فرمهر امیردوست
وبسایت ژورنال دو کبک در دفاع از آزادی بیان، واکنش جاستین ترودو را «بیانیه‌ای بامعنی» توصیف کرده و می‌نویسد: گاهی سکوت پرمعناتر از کلمات است. سکوت طولانی نخست‌وزیر کانادا در پی سر بریده شدن ساموئل پتی در فرانسه به دست یک اسلام‌گرا نیز بسیار به چشم آمد. بین این حمله در فرانسه و اظهار نظر جاستین ترودو ۱۰ روز فاصله وجود دارد. و آن هم تنها پس از اشاره بلوک کبکوآ در پارلمان «به اجبار» صورت گرفت. بعد، حمله «نیس» اتفاق افتاد. نخست‌وزیر کانادا این بار فورا واکنش نشان داد: واکنشی که ناامید‌کننده و حتی نگران‌کننده بود.
Le sang de Samuel Paty n'a pas fini de sécher, le procès Charlie est toujours en cours, qu'importe, #Trudeau s'attaque à la liberté d'expression, justifiant ainsi le pire.
Sa soumission est inscrite dans l'Histoire.
Ni oubli ni pardon. https://t.co/iW7YStkLTU— Rachel Binhas (@RachelBinhas) October 31, 2020
نخست‌وزیر کانادا با آزادی بیان موافق است، اما …
درست مثل عبارت «من نژادپرست نیستم، اما …». معمولا جمله‌ای که پس از این «اما» می‌آید بسیار دلسردکننده و بعضا زننده است. روزنامه‌نگار «لو موند» واکنش ترودو را «محدود و مبهم» خوانده است. او توضیح داده که در بیست و هفتم اکتبر جاستین ترودو که در کنفرانس معمول به روزرسانی اطلاعات کووید-۱۹ به خبرنگاران پاسخ می‌داد، اعلام کرد که: «سر بریدن، قتل ساموئل پتی، مطلقا غیر قابل قبول و غیر قابل توجیه است. ما نیز مانند همه این عمل را محکوم می‌کنیم و در کنار دوستان و متحدانمان در فرانسه می‌ایستیم.»
اما نخست‌وزیر در ادامه این بیانیه در محکومیت این حمله تروریستی وحشیانه گفت: «اما همزمان، در وضعیتی قرار داریم که تنش‌ها موجب بالا گرفتن گفتمان شده و ما باید گوش دهیم و با آرامش سعی کنیم که از افزایش تنش در جهان جلوگیری کنیم.»
Justin Trudeau is the latest prominent figure to take the predictable line of: "I believe in freedom of speech, BUT…"
He claims that disrespect causes "injury". It doesn't. That would be guns and knives wielded by unreconstructed religious fanatics.https://t.co/EO5Rbh6R5k
— Andrew Doyle (@andrewdoyle_com) October 31, 2020
این بیانیه جانبداری بی‌رمقی بود از آزادی بیان، واکنشی که پیش از آن در هاله‌ای از سکوتی پرمعنا هم فرو رفته بود. آندره لامورو، استاد علوم سیاسی دانشگاه UQAM بیانیه ترودو را «کوته‌نظرانه» تعبیر می‌کند. نخست‌وزیر مراقب بود که در بیانیه محکومیت حملات از کلمه اسلامیست استفاده نکند. از نظر لامورو، این کار ویژگی سیاست «استانداردهای دوگانه و اقدامات دوگانه» است که رئیس دولت در پیش گرفته است.
رئیس دولت پیش از این هشت دقیقه به احترام جورج فلوید (مرد سیاهپوستی که به دست افسران پلیس سفیدپوست در ایالات متحده به قتل رسید) زانو زده بود، اما از نام بردن از ایدئولوژی که موجب قتل یک معلم در فرانسه شده است سر باز می‌زند.
لامورو می‌گوید: «هر نوع نقد از دین در دایره درک جاستین ترودو از مفهوم چندفرهنگی نمی‌گنجد: او حتی سکولاریسم را که نظر مشترک فرانسه و کبک است، عامل بیگانه‌ستیزی، جداسازی و اسلام‌هراسی می‌داند. دین او ایده چندفرهنگی است و همین باعث می‌شود که تفاوتی میان اسلام و اسلام‌گرایی نبیند.»
حزب لیبرال در سال ۲۰۱۷ لایحه‌ای در مجلس عوام به تصویب رسانده که «اسلام‌هراسی و هرگونه نژادپرستی و تبعیض سیستماتیک مذهبی» را محکوم می‌کند. هدف بارز این لایحه جلوگیری از هرگونه نقد از اسلام بود.
