مهدیه مصطفایی
مدتی است که فضای مجازی کامیونیتی شاهد گله‌هایی است که کاربران ایرانی‌تبار ساکن مونترال از مسافرانی دارند که برای حمل یک امانت کوچک درخواست مبالغ هنگفتی کرده‌اند برای مثال برای آوردن مدرکی مثل گواهینامه یا دانشنامه تحصیلی تا صد دلار طلب شده است. آنهایی که با ارسال زعفران، طلا، لوازم آرایشی یا لباس، کاسبی می‌کنند که احتمالا مشکلی ندارند و هزینه اضافه را در کانادا یا ایران از مشتری اجناس لوکس خود خواهند گرفت اما کسانی که در نبود سرویس پستی مجبورند دارویی برای پدر و مادر خود بفرستند یا مدرکی از ایران دریافت کنند، چه؟
یکی از کاربران فضای مجازی به نام سوگل در یکی از شبکه‌های تلگرامی مونترال نوشته بود: «می‌خواهم گله‌ای بکنم. من دو عدد گواهینامه داشتم که میخواستم یک مسافر برایم از ایران بیاورد. زمانی که خانواده‌ام با این فرد تماس گرفتند او طلب ۱۰۰ دلار بابت آوردن دو عدد کارت گواهینامه کرده بود. من از آوردن گواهینامه منصرف شدم و می‌خواهم بگویم؛ متاسفم، این چه کاسبی است که راه افتاده است.»
کاربر دیگری در پاسخ به این شهروند نوشته بود: « ما به جای این که در این شرایط در جهت کمک به همنوعانمان قدم برداریم در جهت کمک به جیب‌مان قدم برداشته‌ایم. رفتاری زشت که هیچ توصیفی برای آن نیست.»
هر چند که هنوز هستند خیلی از کسانی که بدون هیچ چشم‌داشتی و تنها به انگیزه کمک به همشهریان خود کالا یا هدیه‌ای را به رایگان جابه‌جا می‌کنند اما …
گروه کولبر کانادا
«مداد» برای پیگیری بیشتر موضوع به سراغ گروه تلگرامی «کولبر» که با بیش از ۱۴ هزار عضو در سراسر کانادا، نقشی مهم در راه افتادن این خدمت در سطح جامعه کانادایی-ایرانیان برداشته است، رفت. در اساسنامه این گروه به وضوح نوشته شده که گروه »کولبر» تنها به عنوان پل ارتباطی بین مسافران عمل می‌کنند و تعیین هزینه نقل و انتقال بار بر عهده دو طرف معامله است و این گروه هیچ مسئولیتی را در این باره ندارد.
رویا نیک‌نیا، یکی از ادمین‌های گروه تلگرامی «کولبر» در این باره به «مداد» گفت: ما بارها در گروه هشدار داده‌ایم که «کولبر» برای کسب درآمد ایجاد نشده و فقط به منظور کمک به هموطنانی که به جابجایی مدارک و داروها و اقلام ضروری نیاز دارند ایجاد شده است. فرض بر این است که همه این کار را به رایگان انجام دهند یا هزینه بسیار اندکی آنهم برای بارهای سنگین دریافت کنند.»
رویا نیک‌نیا می‌افزاید:«البته که در طول دو سال تاسیس این گروه تلگرامی، افراد سودجویی نیز بودند که با ورود به گروه قصد سوءاستفاده مالی داشته‌اند و ما سعی کرده‌ایم با آنها برخورد کنیم. این گروه یک گروه عام‌المنفعه است و طبق اساسنامه، مدیریت هیچ گونه مسئولیتی در قبال مسائل پیش آمده و اختلافات ندارد.»
ادمین گروه تلگرامی «کولبر» اما همچنین با اشاره به اینکه این خدمت، فشار کاری و مسئولیتی برای مسافری که بار را حمل می‌کند ایجاد خواهد کرد، افزود که در شرایط فعلی این روش ارسال و دریافت کالا باعث شده تا کار بسیاری از مردم راه بیفتد. او گفت که هر چند با دریافت هرگونه مبلغی مخالف است اما با فشار آوردن به مسافرانی که بار را حمل می‌کنند نیز مشکل دارد چون باعث می‌شود آنهایی که بخشی از زمان کوتاه سفر خود را صرف انجام کاری برای دارندگان کالا می‌کنند، دلزده شده و همین دریچه کوچک نقل و انتقال بار بین دو کشور هم بسته شود. او تاکید دارد این صحنه باید آزاد گذاشته شود تا بر اساس عرضه و تقاضا، مردم با هم به توافق برسند و می‌گوید : «جزای گران فروش نخریدن است. ما با کسانی که سواستفاده می‌کنند برخورد می‌کنیم اما در نهایت خود شخص صاحب کالا تصمیم می‌گیرد.»
