تحریریه «مداد»
دیروز در خبرها دیدیم که یک هواپیمای خطوط هوایی اوکراین در تهران سقوط کرد و همه ۱۷۹ سرنشین و خدمه آن کشته شدند. بیشتر جان‌باختگان ایرانی بودند و ۶۳ کانادایی ایرانی‌تبار نیز در میان آنها وجود داشت. همچنین اسامی حداقل هفت ایرانی‌تبار ساکن مونترال نیز در میان فهرست جان‌باختگان دیده می‌شود.
ساعاتی پس از اعلام خبر سقوط پرواز پی‌اس۷۵۲ تهران به کی‌یف، جاستین ترودو در یک کنفرانس رسانه‌ای در اتاوا به سئوالات خبرنگاران پاسخ داد.
نخست‌وزیر کانادا گفت: «از بین مسافران این پرواز، ۱۳۸ نفر راهی کانادا بودند که در بین آنها حداقل ۶۳ کانادایی وجود داشت. اینها دیگر نزد والدین، دوستان، همکاران یا خانواده خود باز نمی‌گردند.» او افزود: «با اینکه هیچ واژه‌ای نمی‌تواند دردتان را تسلی دهد، می‌خواهم بدانید که تمام کشور با شماست. ما در غم‌تان شریک هستیم.»
نخست‌وزیر در غم‌انگیزترین بخش سخنرانی خود گفت:« امروز بعدازظهر یک هواپیمای خطوط بین‌المللی اوکراین در حالی در تورونتو بر زمین نشست که انتظار می‌رفت مملو از مسافر باشد. اما ۱۳۸ صندلی این هواپیما خالی بود.
آقای ترودو در این کنفرانس تاکید کرد که پیگیری این قضیه که یکی از مرگبارترین سوانح برای شهروندان کانادایی طی چند دهه اخیر بوده را همچنان ادامه می‌دهد. نخست‌وزیر کانادا همچنین گفت که وزیر خارجه نیز به زودی با همتای ایرانی خود در این باره صحبت خواهد کرد. او تاکید کرد که «کانادایی ها سئوالاتی دارند که شایسته دریافت پاسخ هستند.»
نخست‌وزیر کانادا و نیز وزیر حمل‌ونقل هیچ اشاره‌ای به دلایل احتمالی بروز این سانحه نکردند.
یکی از خبرنگاران از آقای ترودو پرسید آیا این امکان وجود دارد که سقوط این هواپیما که چند ساعت پس از شلیک موشک‌های بالستیک از سوی ایران به سوی پایگاه‌های آمریکا در عراق صورت گرفت، ناشی از شلیک به این هواپیما باشد. آقای ترودو در پاسخ گفت: «نمی‌توانم نظر بدهم. هنوز برای نظر دادن زود است.»
در ابتدا، مقامات ایرانی و اوکراینی اعلام کردند که حدس می‌زنند دلیل بروز این سانحه برای هواپیمای بوئینگ ۷۳۷-۸۰۰، مشکل فنی بود. با این وجود، سفارت اوکراین در تهران اندکی بعد اعلام کرد که اظهارنظر در این باره رسمی نبود.
ماجرا خیلی عجیب است
در این میان، مارک گارنو (وزیر حمل‌ونقل کانادا) نظر دیگری دارد. او می‌گوید: «اتفاق خیلی عجیبی روی داده است.» آقای گارنو که در گذشته فضانورد بود می‌گوید داده‌های ماهواره ای به این اشاره دارد که این هواپیما به شکلی معمول از روی باند فرودگاه بلند شد، اما ارتباط برج مراقب با آن تقریبا بلافاصله پس از بلند شدن قطع شد.
او می‌گوید: «وقتی ارتباط با هواپیما قطع شده، یعنی چیزی بسیار عجیب روی داده است. با این وجود، فعلا نمی‌توانیم حدس خاصی در این زمینه داشته باشیم…چند احتمال در این زمینه وجود دارد و باید منتظر به دست آوردن اطلاعات بیشتر، شاید از جعبه سیاه و یا سایر منابع باشیم. اما فعلا خیلی برای حدس زدن دلیل بروز سانحه زود است.»
