تردیدی نیست که همهگیری کووید-۱۹ به خاطر تعطیلی گسترده کسبوکارها و فعالیتهای اقتصادی، آسیبهای مالی زیادی برای کشور به همراه داشته است، با این وجود، شاهد یک سری تغییرات مثبت نیز هستیم که در این دوران، شتابی دوچندان یافتند. پیت ایوانز (تحلیلگر ارشد اقتصادی سیبیسی) در مقالهای به واکاوی این موضوع میپردازد.
همهگیری تقریبا بر همه جنبههای زندگی تکتک کاناداییها تاثیر گذاشته است. سبک زندگی، محل زندگی، شیوه انجام خرید، کار و دهها جنبه دیگر زندگی افراد چند ماهی است که تغییر کرده است. با وجود اینکه برخی از این تغییرات ناخوشایند بودهاند، اما نباید از این حقیقت مهم نیز غافل شد که بعضی از آنها نیز برای اقتصاد کانادا مثبت بودند.
محل زندگی
همهگیری کووید-۱۹ بر یکی از مهمترین ستونهای اقتصاد کانادا یعنی بازار مسکن تاثیر گذاشته است.
فاصلهگیری فیزیکی که از ماه مارس آغاز شد، سبب شد که ارائه مسکن از سوی فروشندگان و نیز بازدید از خانههای موجود برای فروش یا اجاره محدود شود. آمارها گویای آن است که آوریل امسال، بدترین عملکرد بازار مسکن را طی ۴۰ سال اخیر به همراه داشته و البته وضعیت در ماه می اندکی بهتر بوده است.
مشاوران املاک بر این باورند که افت صورت گرفته در این بازار، مقطعی است و تقاضا همچنان در این بازار بالاست. با این وجود، سیاستگزاران اقتصادی نظر دیگری دارند. بانک مرکزی کانادا پیشبینی کرده که به خاطر پیامدهای همهگیری کووید-۱۹، تعداد افرادی که قادر به پرداخت اقساط وام مسکن خود نیستند، دو برابر اوج این میزان در بحران مالی سال ۲۰۰۹ خواهد شد. همچنین آژانس ملی مسکن کانادا نیز انتظار دارد که قیمت مسکن تا ۲۰ درصد افت کند و البته از سال ۲۰۲۲ یا پس از آن، دوباره روند صعودی را در پیش گیرد.
قیمتهای پائین ملک، خبری ناگوار برای کسانی است که قصد فروش دارند. با این وجود، این کاهش قیمت یک فرصت خوب برای کسانی که قصد خرید مسکن دارند و به این ترتیب میتوانند در زمانی مناسب وارد این بازار شده و خانهای مناسب را با قیمتی کمتر از قبل بخرند.
همهگیری کووید-۱۹ همچنین سبب شد که وامدهندگان به کاهش نرخ بهره بپردازند که این هم خبر بسیار خوبی برای خریداران به شمار میرود. این نرخهای پائین برای کسانی که هنوز اقساط وام مسکن خانه خود را پرداخت میکنند نیز خبری خوش محسوب میشود.
وبسایت معروف LowestRates.ca امکان مقایسه نرخ بهره وام مسکن، بیمه و سایر انواع وامها را نشان میدهد. مدیران این وبسایت میگویند افزایش بازدیدها از این سامانه نشانگر اقبال گسترده مردم به تغییر وام مسکن است. در واقع، بسیاری از مردم به دنبال این هستند که وام مسکن کنونی خود را لغو و از یک وامگیرنده دیگر که شرایط مناسبتری دارد، وام بگیرند.

