان، آژانس فدرال را وادار کرد که به بررسی کیفیت و شرایط ماسک‌ها بپردازد. متأسفانه تحقیقاتی که روی موش‌ها در این رابطه انجام شد، نشان‌دهنده نتایج نگران‌کننده‌ای بود.
آندره گاگنون، سخنگوی آژانس بهداشت کشور در این رابطه گفت: بهداشت کانادا ارزیابی علمی مقدماتی را انجام داده و پتانسیل مسمومیت اولیه در ریه در موش‌های صحرایی به دلیل گرافن استنشاقی موجود در این ماسک‌ها را شناسایی کرده است.
برخی از کارگران آسیب‌دیده اعلام کرده بودند که پس از پوشیدن مکرر این نوع ماسک‌ها احساس تنگی تنفس داشته و دچار سردرد می‌شدند. پیش‌بینی می‌شود موارد شکایت در ماه‌های آینده بیشتر شود.
طی هفته گذشته یک اخطار بهداشتی در مورد نوعی ماسک با شماره سریال SNN200642 که توسط شرکت Metallifer وارد شده بود را منتشر و استفاده از این ماسک را خطرناک نامید. آژانس بهداشت کانادا، خبر از شناسایی دومین مورد ماسک‌های خطرناک شناسایی‌شده‌ای داده است که در آن نیز از ماده گرافن نانوفرم به‌عنوان پوشش استفاده‌شده است. البته هنوز به‌طورقطع مضر بودن این محصولات اثبات نشده و مقامات بهداشت كانادا در حال بررسی اطلاعات دو تولیدکننده ماسک صورت با روکش گرافن برای تعیین ایمنی و كارآیی آن‌ها است و در صورت لزوم اقدامات مناسب را انجام خواهد داد.
اخطار فدرال هفته گذشته، کبک را بر آن داشت تا استفاده از ماسک‌های عرضه‌شده توسط شرکت Metallifer را ممنوع کرده و برای ردیابی و معدوم‌سازی آن‌ها تلاش کند. تاکنون گروهی از معلمان، کارکنان مهدکودک‌ها، کارمندان ترانزیت مونترال و برخی از کارکنان مراقبت‌های بهداشتی این ماسک‌ها را دریافت کرده‌اند.
آژانس بهداشت کانادا توضیح داد که تولید و توزیع ماسک‌ها نیازی به مجوز ندارند، زیرا آژانس، آن‌ها را در گروه کم‌خطرترین تجهیزات پزشکی قرار می‌دهد. بااین‌حال، تمام دستگاه‌های پزشکی مشمول مجموعه‌ای از الزامات ایمنی و اثربخشی هستند و شرکت‌ها موظفند در صورت درخواست، سریعاً اطلاعات موردنظر را به آژانس بهداشت کشور ارائه دهند.
در هشدار اصلی منتشرشده در مورد این ماسک‌ها اعلام شده بود که پس از درخواست اطلاعات بیشتر و عدم اطمینان خاطر، آژانس بهداشت کانادا خطر استفاده از این محصول را در گروه غیرقابل‌قبول قرار داده و اقدامات سخت‌گیرانه‌ای علیه ماسک‌های دارای لایه گرافن انجام خواهد داد.
ماسکی ساخته‌شده با مواد جدید
ذرات بسیار ریز نانو، در طبیعت وجود دارند اما ذرات نانو همچنین می‌توانند برای اهداف علمی مختلف ساخته شوند. اگرچه حوزه علوم نانو طی چند دهه اخیر به‌سرعت در حال رشد است، اما بسیاری از خطرات بهداشتی آن به‌تازگی در حال درک شدن هستند.
گاگنون در این رابطه اعلام کرد که درواقع ما باید با دقت بیشتری این محصولات را بررسی کنیم زیرا گرافن یک ماده نانو جدید است.
ماسک‌های موردنظر به شکل نانو با لایه‌ای از گرافن یا نوعی کربن پوشانده شده‌اند. این ذرات ریز آن‌قدر به هم نزدیک هستند که ظاهراً به ویروس‌ها اجازه عبور نمی‌دهند. اما خودشان چطور؟
ریچارد نهو (Richard Nho)، پژوهشگر دانشگاه مینه‌سوتا که اثرات سلامتی نانو ذرات را مطالعه می‌کند، در این رابطه گفت: نمی‌توانم بگویم که همه نانو ذرات بد هستند، زیرا ما هر روز دو تا سه هزار لیتر هوا استنشاق می‌کنیم. به این مقدار عظیم هوا فکر کنید. به‌طور حتم مقدار زیادی ذرات ریز یا باکتری در آن وجود دارد، اما ما با مشکلی روبه‌رو نمی‌شویم.