اداره ایمنی حمل‌ونقل کانادا می‌گوید مقامات ایرانی بررسی موضوع را به انجام می‌رسانند و این اداره نیز یک کارشناس کانادایی را مامور دریافت و بررسی این اطلاعات خواهد کرد. این اداره در اطلاعیه‌ای اعلام کرد که حاضر است هر کمک فنی که نیروهای ایرانی یا اوکراینی برای بررسی موضوع نیاز دارند را در اختیارشان قرار دهد.
مارک گارنو، فضانورد و وزیر حمل‌ونقل کانادا: اتفاق خیلی عجیبی روی داده است. با این وجود، فعلا نمی‌توانیم حدس خاصی در این زمینه داشته باشیم…چند احتمال وجود دارد و باید منتظر به دست آوردن اطلاعات بیشتر، شاید از جعبه سیاه و یا سایر منابع باشیم.
خطوط هوایی اوکراین که پروازهایش به تهران را تا اطلاع ثانوی معلق کرده، در اطلاعیه‌ای اعلام کرده که هواپیمای سقوط کرده ساخت سال ۲۰۱۶ بود و روز دوشنبه، آخرین عملیات تعمیر و نگهداری روی آن صورت گرفت.
البته همکاری کانادا با مقامات ایرانی در این زمینه دشوار است، زیرا چندین سال است که این دو کشور با هم روابط دیپلماتیک ندارند.
پویان طبسی‌نژاد (معاون کنگره کانادایی‌های ایرانی‌تبار) می‌گوید: «فکر می‌کنم موانع زیادی در این مسیر وجود دارد که کانادا را از ورورد به این قضیه پیچیده که درگیرش هستیم باز می‌دارد.» او گفت که بازگردانی اجساد به کانادا زمان‌بر است و به دست آوردن اطلاعات و همکاری با مسئولان هوانوردی ایران هم با دشواری‌هایی روبروست.
وضعیت پیچیده
وزیر خارجه کانادا، وضعیت را پیچیده خوانده و می‌گوید با توجه به مساله دوتابعیتی بودن بسیاری از مسافران، شاید شمار کانادایی‌هایی که در این سانحه جان خود را از دست دادند، تغییر کند.
او گفت: «با همتای اوکراینی خودم در تماس بودم و همچنان با مقامات مختلف در این زمینه رایزنی خواهم کرد. همچنان کانادایی‌ها را در جریان آخرین خبرها قرار خواهم داد.»
بر اساس آخرین اخبار، ۲۷ نفر از ادمونتون در این پرواز جان باختند. همچنین اطلاعاتی درباره اینکه برخی جان‌باختگان ساکن نوا اسکوشیا، بریتیش کلمبیا، کبک و انتاریو بودند به دست آمده است.
پیمان پارسیان (یکی از کانادایی‌های ایرانی‌تبار در پایتخت آلبرتا می‌گوید): «ما برخی از مهم‌ترین اعضای جامعه ایرانی‌تبارمان را از دست دادیم و همه ایرانی‌تباران در ادمونتون (حداقل) یکی از مسافران این پرواز را می‌شناسند.»
گفتنی است در این پرواز شهروندانی ایرانی، اوکراینی، سوئدی، افعان، بریتانیایی و آلمانی جان خود را از دست دادند.
آندری شوچنگو (سفیر اوکراین در کانادا) می‌گوید کشورش با ایران در حال بررسی هویت اجساد و کمک به خانواده‌هاست. او می‌گوید: «دلم شکست…باید به همراه برادران و خواهران کانادایی خود این ضایعه دردناک را تحمل کنیم.»
واکنش‌های دیگر به این سانحه
ترودو می‌گوید با برخی از رهبران جهان نظیر روسای جمهور ایالات متحده و فرانسه و نیز نخست‌وزیر بریتانیا صحبت کرده و آنها نیز مراتب همدردی خود را اعلام کردند. رهبران احزاب فدرال کانادا و نخست‌وزیران نیز به آقای ترودو تسلیت گفتند.
