شهرام يزدان‌پناه
این روزها و همزمان با به اوج رسیدن همه‌گیری کووید۱۹ در سطح استان کبک، اخبار نگران‌کننده‌ای از کمبود شدید پرسنل کادر درمان به گوش می‌رسد تا جاییکه نخست‌وزیر کبک از کمبود نه هزار و پانصد کارمند در بخش درمانی استان سخن می‌گوید.
در چنین وضعیتی اما، به نظر می‌رسد درها به روی پزشکان مهاجری که همه شرایط لازم برای خدمت دارند بسته شده و درخواست‌های مکرر آنها برای پیوستن به سایر همکارهاشان ندیده گرفته شده است.
به همین دلیل به سراغ دکتر امیر بشارتی، فوق تخصص بیماری‌های تنفسی کودکان رفتیم. دکتر بشارتی سخنگوی گروهی از پزشکان مهاجری هستند که تا این لحظه همه تلاش‌های انها برای به خدمت گرفته شدن در این اوضاع آشوب‌زده بی‌پاسخ مانده تا ببینیم صدای دهل شنیدن از دور چقدر خوش است و یک پزشک مهاجر برای ادامه کار به عنوان یک پزشک در مملکت جدیدش چه موانعی را باید پشت سر بگذارد
مداد: برای شروع، لطفا درباره دلیل تشکیل این گروه و نتایجی که تاکنون به دست آوردید، توضیح بفرمایید.
دکتر بشارتی: ما به دنبال پاندمی کووید-۱۹، با همت خانه ایران یک کار مشترک را شروع کردیم و به ارائه مشاوره‌های آنلاین به صورت ۲۴ ساعته به ایرانی‌تباران و فارسی‌زبانان پرداختیم. کمک کردن به دیگران جزو وظایف انسانی یک پزشک است و این حس در وجود هر پزشکی عجین شده است. وقتی وضعیت آسایشگاه‌های سالمندان کبک را دیدیم و مخصوصا وقتی در روز ۱۵ آوریل نخست‌وزیر کبک اعلام کرد که به نیرو نیاز دارند و از متخصصان خودشان برای کمک دعوت می‌کنند، ما هم نامه‌ای نوشتیم و به آنها گفتیم که ما به عنوان پزشکانی که امتحانات ضروری از نظر دولت را گذرانده‌ایم، به زبان فرانسه صحبت می‌کنیم و معادل پزشکی کبک را هم داریم و فقط در انتظار ورود به رزیدنسی هستیم، آماده کمک هستیم. البته برخی از ما سابقه فعالیت پزشکی در سایر مناطق کانادا را نیز دارا هستیم. این نامه را در ۱۵ آوریل فرستادیم. جمع ما حدودا شامل بیست نفر است که واقعا دوست داریم در این ماجرا در آسایشگاه‌های سالمندان بر اساس مدلی که دولت تعیین کرده، خدمت کنیم.
مداد: تا جایی که می‌دانم، کبک الان با کمبود نیروی خدماتی در آسایشگاه‌های سالمندان روبروست. اعلام شده حتی کسی نیست به موقع به این سالمندان غذا بدهد یا آنها را تمیز کند. در نتیجه، شاید نیازی به مدرک پزشکی شما نباشد. اگر کسی اندکی آشنایی با وضعیت بیمارستانی و مراکز خدماتی داشته باشد، باید درها بر روی او برای خدمت در این مراکز باز شود. چرا این اتفاق اینجا نمی‌افتد؟
دکتر بشارتی: بله. همه ما با دانستن اینکه قرار است نیازهای اولیه سالمندان را رفع کنیم، اعلام آمادگی کردیم و گفتیم در کنار این کار، می‌توانیم نقش پزشک را نیز ایفاء کنیم. ولی در کل، پرداختن به مسائل سالمندان با دید یک پزشک، متفاوت خواهد بود. خود من حتی به یکی از این مراکز نگهداری سالمندان رفتم و برخی دیگر از دوستان نیز با ایمیل و تلفن با مدیران مراکز نگهداری سالمندان تماس گرفتند. اما واقعیت این است که این مراکز هم با محدودیت‌هایی در به‌کارگیری نیرو روبرو هستند. ما همچنین در وب‌سایت اعلام آمادگی برای کمک به سالمندان کبک هم ثبت‌نام کردیم. من خودم پنج بار در این وب‌سایت ثبت‌نام کردم. بعد از دفعه پنجم با من تماس گرفتند و گفتند که برای کمک در یکی از مراکز نگهداری سالمندان در کوت-د-نژ به کمکم نیاز دارند. من هم استقبال کردم و قرار شد که فرم‌های مربوطه را برایم بفرستید که هنوز منتظر دریافت این فرم‌ها هستم. سایر دوستان هم منتظرند. فقط یکی از دوستان‌مان دیروز ایمیلی حاوی چند فرم دریافت کرده که باید آنها را پر کند که البته از جزئیاتش اطلاعی ندارم.
مداد: از لابه‌لای حرف‌هایتان متوجه شدم یک پزشک تحصیل‌کرده در ایران هستید و سال‌ها سابقه کار در آنجا دارید.