«کانادایی‌ها باید از مکرون حمایت کنند، هرچند که ترودو از این کار سر باز می‌زند.»
هفته گذشته، ستون‌نویس «گلوب اند میل»، همگان را به حمایت و پشتیبانی از فرانسه و شهروندانش دعوت کرد: «کانادایی‌ها باید از مکرون حمایت کنند، هرچند که ترودو از این کار سر باز می‌زند.» ستون‌نویس «گلوب اند میل» می‌نویسد که در موضوع حمایت از آزادی بیان نمی‌توان موضعی دوپهلو گرفت. از نظر او، نخست‌وزیر و وزیر امور خارجه بدون شک موضع خود را مشخص کرده‌اند: موضعی که در حمایت از آزادی بیان نیست. «این بحث جای (اظهار نظرهای) دوگانه نیست. وقتی ترودو از آقای مکرون در دفاع از آزادی بیان حمایت نمی‌کند، معنی‌اش این است که در جبهه آقای اردوغان ایستاده که پرچم‌دار دفاع از افراط‌گراهای اسلام‌گرا است. سفر بازدید ترودو نیز چیزی را عوض نخواهد کرد.»
ستون‌نویس «گلوب اند میل» در ادامه به شرح مباحثی می‌پردازد که در سایه رویدادهای اخیر در کانادا شکل گرفته و شهروندان و سیاستمداران را نسبت به آزادی بیان مشکوک کرده است.
«کاریکاتورهای پیامبر اسلام اصلا محترمانه نبودند. باید قبول کنیم، نیت از این کاریکاتورها دقیقا همین (بی‌احترامی) بوده. هیچ دینی از کاریکاتوریست‌ها و طنزشان مصون نیست و خدا را شکر که اینطور است!
اگر حق آزادی بیان را محدود به شرایطی همچون «احترام» بدانیم، آن را از بین برده‌ایم. دلیل اینکه قانون اساسی از آزادی بیان حمایت می‌کند دقیقا همین است که سخنی که معنی‌دار باشد عموما جنجال‌برانگیز است. طبق بخش ۳۱۹ قانون جزا، این دادگاه است که باید تصمیم بگیرد آیا نظر بیان شده در محدوده «اظهارات تنفرآمیز» قرار می‌گیرد یا نه. خوشبختانه در کانادا آستانه تحمل بالاست و دموکراسی وابسته به آزادی بیان است.
این دومین بار در چند هفته گذشته است که دولت ترودو تصمیم گرفته به نام «نزاکت سیاسی» (political correctness) ارزش‌ها را نادیده بگیرد. استاد دانشگاه اوتاوا به دلیل استفاده از عبارت «کاکا سیاه» در کلاس آنلاین اخراج شد و ترودو و قائم‌مقام نخست‌وزیر، کریستیا فریلند، تصمیم گرفتند بیانیه‌هایی جانانه در محکومیت نژاپرستی سیستمیک و نه در حمایت از اصل آزادی آکادمیک، صادر کنند. تصمیماتی از این دست، فرار رو به جلو و طفره رفتن از رویارویی با موضوعات مشکل است.»
« Elle l’a cherché avec sa mini jupe »
« Ils ont mis de l’huile sur le feu avec leurs caricatures »
Quelqu’un peut-il m’expliquer la différence entre ces deux logiques?🤔
— Marie-Christine Lamontagne (@MChristineLam) October 31, 2020
ژورنال دو کبک نهایتا اینطور نتیجه‌گیری می‌کند: کلماتی که آقای ترودو – و کسانی که در جبهه ایدئولوژیک مشابه قرار دارند – استفاده می‌کنند یا نمی‌کنند بسیار معنی‌دار است. این کلمات از آبشخور جهانبینی خاصی بر می‌خیزد که آزادی بیان در آن با مراعات و رواداری همراه شده و افراط‌گرایان از قضا به خوبی می‌دانند چگونه از آن سواستفاده کنند.
دفاع از این جهانبینی و این ایدئولوژی، به این معنی است که برخی از کاریکاتوریست‌ها و معلم‌ها که در تنگنای محدودیت آزادی بیان گرفتار شده‌اند – یا حتی کسانی که از آزادی بیان بهره می‌برند – قربانی اعمال تروریست‌ها خواهند شد. خواه اسلام‌گرایی باشد یا دیگر جریان‌های تندرو.
خبرهای صبحگاهی
