هفت تاثیر کروناویروس بر اقتصاد کانادا

دان پیتیس (Don pittis)، تهیه‌کننده ارشد بخش اقتصادی سی‌بی‌سی، در یادداشتی به بررسی گزینه‌های محتمل در اقتصاد پساکرونایی و آینده‌ای که احتمالا در انتظار کانادا و کانادایی‌ها است می‌پردازد.

برای همه کسانی که به دقت به پیش‌بینی‌های صورت گرفته درباره اقتصاد جهان و نیز کانادا در دوره پساکرونایی دقت می‌کنند، مشاهده تغییر روند اوضاع در سطح ملی و جهانی، نکات ارزشمند زیادی به همراه دارد.

حدود یک ماه پیش، بسیاری از اقتصاددان‌ها پیش‌بینی بودند که درگیر شدن چین در بحران کروناویروس سبب می‌شود اقتصاد این کشور آسیب دیده و البته کاهش ۵/۳ درصدی اقتصاد این کشور در سال ۲۰۲۰ بر وضعیت کانادا نیز تاثیر می‌گذارد.

اما این روزها که همه دنیا درگیر مساله‌ای شده‌اند که تا همین اواخر فقط چین درگیر آن بود و بازارهای سهام کشورهای مختلف با سقوط شدیدی به خاطر آن روبرو شدند، بسیاری از پیش‌بینی‌های اولیه صورت گرفته تا همین چند هفته پیش، بیش از اندازه خوشبینانه به نظر می‌رسد. البته هنوز هم نظر واحدی در میان اقتصاددان‌ها درباره پیامدهای بحران کنونی وجود ندارد و طیف مختلفی از پیش‌بینی‌ها درباره آینده کشور و دنیا در دوره پساکرونایی متصور می‌شود.

دیوید روزنبرگ که اقتصاددانی است که معمولا نگاهی منفی به قضایا دارد، بر این باور است که تزریق حجم زیادی از نقدینگی توسط بانک مرکزی ایالات متحده به بازار می‌تواند سبب بروز یک دوره رکورد اقتصادی شود.

اما واقعیت این است که به خاطر ابهامات زیاد و نیز تنوع گسترده پیش‌بینی‌های صورت گرفته، یا باید یکی از این پیش‌بینی‌ها را پذیرفت یا اینکه خودمان دست به پیش‌بینی بزنیم. به نظر می‌رسد برای تصویر آینده پساکرونایی باید چند مورد مهم را در نظر بگیریم.

۱.انباشت بدهی

با کاهش نرخ بهره توسط بانک‌های مرکزی، حمایت‌های مالی دولت از شهروندان و کسب‌وکارها و نیز برنامه‌های تعویق پرداخت اقساط وام مسکن، بسیاری از کانادایی‌هایی که مقدار زیادی بدهی دارند، از ورشکستگی نجات می‌یابند. با این وجود، بسیاری دیگر با پیامدهای منفی این قضیه روبرو می‌شوند. گزارش‌هایی در دست است که نشان می‌دهد موسسات صادرکننده کارت‌های اعتباری نگران این هستند که شهروندان از این کارت‌ها به جای درآمد از دست رفته خود، برای تامین نیازهای خود استفاده کنند.

حال سئوال اینجاست که پس از رفع معضل کروناویروس، آیا شهروندان می‌توانند نقش خود را به عنوان مصرف‌کنندگان بدهی‌محور در اقتصاد آمریکای شمالی ادامه دهند یا خیر. در این میان، میزان بدهی دولت‌ها به خودشان نیز افزایش می‌یابد. همچنین کسب‌وکارهایی که از اهرم‌های مالی کمک می‌گیرند هم با مشکلاتی جدی روبرو خواهند شد.

۲. ادامه حیات کسب‌وکارها و بهبودی آنها

تردیدی نیست که رکود به مردم آسیب می‌زند. اما برخی از تئوری‌های اقتصادی می‌گویند که سرمایه‌داری نیاز به یک سری دوره‌های این چنینی دارد تا بتواند دست به «تخریب خلاق» (creative destruction) بزند. این رویه سبب می‌شود کسب‌وکارهای ضعیف از بین بروند و فضا برای حضور کسب‌وکارهای سالم‌تر، جوا‌ن‌تر و کارآمدتر فراهم شود. این امر به تقویت اقتصاد در دوره پس از رکود می‌انجامد. اما این فرآیند آن قدرها هم سریع نیست و البته برای افرادی که شغل خود را از دست می‌دهند، ناگوار خواهد بود.

