فرمهر امیردوست
خیابان‌های اطراف محوطه ورودی دانشگاه مک‌گیل میزبان شش مجسمه است که پیاده‌ها و رهگذران را در فضایی دوگانه از ترکیب هنر مدرن و معماری تاریخی فرو می‌برد. این مجسمه‌ها در لابه‌لای ساختمان‌های قدیمی و خانه‌های شیروانی‌دار بی‌صدا و پنهان در هیاهو و رفت‌وآمد همیشگی منتظر کشف شدن هستند. دیدن این مجسمه‌ها آسان است، اما شناختنشان و آگاهی از سابقه این آثار هنری ممکن است به کمی مطالعه احتیاج داشته باشد.
لیا ویوت (Lea Vivot) هنرمندی است که پروژه «نیمکت مخفی»اش در جای جای دنیا و کشورهای مختلف نصب شده. یکی از این نیمکت‌های مخفی در خیابان کالج مک‌گیل مونترال قرار دارد. این نیمکت یکی از محبوب‌ترین نقاط مناسب عکاسی در مونترال است.
«جمعیت نورانی» نام مجسمه‌ای است که چندین نفر را ایستاده کنار هم نشان می‌دهد. این اثر که کار ریموند میسون (Raymond Mason) است به طوری نورپردازی شده که سایه‌اش جا به جا و در زمانی کاملا محو شود. احساسات مختلفی که با این جا‌به‌جایی سایه روی مجسمه به رهگذران منتقل می‌شود ترکیبی از بی‌نظمی، غیر قابل پیش‌بینی بودن، و شکنندگی وجود انسان را به نمایش می‌گذارد. از طرفی، امیدواری، احساس تعلق، و درخشندگی انسان‌ها را هم بیان می‌کند.
مجسمه «رقصنده» کنار فواره هم یکی دیگر از آثار هنری است که در محوطه ورودی دانشگاه مک‌گیل دیده می‌شود. این اثر که کار زویا نیدرمان (Zoya Neifermann) است روبهروی نمای بیرونی ساختمان ۲۰۰۰ خیابان کالج مک‌گیل قرار دارد.
دیگر مجسمه‌های موجود در این خیابان‌ها تندیس اشخاص معروفی همچون «کندی» یا «جیمز مک‌گیل»، بنیان‌گذار دانشگاه مک‌گیل، هستند. دیدن این مجسمه‌ها هم خالی از لطف نیست. اما اگر بخواهیم از میان این آثار هنری یکی را انتخاب کنیم که بیشتر از بقیه نظرها را به خود جلب می‌کند، قطعا باید همان مجسمه «درس» برگردیم چون سر تا پای این مجسمه با «جوک‌های کوچک خودمانی» پوشیده شده.
لوگوی لپ‌تاپی که روی پای مجسمه قرار دارد گلابی-نشان است. Poire یا همان گلابی در زبان فرانسه معنی «آدم ساده‌لوح» می‌دهد. کمی پایین‌تر، روی نیمکت، انگار که یک سنجاب قصد دارد همبرگر و سیب‌زمینی سرخ کرده‌های پسر دانشجو را بدزدد. موهای آشفته و بادخورده پسر قطعا خبر از ناامیدی و اضطراب می‌دهد، انگار که از سر کلافگی موهایش را چندین بار کشیده باشد. این روز بدتر از این نمی‌شود، اما، اگر به صفحه لپ‌تاپ نگاه کنید، عبارتی که در صفحه جستجوگر لپ‌تاپ نقش بسته این است: «Steve Jobs est mort» (یعنی «استیو جابز درگذشت»)!
سدریک لوث (Cerdic Loth)، هنرمند این اثر، از کاریکاتوریست‌های مشهور مونترالی است. شاید به همین خاطر است که نصب چنین اثر آشفته‌ای در نزدیکی یکی از برجسته‌ترین دانشگاه‌های کانادا ممکن است در یک نظر شوخی برسد. البته، از زمان نصب این مجسمه در سال ۲۰۱۲ تا حالا چندین بار مورد تهاجم خرابکارها هم قرار گرفته. مثلا یک بار یک نفر سعی کرده بود انگشت‌های مجسمه را ببرد، و صفحه جستجوگرش هم یک بار با یک پیام خطا پوشانده شده بود. پیام خرابکارها این بود: «اینقدر وقتت را پای شبکه‌های اجتماعی هدر نده!»
دانشجوی طفلکی با آن لپ‌تاپ قدیمی‌اش! خدا می‌داند چندین و چندصد سال دیگر باید همینطوری در توفان حوادث تاریخ بنشیند و رهگذران را به یاد روزگار دانشجویی خودشان بیاندازد.
نیروانا احسانی
مجله مداد
