تحریریه «مداد»
کانادا یکی از بهترین کشورها از نظر تامین رفاهی و مالی سالمندان در دنیا به شمار می‌رود. با این وجود، به نظر می‌رسد توجه زیاد دولت به این قشر سبب شده طبقه جوان کانادا تحت فشار شدید اقتصادی قرار گرفته و از حمایتی که در خور آن است محروم بماند. گلاب اند میل در مقاله‌ای به تشریح این وضعیت و دلایل ضرورت توجه بیشتر به این مساله پرداخته است.
یکی از بخش‌های جزئیات برنامه‌های مالی دولت فدرال در قالب جدول A1.6 آمده «چشم‌انداز برنامه‌های هزینه‌ها» نام دارد. این جدول دربردارنده ردیف‌های بودجه‌ای و میزان پیش‌بینی‌شده برای رشد آن است. نگاهی به این جدول می‌تواند اطلاعات جالبی را درباره شکاف نسل‌ها در کانادا آشکار سازد.
یکی از بزرگ‌ترین ردیف‌های بودجه‌ای در سال مالی ۲۰۱۹-۲۰۲۰ به کم‌هزینه‌های سالمندان اختصاص دارد که رقمی ۵۶/۱ میلیارد دلاری را در بر می‌گیرد. این میزان ۲/۷ میلیارد دلار بیشتر از میزان سال پیش است. همچنین انتظار می‌رود که این میزان در سال مالی آینده ۳/۴ میلیارد دلار افزایش یابد. تا سال ۲۰۲۵، میزان کم‌هزینه‌های سالمندان که شامل موارد مختلفی می‌شود هر سال به ۷۴/۲ میلیارد دلار خواهد رسید.
میزان بودجه‌ای که دولت فدرال برای سالمندان تاکنون هزینه کرده بیشتر از میزان پولی است که بابت هزینه‌های سلامت به استان‌های مختلف کشور پرداخته است. تا پنج سال آینده نیز بودجه‌ای که برای کم‌هزینه‌های سالمندان می‌پردازد بیشتر از مجموع بودجه‌های سلامت و یکسان‌سازی استان‌ها خواهد بود. این میزان همچنین سه برابر بیشتر از کمک هزینه‌های بچه‌ها خواهد بود.
لیبرال‌ها وعده‌های دیگری نیز داده‌اند که برای نمونه می‌توان به افزایش پرداخت‌ها به سالمندان (موسوم به OAS) برای افراد بالای ۷۵ سال اشاره کرد. البته این مساله چندان تعجبی ندارد، زیرا مسن‌ترین افراد نسل انفجار جمعیت پس از جنگ جهانی دوم (baby boomers) به زودی ۷۵ ساله می‌شوند. این افزایش پرداختی هزینه‌ای ۸/۸ میلیارد دلاری را طی ۴ سال به دولت تحمیل می‌کند که البته در گذر زمان نیز افزایش می‌یابد. گفتنی است این وعده بیشترین بار مالی را برای دولت (پس از وعده کاهش مالیات) به همراه دارد.
افزایش هزینه‌ها برای جمعیت در حال پیری اصلا عجیب نیست. اما این اقدام، هزینه‌هایی را نیز به همراه دارد. به نظر می‌رسد نسل‌های جوان‌تر باید این هزینه را بپردازند.
کانادا دچار یک شکاف مالی بین‌نسلی شده که ظاهرا گسترده‌تر هم می‌شود.
یکی از چالش‌های پیش رو این است که تعداد نیروی کاری در مقایسه با تعداد بازنشستگان رو به افزایش است که البته این امر کامل قابل پیش‌بینی بود. اما این مساله بار دوچندانی بر دوش نسل‌های جوان‌تر است.
دو مشکل آموزش و مسکن از اصلی‌ترین مشکلات نسل‌های جوان در کانادا به شمار می‌رود. برای کانادایی‌هایی بیست یا سی و چند ساله‌ای که در شهرهایی نظیر ونکوور یا تورنتو زندگی و کار می‌کنند، وضعیت به مراتب سخت‌تر از نسل قبل است. دیگر خبری از شهریه‌های اندک و هزینه‌های پائین مسکن که روزگاری نصیب زادگان نسل انفجار جمعیت شد، نیست.