دکتر بشارتی : بله. دقیقا. فکر می‌کنم در نهایت منظورتان این است که با این وضعیت، چرا شما را به کار نمی‌گیرند. اجازه بدید ابتدا از یک زاویه دیگر به قضیه نگاه کنیم. آمدن ما به کبک بر اساس اعلام نیاز دولت در زمینه کمبود پزشک بود. در ایران، یک پزشک عمومی تا ۷ سال و یک پزشک فوق‌تخصص هم تا ۱۵ سال درس می‌خواند و آزمون‌های مختلف ورودی و خروجی هر مقطع را پشت سر می‌گذارد. خود من در ایران سه سال به عنوان پزشک عمومی و سه سال به عنوان متخصص کودکان کار کردم. وقتی وارد کبک می‌شویم، ابتدا باید آزمون‌های مد نظر دولت کبک برای ارزیابی دانش پزشکی‌مان را بگذرانیم. همچنین بسیاری از ما می‌توانیم به زبان فرانسه صحبت کنیم و پیش‌نیاز زبان فرانسه را هم داریم، کما اینکه زبان فرانسه اصلا جزو پیش‌شرط‌های دانشگاه مک‌گیل برای دوره رزیدنسی نیست. همه ما در مرحله‌ای هستیم که همه این کارها را انجام داده‌ایم و فقط منتظریم که ما را برای شرکت در دوره رزیندنتی دعوت کنند. اما فقط یکی از دوستانم را امسال برای این دوره دعوت کردند.
مداد: تعداد زیادی از افراد را می‌شناسم که با سابقه کار در کشورهایی نظیر ایالات متحده، آلمان و فرانسه وارد کبک شدند و هنوز موفق به ادامه شغل خود به عنوان پزشک نشده‌اند. به نظر می‌رسد مهاجران پزشک یا پرستار، با موانعی جدی برای کار در کبک روبرو باشند.
دکتر بشارتی : بله. البته پرستاران وضعیتی متفاوت دارند. پرستاران هم باید مراحلی مشابه را بگذارنند، اما وقتی مدارک‌شان تائید شد، حتما با آنها مصاحبه صورت گرفته و پس از قبولی در مصاحبه، دوره‌ای شش ماهه یا یک سال (دقیقا نمی‌دانم) را در یکی از کالج‌ها می‌گذارنند و سپس آزمونی را می‌گذارنند که در صورت قبولی، اجازه کار به عنوان یک پرستار مستقل را می‌یابند.
ماجرا درباره پزشکان فرق می‌کند. برخی از ما حتی فوق‌تخصص هستیم، اما حاضریم در اینجا به عنوان پزشک خانواده کار کنیم، چون بعدا می‌توانیم از تجربیاتمان در حیطه‌ای که قبلا در آن فعال بودیم استفاده کنیم. این دوره رزیدنتی دو ساله است و هدفش هم آشنایی با نظام بهداشت و درمان استان کبک است که البته هدف خوبی به شمار می‌رود. اما مشکل جای دیگری است. امسال ۳۶ جای خالی برای رزیدنسی پزشکی خانواده در استان کبک وجود داشت، ولی انبوهی از پزشکان مهاجر حائز شرایط برای آن وجود داشت، اما متاسفانه اصلا از ما برای مصاحبه دعوت هم نشد. واقعیت این است که بودجه و جای خالی وجود دارد و افراد متقاضی با شرایط خوب برای حضور در آن وجود دارد، اما نمی‌دانیم چرا این مولفه‌ها به خوبی به هم ارتباط نمی‌یابد.
مداد: به جای خالی و عدم مصاحبه اشاره کردید. منظورتان این است که اولویت با فارغ‌التحصیلان کبکی است و فرصت برابری برای پزشکان مهاجر فراهم نیست؟
دکتر بشارتی: متاسفانه همین طور است. در کبک هر ساله حدود ۴۰۰ جای خالی برای رزیدنتی پزشک خانواده وجود دارد که هر سال بخشی از این جای خالی، تامین نمی‌شود. امسال حدودا ۳۶ جای خالی وجود دارد که برایش بودجه هم هست، ولی از ما دعوت نمی‌شود. این در حالی است که استان به این نیروها نیاز دارد. خیلی از شنوندگان شما احتمالا پزشک خانواده ندارند و کسانی که به آنها پزشک خانواده اختصاص می‌یابد، بسیار خوشحال می‌شوند. حتی بسیاری از کبکی‌های قدیمی هم پزشک خانواده ندارند. متاسفانه مشکلی در این سیستم وجود دارد که دلیلش را نمی‌دانم. به همین دلیل، نمی‌توانیم به سر کار برویم و تجربیاتمان را در اختیار دیگران قرار بدهیم. جالب اینجاست که نه تنها این آزمون‌ها برای پزشکان مهاجر خیلی گران هستند، هر سال باید بین هزار تا دو هزار دلار برای درخواست این مصاحبه خرج کنیم.
مداد: شما یک پزشک تازه‌مهاجر هستید و با سایر پزشکان مهاجر در ارتباطید. پزشکانی با این وضعیت که قادر به کار در حرفه اصلی خود نیستند، در اینجا چه کار می‌کنند؟
دکتر بشارتی : من به همه همکارانی که با من در زمینه مهاجرت صحبت می‌کنند، می‌گویم که باید ابتدا شرایط اینجا را به خوبی بررسی کنند و سپس به فکر مهاجرت بیفتند. جالب است بدانید وضعیت جاهای خالی کبک نسبت به سایر استان‌ها، خیلی بهتر است. کل جاهای خالی رزیدنتی کبک دو برابر مجموع استان‌های دیگر است. به هر حال اگر کسی قصد حضور در اینجا را داشته باشد، باید با این وضعیت آشنا شود و بداند که چه مسیری را پیش رو دارد.
