فرخ هوشمند
دیشب در دانشگاه کلیولند اوهایو یکی از سه مناظره انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا برگزار شد. در این مناظره کریس والاس از مجریان اصلی شبکه محافظه‌کار فاکس‌نیوز، گرداننده میدان بود و با وجود جوش و خروش مناظره، به حق توانست به خوبی آن را بی‌طرفانه مدیریت کند.
فضای ابتدای مناظره، آنطور که از آن انتظار می‌رفت سرد و خشک و مملو از نگاه‌های معنی‌دار بود و بحران کرونا و فاصله اجباری نیز فضا را سنگین‌تر کرده بود. نامزدها به رسم این روزهای عصر کرونا با یکدیگر دست ندادند و تماشاچیان اندک این رویداد نیز با فاصله از یکدیگر نشسته بودند. موازین بهداشتی این مناظره بر اساس پروتکل‌های بهداشتی کلینیک کلیولند تدوین شده بود و تماشاچیان در همان ابتدا از هو کردن و هورا کشیدن منع شدند.
رسوایی‌های قبل از آغاز مناظره
این مناظره در حالی انجام شد که چند روز پیش روزنامه نیویورک‌تایمز اسنادی از اظهارنامه‌های مالیاتی ترامپ برملا کرد که مدعی بود رئیس‌جمهور آمریکا در سال‌های ۲۰۱۵ و پس از رسیدن به ریاست‌جمهوری در سال ۲۰۱۶ تنها ۷۵۰ دلار مالیات پرداخت کرده است. همچنین این اسناد حاکی از آن بود که دونالد ترامپ در فاصله سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۵ به مدت ده سال هیچ مالیاتی نپرداخته است. از آن گذشته معلوم شد تا حدود چهار سال دیگر حدود چهارصد میلیون دلار وامش به سررسید بازپرداخت خواهد رسید. این اخبار و رویدادهایی همچون انتشار کتاب‌هایی انتقادآمیز از نزدیکانش از جمله مری ترامپ، جان بولتون و اوماروسا نیومن بدون شک در این لحظات حساس بر این مناظره و خط‌مشی کارزار انتخاباتی ترامپ سایه افکنده بودند.
از آن سو در کمپین انتخاباتی جو بایدن نیز اوضاع چندان بر وفق مراد نبود. علاوه بر انتشار ویدئوهای فراوان از تپق‌های معاون سابق رئیس‌جمهور آمریکا که ادعا می‌شد حکایت از عدم تمرکز فکری، فراموشی موقتی و پیرمغزی «جو بایدن» دارد، چند روزی قبل از این مناظره تلویزیونی بار دیگر اسم پسر او هانتر بایدن با یک خبر رسواکننده‌ی دیگر بر سر زبان‌ها افتاده بود که مدعی بود، این آقازاده از شهردار مسکو که از نزدیکان ولادمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه است، مبلغ ۳/۵ میلیون دلار پول گرفته است. قبلا هم اسم هانتر بایدن به دلیل استخدام او در هیئت مدیره‌ی یک شرکت نفتی اوکراینی با حقوقی افسانه‌ای و دریافت پول از مقامات دولت چین بر سر زبان‌ها بود. دموکرات‌ها و شخص جو بایدن همواره این اتهامات را رد کرده‌اند.
شمشیرها کشیده می‌شوند
بعد از گذشت یک ربع از شروع مناظره، نامزدها به تدریج دست به شمشیر بردند و تا پایان مناظره فضای پر تحرکی پدید آوردند که انصافا از دو پیرمرد سالخورده در آن ساعت از شب بعید بود! در کل فضا رفته رفته به تشنج انجامید و نامزدها از توهین و تحقیر به یکدیگر کوتاهی نکردند.