در این میان، جاگمیت سینگ (رهبر حزب نئودموکرات) بر این باور است که خانواده‌های قربانیان شایسته دریافت پاسخی شفاف هستند. او همچنین همدردی خود را با بازماندگان این سانحه اعلام کرد.
اندرو شی‌یر (رهبر حزب محافظه‌کار کانادا) این سانحه را یک «تراژدی ترسناک» خواند. رئیس مجمع بومیان کانادا نیز در توئیتی گفت که این سانخه یادآور آن است که «زندگی ارزشمند است».
Today is a sad day for our country. 63 of our fellow Canadians were lost when a flight from Tehran to Kyiv crashed. My thoughts and condolences are with the families and friends of the victims of this horrific tragedy.
— Andrew Scheer (@AndrewScheer) January 8, 2020
توصیه‌های سفر به کانادایی‌ها
وزارت خارجه کانادا می‌گوید دوستان و اقوام شهروندان کانادایی که جزو جان‌باختگان این سفر بودند می‌توانند با این نهاد تماس بگیرند. شهروندان کانادایی حاضر در ایران که نیازمند کمک کنسولی هستند می‌توانند با سفارت کانادا در آنکارا تماس گرفته و یا با مرکز نظارت و پاسخ فوری (emergency watch and response centre) این وزارتخانه تماس بگیرند.
» همچنین بخوانید دولت کانادا: کانادایی-ایرانی‌ها از سفر به ایران پرهیز کنند!
از کانادایی‌ها خواسته شده به خاطر وضعیت امنیتی نامناسب منطقه، به ایران سفر نکنند. در اطلاعیه این وزارتخانه آمده است: «کانادایی‌ها به ویژه کانادایی‌های ایرانی‌تبار با خطر بازجویی، بازداشت و حتی زندانی شدن روبرو هستند.» از آنجا که طبق قوانین ایران داشتن تابعیت دوم غیرقانونی است و دولت کانادا به همین دلیل نمی‌تواند از کانادایی‌های که تابعیت ایرانی را نیز دارند در خاک ایران دفاع کند.
کانادا در کنار ایالات متحده علیه ایران
در نشست رسانه‌ای دیروز، آقای ترودو اعلام کرد که در یکی از پایگاه‌هایی که ایران به آن حمله کرده، نیروهای کانادایی نیز حضور داشتند. او گفت: «هنگامی که راکت‌ها در پایگاه نظامی در اربیل فرود آمد، نیروهای کانادایی نیز در آنجا حضور داشتند. با این وجود، همه آنها سالم هستند.»
نخست‌وزیر کانادا در پاسخ به اینکه آیا از اقدام ترامپ برای کشتن قاسم سلیمانی حمایت می‌کند گفت که این تصمیم متعلق به ایالات متحده بود. او هیچ اشاره‌ای به حمایتش از این تصمیم نکرد. با این وجود گفت: «کانادا همواره از تهدیدات سپاه پاسداران برای ایمنی و امنیت منطقه آگاه بوده است. ما خیلی وقت است از این مساله آگاهی داریم. آمریکایی‌ها بر اساس ارزیابی خود از این مساله، چنین تصمیمی گرفتند.»
پس از حمله موشکی سپاه به پایگاه‌های آمریکا، اداره هوانوردی فدرال ایالات متحده اعلام کرد محدودیت‌هایی برای پرواز هواپیماهای غیرنظامی بر فراز ایران، عراق و آبهای خلیج فارس و دریای عمان اعمال کرده است. پس از آن، کانادا نیز تدابیر مشابهی را در پیش گرفت.
ایرکانادا تنها شرکت هواپیمایی کانادایی است که در این منطقه فعالیت دارد. سخنگوی این شرکت اعلام کرد ایرکانادا پروازهایش را به سمت دبی می‌برد و در صورت لزوم، تغییرات دیگری را نیز اجرایی می‌کند. ایرکانادا از اوایل سال گذشته دیگر از آسمان ایران عبور نکرده است.
تحریریهی «مداد»