محل کار
همهگیری بر وضعیت املاک تجاری نیز تاثیر گذاشته است. این روزها ضرورت کار کردن در یک دفتر در برجی در مرکز شهر و ضرورت زندگی در محلات نزدیک به محل کار به طور جدی از سوی بسیاری از مردم زیر سئوال رفته است.
استفاده از حملونقل عمومی طی دوره همهگیری با افت قابلتوجهی روبرو بوده است و هنوز هم نتوانسته به جایگاه پیش از همهگیری بازگردد. سامانه حملونقل عمومی تورنتو طی این دوره از حدود ۱۰۰ میلیون دلار درآمدی که میتوانست به دست بیاورد، محروم شد.
Chart on growing bus ridership over the last few weeks, presented at today’s TTC board meeting. Back at 30% of pre-pandemic ridership. pic.twitter.com/FR1QILEJxv
— Matt Elliott (@GraphicMatt) June 17, 2020
در مقابل، شاهد این هستیم که فروش دوچرخه با رونق بسیار زیادی روبرو شده است و بسیاری از شهرها شاهد افزایش استقبال عمومی از خطوط دوچرخهسواری هستند. با این وجود، احتمالا باید شاهد بیشتر شدن استفاده از خودرو باشیم، زیرا بیشتر مردم آن را از نظر امنیت و سلامت، به سایر شیوههای جابهجایی (که مستلزم قرار گرفتن در کنار سایرین است) ترجیح میدهند.
نحوه خرید
صنعت خردهفروشی یکی دیگر از ستونهای اقتصاد کاناداست که به شدت به خاطر همهگیری کووید-۱۹ آسیب دید. آمارهای جدید نشان میدهد که خردهفروشی در ماه آوریل بیش از ۲۵ درصد افت داشته است که بیشترین افت ثبتشده تاکنون به شمار میرود.
با وجود اینکه وضعیت برخی از فروشگاهها در این دوره به مراتب بهتر از بقیه بود (نظیر سوپرمارکتها که با رونق قابلتوجهی روبرو بودند)، سایر فروشگاهها به شدت از همهگیری آسیب دیدند.
تعطیلی گسترده فروشگاهها اثرات ناخوشایندی بر کسبوکار آنها داشته که شاید به این زودی قابل جبران نباشد. برخی از برندهای معروف خردهفروشی نظیر آلدو حتی با وضعیتی وخیم روبرو شده و به ابزارهای قانونی برای ادامه حیات خود متوسل شدند.
اما روی دیگر سکه، فروش آنلاین بود. این شیوه از فروش، به موفقیت قابل توجهی طی این دوره دست یافت. فروش آنلاین در ماه آوریل دو برابر شد و اکنون حدود ۱۰ درصد از کل فروشهای صورت گرفته در کانادا را به خود اختصاص داده است که بالاترین رقم ثبتشده در نوع خود به شمار میرود.
تقریبا همه فروشگاههایی که طی دوره همهگیری با مشکل روبرو بودند، عملکرد ضعیفی از نظر تجارت الکترونیکی داشتند. کارشناسان میگویند این دوره بحرانی سبب شد که کسبوکارهای زیادی به حضور در فضای آنلاین برای فروش سوق یابند. افزایش اطمینان مشتریان به خرید از چنین فروشگاههایی نیز نقش مهمی در گسترش اقبال به این نوع از فروش داشته است.

شاید شاپیفای را بتوان نماد موفقیت تجارت الکترونیکی طی دوره همهگیری دانست. این شرکت اتاوایی که امکان ایجاد فروشگاه آنلاین را به صاحبان کسبوکار میدهد، پنج سال پیش وارد بازار سهام شد. با این وجود، در ماه گذشته، ارزش شاپیفای در بازار سهام از رویال بانک کانادا نیز فراتر رفت و با ۱۴۰ میلیارد دلار ارزش، ارزشمندترین شرکت کانادا لقب گرفت.
شاپیفای را میتوان نمونهای از یک شرکت موفق دانست که در اقتصاد پساکرونایی به رونق قابل توجهی دست یافته است. این شرکت رویکردی چابک، نوآور و البته دیجیتال محور دارد.

شرکتهایی نظیر شاپیفای بخش کوچکی از اقتصاد کانادا هستند که اتفاقا سهمشان از اقتصاد به سرعت در حال افزایش است. سرعت رشد بخش فناوری طی دهه گذشته، دو برابر سایر بخشهای اقتصاد کشور بوده است و هماکنون ۵ درصد از کل تولید ناخالص ملی کانادا را به خود اختصاص میدهند. با وجود اینکه این بخش از پیامدهای ناگوار همهگیری کووید-۱۹ در امان نبوده است، اما افت آن به اندازه سایر بخشهای اقتصادی شدید نبود. آسیبپذیری کمتر بخش فناورانه اقتصاد کانادا، نشانهای امیدبخش از این است که اقتصاد کشور در دوره پساکرونایی میتواند مسیری متمایز از گذشته را در پیش گیرد.
نحوه کار کردن
گفتیم که شاپیفای از عملکرد خوبی در دوره همهگیری برخوردار بود. جالب اینجاست که این شرکت به کارمندانش اجازه داده که در صورت تمایل، برای همیشه در خانه به دورکاری بپردازند.
چنین اقدامی تا همین اواخر، باورنکردنی تلقی میشد. اما به نظر میرسد که همهگیری یک سری تغییرات اساسی را در شیوه کار کردن کاناداییها به همراه آورده است.
یکی از رویههای مثبت که به خاطر همهگیری کووید-۱۹ پدیدار شده، تسهیل کار شناور کارکنان است. اگر تا پیش از این، برخی شرکتها اندکی به این شیوه توجه میکردند، این الگو اکنون به یک ضرورت برای شرکتهایی که قصد رشد و توسعه در بلندمدت را دارند بدل شده است. در واقع، همهگیری سبب تسریع روند توجه بیشتر به ساعات کار شناور و دادن اختیار بیشتر به کارکنان شده است.