ترامپ امشب خودش بود! قلدر و پرحرف که طبق معمول بارها از خود و سیاست‌هایش تعریف کرد. طبق معمول اخبار و رسانه‌های جعلی را محکوم کرد و خود را قربانی این شبکه‌های جعلی دانست. در طول مناظره بارها به او تذکر داده شد تا نوبت را رعایت کند و میان حرف دیگری نپرد! ولی گوشش به ندرت بدهکار بود. واقعیت این است که برخی از طرفداران دوآتشه‌اش این رفتار گستاخانه رئیس‌جمهورشان را می‌پسندند و او این را خوب می‌داند و از ایجاد هیج اخلالی در سخنان حریف فروگذار نکرد. ترامپ حتی به مجری برنامه اجازه حرف زدن نمی‌داد. در جایی از سخنانش گفت انگار من باید با هردوی شما بحث کنم. در طول مناظره وقتی بایدن هوش او را مورد سوال قرار داد، او در مقابل هوش بایدن را به سخره گرفت. به او گفت در مورد هوش مقابل من حرفی نزن! مدعی شد معاون سابق ریاست‌جمهوری از کالجی سطح پایین مدرک گرفته و سنش را در حالی مورد طعنه قرار داد که تفاوت سن این دو پیرمرد با هم چند سالی بیش نیست.
در طرف دیگر بایدن در طول مناظره آرامتر بود. حرف‌هایش را شمرده‌تر و با متانت بیان می‌کرد. ولی حرف‌هایش آنچنان مثل لحنش، نرم و آرام نبودند. در جایی با خنده به ترامپ که مدام وسط حرفش می‌پرید گفت «یک لحظه خفه شو مرد!». گفت تو همه افرادی را که در کاخ سفید درست کار می‌کردند، اخراج کردی. تو بدترین رئیس‌جمهوری هستی که آمریکا به خود دیده. دوبار در طول سخنانش به وی لقب «دلقک» و «دروغگو» داد. اما همه با لحنی آرام و ملایم، با چاشنی کمی نیشخند. امشب بایدن اعتماد به نفس عجیبی داشت. رو به ترامپ کرد و گفت تو در بد جایی، در بد زمانی و در مقابل بد کسی ایستاده‌ای. انگار داشت تمام دفعاتی را که ترامپ او را «جوی خواب‌آلود» نامیده بود، یکباره تلافی می‌کرد.
در طول این مناظره ترامپ حداقل سه بار نام پسر بایدن، هانتر را وسط کشید و گفت او یک معتاد به کوکائین است که در دوران ریاست جمهوری اوباما از چین و روسیه پول و امکانات دریافت کرده است. در صورتی که پرونده مربوط به هانتر بایدن در کشور اوکراین حساسیت‌هایی را برانگیخت و نه در چین و روسیه و همان موضوعی بود که ترامپ را به استیضاح و آستانه برکناری کشید. بایدن در جواب گفت این درست نیست که ما در مبارزات انتخاباتی پای خانواده‌هایمان را به میان آوریم. اگر من بخواهم از خانواده تو بگویم باید تا صبح صحبت کنم. پسر من اعتیاد داشت ولی با آن مبارزه کرد و این مشکل را پشت سر گذاشت و من به او افتخار می‌کنم. پسر دیگرم که اکنون در میان ما نیست در جنگ عراق به عنوان قهرمان جنگی شناخته شد.
در این مناظره موضوع هایی از جمله مسائل روز به صورت مجزا مطرح شد که یک به یک به آن خواهیم پرداخت.
بحران کرونا
ترامپ در مورد کرونا تا حدودی در لاک دفاعی فرو رفت. به تولید واکسن کرونا و واکنش مثبت بازار اظهار خوشبینی کرد و ادعا کرد که دولت اوباما هم در برخورد با ویروس اچ.وان.ان.وان به خوبی عمل نکرده و باعث مرگ حدود چهارده هزار نفر شده است. اظهاراتی که خشم بایدن را در پی داشت. بایدن در دفاع از عملکردش در دولت اوباما گفت ما بدون تعطیلی کسب و کارها و بدون رساندن کشور مرز رکود توانستیم با تنها چهارده هزار نفر از سد آن مشکل بگذریم. این در حالی است که اقتصاد آمریکا تا کنون و پس از مرگ حدود دویست هزار نفر کمر خم کرده است. وی مدعی شد که آمریکا با داشتن چهار درصد از جمعیت کل جهان رکورددار بیست درصد نرخ مرگ و میر است. ادعایی که ترامپ با تکیه به عدم شفافیت نتایج آزمایش‌ها در سایر کشورها، آن را رد کرد. بایدن تاکید کرد که ترامپ در ابتدای بحران کرونا از شفافیت آقای شی، رئیس‌جمهور چین تشکر کرده و در نواری ضبط شده در مصاحبه با خبرنگار افشاگر واترگیت اعتراف کرده که خودش شخصا بسیار از آمار هراسان است و تنها برای دور نگاه داشتن جامعه از وحشت، سعی در کم‌اهمیت جلوه دادن کووید۱۹ دارد.
