تحریریه «مداد»
ترس از ابتلا به کروناویروس، دامن بسیاری از مردم را در کانادا گرفته است. نهادهای بهداشتی یک سری توصیه‌ها را به شهروندان در این زمینه ارائه می‌کنند. با این حال، بعضی‌ها هم هستند که هیچ توجهی به این توصیه‌ها ندارند. گلوب اند میل در مقاله‌ای به بررسی دلیل بروز رفتارهای متفاوت و گاه متضاد در قبال کروناویروس می‌پردازد.
مردم برخوردهای مختلفی را در مواجهه با کروناویروس از خود نشان می‌دهند. برخی به شدت از آن می‌ترسند و برخی نیز انگار نه انگار که با یک ویروس مرگبار روبرو هستند. اما جالب است بدانید که واکنشی که به این ویروس از خودمان نشان می‌دهید به واکنش طبیعی‌مان به اضطراب، حساسیت به ترس و میل ما به انجام برخی کارهای عجیب، بستگی دارد.
پژوهشگرانی که به بررسی واکنش انسان به ترس و نیز انزجار پرداخته‌اند، بر این باورند که این عوامل در انجام اقدامات پیشگیرانه‌ی هر فرد در قبال کووید-۱۹ تاثیر دارد.
با گسترش روز افزون نسخه جدید کروناویروس به سراسر دنیا، شاهد رویکردهای مختلف افراد برای حفاظت از خود در برابر آن هستیم. در حالی که بعضی‌ها ماسک به صورت می‌زنند، دستکش می‌پوشند و دست‌هایشان را به صورت مرتب ضدعفونی می‌کنند، بعضی‌ها هم تفاوت چندانی بین کووید-۱۹ و سرماخوردگی معمولی نمی‌بینند.
یکی از تفاوت‌های اصلی کروناویروس با سایر خطرات قابل پیش‌بینی، نظیر یک حیوان درنده و یا یک شیب خیلی تند این است که هیچ راه مشخصی برای جلوگیری و یا حتی پیش‌بینی دقیق عواقب آن وجود ندارد.
نمی‌دانیم که ویروس دقیقا کجاست و نمی‌دانیم چه وقت روی ما تاثیر می‌گذارد. حتی اطلاع از وجود ویروس در بدن پیش از بروز علایم بیماری، کار دشواری است.
» همچنین بخوانید کروناویروس در کانادا و نقش کامیونیتی ایرانی
با این وجود، برخوردی که انسان‌ها با این خطر دارند، با هم متفاوت است. دکتر دیوید پیزارو (استاد روانشاسی دانشگاه کورنل) می‌گوید رویکرد دفاعی ما در برابر بیماری‌های عفونی به میزان حساسیت ما به ترس و انزجار بستگی دارد. او می‌گوید انزجار (یا همان حس چندش) یک رفتار طبیعی در انسان است که برای حفاظت از ما از آلودگی‌ها شکل گرفته است.
بعضی افراد به شدت از اینکه کسی در جلوی ما عطسه بزند یا در یک دستشویی عمومی کثیف به دنبال رفع حاجت باشیم، انزجار دارند. در حالی که این موارد برای برخی دیگر، چندان هم غیرقابل تحمل نیست.
در دهه ۸۰ میلادی، یک آزمایش جالب توسط یک پژوهشگر دانشگاه پنسیلوانیا صورت گرفت. او یک سری شکلات را به شکل مدفوع سگ آماده کرد و از افراد مختلف خواست آن را بخورند. واکنش افراد به این خوراکی، مشابه واکنش آنها به موارد بالا بود. همچنین جالب بود که بچه‌ها به این موارد حساسیتی ندارند و حساسیت آنها تازه از دوره مدرسه شکل می‌گیرد.
یکی دیگر از نکاتی که دکتر پیزارو در یک پژوهش به آن پی برد این بود که مردم کشورهایی که سابقه طولانی در بیماری‌های عفونی خطرناک دارند، معمولا حس تدافعی بیشتری در برابر پدیده‌های جدید و افراد غریبه دارند، بر این باورند که راه‌های سنتی بهتر از شیوه‌های جدید است و از محافظه‌کاری بیشتری در رفتارهای جنسی خود برخوردارند. حال آنکه مردم کشورهایی که بیماری‌های عفونی خطرناک کمتری را تجربه کرده‌اند معمولا رویکردی بازتر در قبال این مسائل دارند.
از آنجا که بیماری‌ها معمولا با تماس بین افراد (از جمله تماس با غریبه‌ها) منتقل می‌شود، احتمال اجتناب از تعامل با کسانی که نمی‌شناسیم در دوره‌های همه‌گیری بیماری‌ها افزایش می‌یابد.
تفاوت در نحوه رویارویی‌مان با تهدیدات، احتمالا با ساختار مغزمان هم در ارتباط است. تیمی از پژوهشگران مدتی پیش با ارتش ایالات متحده برای یافتن شیوه‌های بهبود واکنش سربازان نیروی دریایی این کشور به موقعیت‌های حساس و پراسترس، یک پروژه مطالعاتی را به انجام رساندند.
سرپرست این پروژه می‌گوید: «شاید فکر کنید که بهترین حالت این باشد که یک سرباز اصلا احساس ترس نکند. اما واقعیت این است که به دنبال افرادی هستیم که ترس را احساس می‌کنند، ولی به خاطر آن زمین‌گیر نمی‌شوند.»
دقیقا همین نکته است که مقامات بهداشتی در قبال کروناویروس نیز بر آن تاکید دارند: اقداما پیشگیرانه را انجام دهید، ولی نترسید.
» همچنین بخوانید
دو بخش از مغز در شناسایی تهدید فعال هستند و همین دو بخش هستند که میزان اضطراب فرد در مقابله با ترس را تعیین می‌کنند. اولین بخش به طور مستقیم به بخش آمیگادلا مغز و یک مسیر اجتنابی که به قشر پیش‌پیشانی ارتباط دارد متصل است. بخش دوم نیز بررسی اطلاعات موجود را بر عهده دارد.
به نظر می‌رسد افرادی که اضطراب زیادی دارند، رفتار مغزی آنها بیشتر در بخش دوم متمرکز است و مدام به دنبال اطلاعات بیشتر هستند. در افراد نترس، بخش ارزیابی اطلاعات عملکرد ضعیفی دارد. به همین دلیل، رفتارهایی دال بر جستجو برای یافتن اطلاعات را از خود نشان نمی‌دهند.
گسترش اطلاعات (اعم از درست و نادرست) درباره کروناویروس در شبکه‌های اجتماعی می‌تواند به تشدید ترس افرادی که در انتهای طیف اضطرابی قرار دارند بیانجامد. در واقع هر قدر این افراد به اطلاعات دست می‌یابند، باز هم راضی نمی‌شوند و نمی‌توانند از این چرخه خارج شوند.
توصیه جدی: این افراد بهتر است صرفا به اطلاعات منتشر شده از منابع معتبر بسنده کنند.
اما ماجرا برای افراد بی‌باک و نترس متفاوت و البته کمی سخت‌تر است. این امکان وجود دارد که بتوان این افراد را با آموزش‌های شناختی به در پیش گرفتن پیشگیری‌های لازم سوق داد. با این وجود، این کار چندان هم ساده نیست!
حالا ما مانده‌ایم و کروناویروس با این دو قشر جامعه که یکی ما را با فکر زیاد، وسواس و ترس، فلج می‌کند و دیگری با ماجراجویی و جرأت کاذب، به سمت خطر سوق‌مان می‌دهد.