نانو ذرات مختلف، خطرات مختلف
اشیایی که توسط مواد نانو ساخته‌شده‌اند و همچنین اندازه آن‌ها، هر دو در تعیین اینکه آیا برای سلامتی انسان خطرناک هستند یا خیر، مؤثر بوده و همچنین مهم است که فرد چه مدت در معرض آن‌ها قرار داشته و تراکم میزان نفس کشیدن او چه میزان بوده است.
به‌طورکلی، ما یک سیستم دفاعی در ریه‌های خود داریم که وظیفه پاک‌سازی نانو ذرات را به‌ویژه هنگامی‌که به مدت کمی در معرض یک ماده قرار می‌گیریم، بر عهده دارد. خطرناک‌ترین مواد نانو، کوچک‌ترین آن‌ها هستند که در ابعاد میکرومتر شناخته‌شده و پاک‌سازی آن‌ها برای سیستم ایمنی بدن دشوار است. این مواد بسیار کوچک بوده و می‌توانند در حفره‌های ریه ما جمع شده و سپس وارد جریان خون شوند.
استنشاق این مواد برای چند ماه یا چند سال می‌تواند منجر به التهاب اندام مختلف و مشکلات سلامتی طولانی‌مدتی مانند COPD بیماری های ریوی، آسم، سرطان و بیماری‌های قلب یا کلیه شود. این امر می‌تواند در طبیعت اتفاق بیفتد، به‌ویژه هنگامی‌که مردم در معرض آتش‌سوزی یا آتش‌فشان قرار بگیرند، به‌طور طبیعی این نانو ذرات به‌اندازه میکرومتر در هوا آزاد می‌شود. از سوی دیگر آلودگی هوا در شهرهای بزرگ، مانند لس‌آنجلس نیز می‌تواند همین اثر را ایجاد کند.
برای درک بهتر ابعاد این نانو ذرات کافی است تصور کنید یک تار مو حدود ۷۰ میکرومتر ضخامت داشته و هر چیزی زیر ۲۰ میکرومتر باشد برای نفس کشیدن خطرناک تلقی می‌شود.
هنوز به‌طورقطع نمی‌توان اعلام کرد که این ماسک‌ها خطرناک هستند
سخنگوی آژانس بهداشت کانادا اعلام کرد هنوز مشخص نیست که ذرات گرافن به‌کاررفته در ماسک‌ها دارای چه ابعادی هستند و هر شرکت تولیدکننده نانو مواد این کار را متفاوت انجام می‌دهد. این مواد باید به‌دقت موردمطالعه قرارگرفته و تأثیر آن بر سلامت شهروندان مشخص شود. فناوری نانو اگر به‌درستی استفاده شود، می‌تواند برای سلامتی مردم مفید باشد؛ اما نکته منفی این است که برخی مطالعات نشان می‌دهد اگر هیچ تنظیم مناسبی در مورد گرافن یا گرافن اکسید وجود نداشته باشد، این مواد می‌توانند به‌طور بالقوه سلول‌های ریه را از بین ببرند.
در حال حاضر شاهد گزارش برخی علائم توسط شهروندان کبکی هستیم که از این ماسک‌ها استفاده کرده‌اند و باید مطالعات عمیق‌تری برای تعیین عوامل دیگر در این زمینه انجام‌گرفته تا مشخص شود آیا این ماسک‌ها به‌طورقطع عامل بروز علائم فوق هستند یا خیر؟
گفتنی است اگرچه تاکنون هیچ حادثه‌ای مربوط به آسیب جدی در رابطه با استفاده از ماسک‌های فوق گزارش نشده اما ارزیابی علمی بیشتری در حال انجام است.
توجه به این نکته نیز مهم است که برخی از سیستم‌های ایمنی در پاک‌سازی نانو ذرات از دیگران بهتر هستند. به‌طورکلی، بدن افراد جوان و میان‌سال می‌توانند این کار را به‌طور مؤثرتری انجام دهند.
بدن افراد بالای ۶۵ سال در این مورد کارآیی کمتری داشته و درنتیجه در برابر مشکلات ریوی، آسیب‌پذیرتر هستند. این موضوع در مورد زنان باردار، نوزادان و کودکان نیز صدق می‌کند.
تحریریهی «مداد»