جو بایدن که در بخش‌های مختلفی از مناظره رو به دوربین و با مخاطبان سخن می‌گفت بارها تاکید کرد که این دولت برنامه جامعی نه برای این موضوع، بلکه برای هیچ موضوعی ندارد. برای تایید حرفش به لغو کردن طرح بیمه حدود بیست میلیون آمریکایی موسوم به بیمه اوباما اشاره کرد. در پایان هم برای حسن ختام این بحث مدعی شد ترامپ هنوز به زالو انداختن باور دارد و ماسک زدن را با اصرار و اجبار فراوان پذیرفته است.
اقتصاد
اقتصاد مبحثی است که دولت ترامپ به آن مفتخر است چرا که قبل از کرونا و تا حدودی پس از عادی شدن بحران کرونا به صورت کلی رشد کرده است. ترامپ معتقد است اگر بایدن رئیس‌جمهور می‌بود اقتصاد را به کلی تعطیل می‌کرد. اما بایدن معتقد است رشد اقتصادی آمریکا به دلیل امتیازاتی است که شرکت‌های عظیم از اداره مالیات دریافت می‌کنند و میلیاردرهای آمریکایی و به طور اخص ۹۱ شرکت از مجموع ۵۰۰ شرکت برتر آمریکا حدود چهارصد میلیارد دلار سود بیشتری در دوران بحران کرونا نصیبشان شده و این درحالی است که مردم عادی از کار بیکار شده‌اند و چشم به کمک‌های دولتی دوخته‌اند. همچنین بایدن مدعی شد که دولت فعلی هیچ کمکی به شرکت‌های کوچک و متوسط نکرده است تا جایی که از هر شش شرکت یکی از رده خارج و به ورطه ورشکستگی افتاده است.
در ادامه جو بایدن دونالد ترامپ تنها رئیس‌جمهور تاریخ آمریکاست که پس از اتمام دوره‌اش و ترک کاخ سفید تعداد بیکاران بیشتری نسبت به زمان آغاز زمامداری بر جای خواهد گذاشت. مجری برنامه، کریس والاس جمهوریخواه نیز در این بحث از آقای بایدن حمایت کرد و مدعی شد در سه سال آخر دولت اوباما به اندازه کل دوره ترامپ کار ایجاد شد، یعنی حدود یک میلیون و هفتصد هزار نفر. بایدن به این نکته نیز اشاره کرد که دولت اوباما اقتصاد بحران‌زده آمریکا را در سال ۲۰۰۸ تحویل گرفت و اقتصادی شکوفا به دولت بعد تحویل داد و متاسفانه آن دولت این اقتصاد شکوفا را به اصطلاح خودش «ترکاند»!
رسوایی مالیاتی ترامپ
جو بایدن اسناد مربوط به اظهارنامه مالیاتی شخصی‌اش را یک روز قبل از مناظره اعلام کرد. شاید از این طریق می‌خواست به زخم رسوایی مالیاتی ترامپ نمک بپاشد. کریس والاس، مجری برنامه، در این بخش به شکل کاملا روشن و واضح از ترامپ پرسید: آیا این درست است که شما در خلال سال‌های ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶ حدود ۷۵۰ دلار مالیات پرداخت کرده‌اید؟ ترامپ نیز در جواب گفت من در این سال‌ها میلیون‌ها دلار مالیات پرداخت کرده‌ام. در سال‌های پیش از این هم یک بار ۳۸ میلیون و بار دیگر ۲۷ میلیون دلار مالیات داده‌ام. جو بایدن هم در همین لحظه میان کلامش پرید و رندانه گفت پس چرا مدرکش را نشان نمی‌دهی! ترامپ با بی اعتنایی به وی ادامه داد که اگر هم از امتیازات معافیت مالیاتی استفاده کرده است طبق همان قانونی بوده که دولت اوباما تصویب کرده. به عبارتی «خود کرده را تدبیر نیست!»