۳. اشتغال

یکی از درخشان‌ترین بخش‌های اقتصاد کانادا، نرخ پائین بیکاری در آن است. با این وجود، افزایش شدید تعداد درخواست‌های بیمه بیکاری می‌تواند آینده‌ای متفاوت را رقم بزند. چندین برنامه از سوی دولت فدرال برای حمایت از کسب‌وکارها اجرایی شده، ولی به نظر نمی‌رسد که روند ایجاد اشتغال در کانادا که تا همین اواخر ادامه داشت، بتواند حداقل در کوتاه مدت تداوم یابد. به احتمال زیاد، نرخ اشتغال به مقداری کمتر از دوره پیش از همه‌گیری کووید-۱۹ برسد و این نرخ تا مدتی در دوره بهبود اقتصاد نیز ادامه یابد. برخی از کارشناسان اقتصادی بر این باورند که کارکنان کم‌‌درآمد بخش‌های مختلف اقتصادی، بیشترین آسیب را خواهند دید.

۴. مهاجرت

محدودیت‌های سفر که از مدتی پیش آغاز شده، موجب ایجاد مانع در برنامه‌های مهاجرتی شده است. ادامه این محدودیت به مدت چند هفته یا ماه دیگر سبب انباشت پرونده‌های مهاجرتی در حال بررسی خواهد شد و از سویی دیگر، به خاطر کمبود شغل در دوره پساکرونایی، دولت نیز با فشار بیشتری برای محدودسازی ورود مهاجران جدید روبرو خواهد شد.

۵. مسکن

رشد پیوسته جمعیت کانادا از طریق مهاجرت یکی از عوامل مهم در رشد تقاضا برای مسکن بوده که بخشی مهم از اقتصاد کشور را تشکیل می‌دهد. بیکاری گسترده و نیز انباشت بدهی سبب کاهش قابل توجه تقاضا برای مسکن به ویژه در مناطقی که در صدر جدول شهرهای پرتقاضای مسکن نیستند می‌انجامد. اتحادیه مشاوران املاک کانادا چندی پیش اعلام کرد که پیش‌بینی دقیق آینده ممکن نیست. با این حال، برخی از پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است بازار مسکن به ویژه در آلبرتا هیچ چشم‌انداز مثبتی ندارد.

۶. انرژی

یکی از دلایل ترس از افول بازار املاک در آلبرتا این است که کمتر استانی در کانادا همچون آلبرتا به نفت و گاز وابسته است. کاهش قیمت نفت در چند هفته گذشته و ُپر شدن ظرفیت ذخیره نفت در این استان حکایت از آن دارد که شاید دیگر نتوان روی درآمد این صنعت در آلبرتا حساب کرد. البته شاید سیر تدریجی آلبرتا به سمت تنوع‌بخشی به اقتصاد خود بتواند برآیند مثبت این روند ناخوشایند باشد.

۷. آغاز دوباره رونق

تقریبا مشخص است که کاهش قیمت نفت سبب کاهش فعالیت‌های اکتشافی در حوزه نفت و گاز می‌شود و به همین دلیل، برخی سرمایه‌گذاران و شرکت‌های فعال از این صنعت خارج می‌شوند. این خروج به معنای بالا رفتن دوباره قیمت نفت خواهد بود. اما سئوال مهم اینجاست که این اتفاق کی روی می‌دهد. به محض اینکه اوضاع به حالت عادی بازگشت، کسانی که پول کافی دارند برای خرید محصولات و خدمات مختلف، به شکل ناگهانی وارد بازار می‌شوند. این ورود ناگهانی حجم زیادی پول به بازار همان تحریک معروف کینزی (اقتصاددان معروف) است که سبب اوج‌گیری ناگهانی اقتصادی می‌شود. همچنین شاید همان طور که پس از جنگ جهانی دوم شاهد اوج‌گیری نرخ زادوولد بودیم، در دوره پساکرونایی نیز شاهد پدیده‌ای مشابه باشیم.