بدهی خیلی سریع گریبان جوانان را می‌گیرد. میانگین شهریه دوره‌های کارشناسی در دهه ۱۹۹۰ دو برابر شد و از آن زمان تاکنون نیز یک بار دیگر دو برابر شده است. هزینه مسکن در شهرهای بزرگ از سال ۲۰۰۰ به این سو با نرخ ۶/۶ درصد افزایش می‌یابد که سه برابر بیشتر از نرخ تورم است.
روزگاری می‌گفتند که تلاش و پس‌انداز هوشمندانه، کلید موفقیت است. اما آیا این گفته این روزها هم برای جوانان صدق می‌کند؟ در اواخر دهه ۱۹۷۰، یک کانادایی معمولی طی ۵ سال می‌توانست ۲۰ درصد از هزینه یک خانه را پس‌انداز کند. این میزان برای تورنتوی بزرگ و مترو ونکوور ۶ سال بود.
» همچنین بخوانید واکاوی تغییرات جمعیتی مونترال بر وضعیت آینده مسکن
اما امروزه این میزان به ۱۳ سال رسیده و در تورنتو حتی به بیش از ۲۰ سال می‌رسد. بازه زمانی برای ونکوور نیز ۳۰ سال است!
این داده‌ها نشان می‌دهد که اگر نسل هزاره را از نظر دارایی و پس‌انداز با زادگان نسل انفجار جمعیت (در همین سن) مقایسه کنیم، نسل هزاره به مراتب از وضعیت ناخوشایندتری برخوردار است. داده‌های ایالات متحده نشان می‌دهد که وقتی زادگان نسل انفجار جمعیت در سال ۱۹۸۹ حدود ۳۵ ساله بودند، این نسل در مجموع ۲۱ درصد از ثروت کشور را در دست داشت. امروزه میانگین سنی نسل هزاره حدود ۳۱ سال است و فقط ۳ درصد از ثروت کشور را در دست دارند.
در مجموع، بودجه چندانی برای حل مشکلات اصلی که شهروندانی که ۲۰، ۳۰ یا ۴۰ و اندی ساله با آن روبرو هستند در مقایسه با افراد بازنشسته و در شرف بازنشستگی اختصاص نمی‌یابد.
یکی از راه‌هایی که می‌تواند از این شکاف بکاهد و البته هیچ دولتی هم در کانادا تمایلی به اجرای آن ندارد، اعمال مالیات بر عایدی بر مسکن افراد سالمند است. ارزش مسکنی که سالمندان در بسیاری از نقاط کشور دارند، به شکلی باورنکردنی افزایش یافته است.
وزارت اقتصاد فدرال کانادا می‌گوید اگر ۵۰ درصد مالیات بر عایدی سرمایه مسکن در هنگام فروش آن تعلق گیرد (یعنی نیمی از ارزش افزوده خانه شامل مالیات شود)، مبلغی بالغ بر ۶ میلیارد دلار درآمد برای دولت ایجاد خواهد شد.
البته تا چند دهه گذشته، مشکلات اقتصادی برای سالمندان کانادا نیز جدی بود. با این وجود، سرمایه‌گذاری‌های گسترده و بودجه کلان دولتی در طرح‌های مختلف حمایت از سالمندان سبب شده وضعیت اقتصادی سالمندان نسبت به دهه پیش بهتر شود. هزینه‌های بیمه جامع سلامت موجب شده هزینه‌های پزشکی سالمندان کاهش یابد. همچنین برخی استان‌ها نیز بیمه دارویی سالمندان را تامین می‌کنند.
تردیدی نیست که اقدامات ارزشمند زیادی در خصوص حمایت از شهروندان سالمند صورت گرفته است. با این وجود، شاید اقدامات دولت برای سایر گروه‌های سنی چندان کافی نبوده است. وقت آن است که به تامل درباره بهبود زندگی نسل جوان و طبقه متوسط بپردازیم.