نژاد پرستی
با توجه به وقایع و تنش‌های اخیر، جنجال کشته شدن سیاه‌پوستان آفریقایی‌تبار به دست پلیس و شورش‌های گسترده در شهرهایی مانند مینیاپولیس، می‌شد حدس زد که ترامپ در شروع این بحث دست پیش خواهد گرفت. ترامپ در همان ابتدا بایدن را محکوم کرد که در سال ۱۹۹۴ در جایی گفته سیاهان متجاوزانی خشونت‌طلب هستند. در ادامه بایدن و اوباما را به تفرقه انداختن بین مردم متهم و واقعه فرگوسن را یادآوری کرد. حرف‌هایی که بایدن نپذیرفت و رو به دوربین قضاوت را به عهده مردم گذاشت. همچنین ترامپ از حذف آموزه‌های ضدنژادپرستانه حمایت کرد و مدعی شد که اگر این آموزش‌ها در مدارس ادامه یابند، باعث سرخورده شدن سفیدپوستان خواهد شد.
بحران آب و هوا
سیاست‌های محافظه‌کارانه ترامپ در مورد حمایت از صنایع سوخت‌های فسیلی در این چند سال بر کسی پوشیده نبوده است. وی در این بحث هم به صورت تمام و کمال از کارنامه‌اش دفاع و خروج از پیمان به قول خودش مفتضحانه پاریس را یک پیروزی قلمداد کرد. این موضع‌گیری حتی به ذائقه مجری محافظه‌کار مناظره کریس والاس هم خوش نیامد و از او با لحنی روشن، طوری که نتواند طفره برود، پرسید در مورد علم آب و هوا به چه اصولی معتقد است؟ آیا گرمایش زمین را ناشی از افزایش مصرف سوخت‌های فسیلی و تولید گازهای گلخانه‌ای می داند؟ ترامپ در پاسخ به مضرات گاز کربن اشاره‌ای سطحی کرد ولی وقتی صحبت از آتش‌سوزی‌های عظیم اخیر در جنگل‌های کالیفرنیا شد تقصیر را به گردن مدیریت جنگلداری انداخت.
بایدن گفت: ما در دوره اوباما قیمت تولید انرژی‌های تجدیدپذیر را به ارزانی قیمت گاز و نفت رساندیم. وی مدعی شد در برنامه محیط‌زیستی حزبش دو میلیارد دلار برای ایجاد شغل‌های مربوط به محیط‌زیست هزینه خواهد شد، به این امید که تا سال ۲۰۳۵ مصرف انرژی فسیلی به صفر برسد. در ادامه افزود که در صورت انتخاب شدن به مقام ریاست‌جمهوری، به پیمان زیست‌محیطی پاریس ملحق خواهد شد. این نامزد حزب دموکرات اضافه کرد که اگر به فکر اقتصاد آمریکا هستید هم اکنون میلیاردها دلار در جبران خسارات‌های زیست‌محیطی ناشی از تغییرات آب و هوا هزینه می‌شود که می‌توان از آن درست استفاده کرد. دونالد ترامپ هم مجددا بایدن را متهم کرد اگر چنین قصدی داشتی چرا در دوره معاونت اوباما چنین نکردی؟!
تضمین صحت انتخابات
در این بخش جو بایدن به انتقال مسالمت‌آمیز قدرت که جانمایه اصلی نظام دموکراتیک آمریکاست اشاره کرد و در مورد انتصاب یک قاضی محافظه‌کار در شرایط کنونی گفت ما اکنون در بحبوحه انتخابات هستیم. باید صبر کنیم و انتصاب قاضی را به بعد موکول کنیم تا حقی ضایع نشود. وی تلویحا به سرنوشت انتخابات در صورت تقلب یا مشکلات قانونی اشاره داشت. همچنین از اینکه ترامپ چند هفته مانده به انتخابات صحت و سقم آن را زیر سوال می‌برد، اظهار نگرانی کرد و تاکید کرد که رئیس فعلی اف‌بی‌آی و رئیس امنیت داخلی آمریکا اذعان کرده‌اند که هیچ تقلبی در انتخابات به روش پستی روی نخواهد داد. این روشی است که در پنج ایالت آمریکا از حدود ده سال پیش و بدون مشکل اجرا شده است. وی افزود ترامپ تلاش دارد مردم پای صندوق رای نروند چون می‌داند اگر بروند، وی را از کاخ سفید بیرون خواهند کرد. به همین دلیل از هم اکنون طرفدارنش را از تقلب احتمالی در انتخابات می‌ترساند. سپس رو به دوربین و خطاب به مردم گفت باید حتما با رعایت فاصله اجتماعی حضور پیدا کنند و رای دهند. وی همچنین گفت که ارتشیان آمریکا از تمام نقاط دنیا به صورت پستی رای می‌دهند و تا کنون هیچ تقلبی در این مورد گزارش نشده است.