نیک‌نیا در انتها تاکید می‌کند که هدف اولیه گروه کولبر، کمک مردم به یکدیگر بوده و قرار نبوده اصلا پای پول وسط کشیده شود اما برخلاف نگاه موجود که مسافران یا حمل‌کننده‌های کالا را باعث ایجاد این کاسبی و افزایش قیمت‌ها قلمداد می‌کند، او خرده‌تاجرانی که مثلا نیم کیلو زعفران از ایران وارد کانادا می‌کنند یا آنهایی که از اینجا یک چمدان لوازم آرایش گران‌قیمت به ایران می‌فرستند را عامل این شرایط می‌داند که باعث شده‌اند مردم عادی که روزی قرار بوده یاری رسان همدیگر باشند، حالا به چشم نوعی کاسبی به آن نگاه کنند.
نیک‌نیا می‌گوید: «من معتقدم تبادل اندکی پول برای مثلا جابجایی یک گواهینامه احتمالا منطقی است چون مسافر هم وقت می‌گذارد تا آن گواهینامه را تحویل دهد یا در داخل ایران پست کند. یادمان نرود تا همین چند وقت پیش که پست DHL کار می‌کرد برای ارسال یک مدرک کوچک می‌بایستی تا پول زیادی پرداخت می‌کردیم. البته که توصیه می‌کنم این کار برای کمک به همشهریانمان به رایگان انجام شود و من شخصا از همه کسانی که طی مدت شکل‌گیری کولبر، به رایگان برای بقیه کالا حمل کرده‌اند، تشکر می‌کنم.»
آیا این کار قانونی است؟
ماجرا اما همین جا ختم نمی شود، جالب است بدانید که خیلی از افرادی که قبول زحمت می کنند و بار و وسایل دیگران را به ایران انتقال می دهند در خیلی از مواقع با مشکل روبه رو می شوند. به همین منظور به سراغ مدیر شرکت حمل‌ونقل بین‌المللی Loadex Transport Inc رفتیم و از او درباره عواقب این کار پرسیدیم.
سیامک سبزرو، مدیر شرکت حمل‌ونقل Loadex با اشاره به تحریم ایران و راه‌های بسته شده حمل‌ونقل کالا گفت: « روزگاری که آن موقع آن را وخیم می‌نامیدیدم تنها پنج خط هوایی ترکیش، اوکراین، امارات، قطر و لوفت‌هانزا حاضر به انتقال بار از کانادا به ایران بودند. اما امروز که من با شما حرف می زنم ترکیش به خاطر تحریم‌ها، اوکراین به خاطر سقوط هواپیما دیگر بار نمی‌برند و امارات تنها بار دارویی و بشردوستانه و قطر و لوفت‌هانزا نیز سرویس‌های بسیار محدود و گرانی را به ایران دارند. الان شرایط برای انتقال رسمی بار به ایران بسیار سخت شده است.
او با اشاره به این که در کامیونیتی‌های دیگر مونترالی انتقال بار توسط مسافر بسیار انگشت‌شمار اتفاق می‌افتد، تاکید کرد: «این حجم از فشار و محدودیت برای ایرانیان باعث می‌شود که فرد تصمیم بگیرد به مسافر اعتماد کرده و بارش را با پرداخت هزینه به او تحویل دهد به این امید که در ایران به دست خانواده‌اش برسد. در ایران هم شرایط بسیار خاص است. اگر گمرک به بار شک کند به راحتی می‌تواند چمدان را باز کرده و از مسافر گمرکی بگیرد. بنابراین بسیاری از کسانی که با هزینه‌های بالا چمدان یا بار دیگران را به ایران می‌برند به نوعی ریسک می‌کنند. هر چند کسانی که بار زیادی دارند در واقع می‌خواهند گمرک را دور بزنند و از ابتدا با این مشکل و هزینه‌هایش کنار آمده‌اند.»
مدیر شرکت حمل‌ونقل Loadex درباره احتمال سواستفاده از اعتماد مسافران برای قاچاق مواد مخدر یا چیزهایی شبیه به این به خبرنگار «مداد» گفت: «باید بگویم که ایرانیان کانادا حداقل در این ۲۵ سالی که من این کار را انجام می‌دهم هیچ وقت چنین کاری نکرده‌اند. اما از نظر قانونی اگر چمدان یا بار غیرقانونی توقیف شود، تمام مسئولیت آن با صاحب چمدان است و بحث حقوقی و دادگاهی خودش را دارد.»