ترامپ در جواب به سوال مربوط به نصب قاضی دیوان عالی گفت که حزب ما برنده انتخابات قبل بود و این حق را برای خود تا پایان دوره ریاست‌جمهوری قائل است تا اگر کرسی قاضی‌القضاتی خالی شد، طبق قانون اساسی آن را فورا پر کند. من به مدت چهار سال تمام و برای یک دوره کامل رئیس‌جمهور آمریکا هستم نه سه سال و نیم! پس می‌توانم در زمان باقی مانده از ریاست‌جمهوری از این حق استفاده کنم. همچنین در مورد انتقال مسالمت‌آمیز قدرت برای چندمین بار طی هفته‌های اخیر تاکید کرد انتقالی در کار نیست، مگر من شکست بخورم که با توجه به نظرسنجی‌ها این امر دور از واقعیت است. پس از انتخاب من به عنوان رئیس‌جمهور، هیلاری کلینتون و حزب دموکرات تمام تلاشش را کرد تا مرا از این سمت خلع کند ولی نتوانستند. حالا هم می‌خواهند با این روش مفتضحانه رای‌گیری پستی در انتخابات تقلب کنند.
کریس والاس در این لحظه وارد بحث شد و مجددا به طور شفاف از ترامپ پرسید آیا شما به دیوان عالی و قاضی جدیدی که قصد انتصابش را دارید امید بسته‌اید که در انتخابات یاریتان کنند؟! به این دلیل که احتمالا در روز انتخابات یا در هفته‌های بعد از آن نیز ممکن است نتیجه مشخص نشود، کریس والاس قصد داشت از نامزدها قول بگیرد که قبل از شمارش اعلام پیروزی نکنند. به هر روی، ترامپ در پاسخ گفت اگر ببیند دارد تقلبی اتفاق می‌‌افتد از طرفدرانش خواهد خواست وارد صحنه شوند!
والاس همین سوال را از بایدن پرسید و او پاسخ داد: من تا زمان شمارش نهایی صبر خواهم کرد و اگر من برنده نباشم به نتیجه احترام خواهم گذاشت.
سخن پایانی
بدین ترتیب، اولین مناظره از مجموعه مناظرات احتمالا جنجالی انتخابات آمریکا به اتمام رسید. این مناظره از جهاتی برای مخاطب کسل‌کننده هم بود چرا که طرفین خصوصا رئیس‌جمهور فعلی آمریکا در میان سخنان مخاطب بدون رعایت نوبت و ادب می‌پریدند. البته خیلی هم نباید توقع داشت چرا که چهار سال از آینده سیاسی یک کشور محل تعارف و نمایش نزاکت نیست. به طور کلی مخاطب اصلی این مناظرات، مردمی هستند که مطالعات سیاسی کمی دارند و در آخرین روزهای مانده به انتخابات با اندک چرب‌زبانی از این سو به آن سو متمایل می‌شوند. مردمی که بیشتر از اینکه آینده سیاسی کشور برایشان مهم باشد در پی شکست حریف هستند؛ حال به هر قیمتی. نکته‌ای عجیب در این مناظره این بود که جای ایران و سیاست‌های جهانی آمریکا در خاورمیانه به طرز مشکوکی خالی بود. آن هم برای احزابی که ایران این روزها برایشان یا نماد خیر است یا شر.
» ویدئوی کامل این مناظره را در ابتدای این مطلب مشاهده فرمایید!
تحریریهی «مداد»
