شهرام يزدان‌پناه
ساعت شش صبح روز سه‌شنبه، هشتم اکتبر وقتی که بیشتر مونترالی‌ها هنوز در خواب بودند، دو زن ۳۲ و ۴۰ ساله به همراه یک مرد ۴۷ ساله، با کمی تجهیزات و یک پرچم اعتراضی خیلی بزرگ صعود از ساختار فلزی پل ژک کرتیه را آغاز کردند.
آنها که از اعضای مونترالی یک گروه بین‌المللی به نام «شورش انقراض» (Extinction Rebellion) هستند، معتقدند روند کنونی بشر در تخریب محیط زیست به زودی باعث انقراض حیات از سطح سیاره زمین خواهد شد. ادعایی که برخی گروه‌های سیاسی تندرو در طیف چپ سیاسی دنیا نیز به ان اعتقاد داشته و مبنای برنامه‌های سیاسی خود را روی این «ترس» بزرگ بنا گذاشته‌اند.
اعتراضات مشابه روز دوشنبه در سراسر جهان و بیشتر شهرهای کانادا انجام شد. اما این گروه برنامه مونترال خود را به دلیل هوای بارانی روز دوشنبه به سه‌شنبه موکول کرده بود.
ساعتی بعد از آغاز صعود چند آتشنشان نیز به آنها پیوستند تا مطمئن شوند معترضان به سلامت فرود خواهند آمد. در ابتدا چند لاین و سپس همه پل به کلی بسته شد. آنهم در شرایطی که ترافیک صبحگاهی هر لحظه سنگین‌تر می‌شد.
معترضان پس از فرود توسط پلیس دستگیر و بازجویی از آنها آغاز شد. سپس به شرط حضور در دادگاهی که ۲۴ اکتبر برگزار خواهد شد، از بازداشت آزاد شدند. آنها احتمالا به نقص قانون محکوم خواهند شد.
معترضان در رسانه‌های اجتماعی خود، از بی‌عملی دولت‌ها در برخورد با تغییرات اقلیمی اظهار نگرانی کرده‌اند و معتقدند باید برای مجبور کردن دولت‌ها به انجام کاری فوری، دولت‌ها را در «شرایط جنگی» قرار داد. در ویدئویی که از بالای پل ارسال شده است یکی از زن‌ها در حالی که سر صورت خود را پوشانده می‌گوید «امروز ما کاری کردیم که شاید به نظر زیاده‌روی بیاید اما از نظر خودمان یک عکس‌العمل درست بود. ما برای هر روز یک عملیات اختلالی داریم چون هر روزی که می‌گذرد، ما را بیشتر می‌کشد.»
روی پرچم آنها نوشته شده بود «ما ۵۰۰ هزار نفریم» که اشاره‌ای به جمعیت حاضر در راهپیمایی بزرگ اخیر مونترال در اعتراض به تغییرات اقلیمی بود. در همان روز عده‌ای دیگر از معترضان در بلوار رنه‌له‌وِک تجمع کردند و با دراز کشیدن روی زمین، رفت و آمد خودروها را مختل نمودند. پلیس ۴۱ نفر از آنها را دستگیر کرد.
یکی از سه معترض بازداشت شده که از پل ژک کارتیه بالا رفته بودند، یک معلم عضو حزب کبک سولیدر بود. دو موضوعی که فرانسوآ لوگو، نخست‌وزیر کبک را ناراحت کرده بود. او به خبرنگاران گفت فکرش را بکنید ما با معلمی سر و کار داریم که خودش قانون را رعایت نمی‌کند و برای ترویج پیامش در حالی اقدام به انجام کار خطرناک می‌کند و بقیه را آزار می‌دهد که خودش عضو یک حزب سیاسی است و می‌تواند از روش‌های دموکراتیک پیام خود را منتقل کند.
این اقدام از سوی بسیاری از احزاب سیاسی کبک محکوم شد. با این وجود، حزب کبک سولیدر این اقدام را محکوم نکرد.
به گزارش سی‌بی‌سی، حزب کبک سولیدر روز چهارشنبه یعنی یک روز پس از این اتفاق اعلام کرد که از اقدام فعالان محیط زیست در بالا رفتن از پل زک کرتیه حمایت می‌کند و آن را اقدامی صلح‌آمیز و فاقد خشونت دانست. اما این موضع با واکنش تند حزب حاکم کبک یعنی «ائتلاف آینده کبک» روبرو گردید.
یکی از سه معترض بازداشت شده که از پل ژک کارتیه بالا رفته بودند، یک معلم عضو حزب کبک سولیدر بود.
گروه «شورش انقراض» چه کسانی هستند؟
جنبش «شورش انقراض» یک گروه فشار طرفدار محیط‌زیست است که با هدف نافرمانی مدنی و به ستوه درآوردن مردم و دولت، قصد دارد دولت‌ها را مجبور به تغییر سریع و گسترده سیاست‌های خود به سمت حفاظت از اقلیم و سیاره زمین کند.
این گروه در بهار سال ۲۰۱۸ و پس از انتشار گزارش پنل بین دولت‌های تغییرات اقلیمی در شهر لندن و با فراخوان یکصد فعال محیط‌زیستی تشکیل شد. در این گزارش ادعا شده بود که اگر دولت‌ها تا ۱۲ سال دیگر اقدامی عاجل در پیش نگیرند، ششمین انقراض برگشت‌ناپذیر گونه‌های زنده روی سیاره زمین شروع خواهد شد.
علامت آنها هم یک ساعت شنی در داخل یک دایره که نشان می‌دهد طبق ادعای طرفداران این گروه زمان برای نجات گونه‌های زنده در حال انقراض در حال از دست رفتن است.
با اینکه در زمان نگارش این گزارش فقط یک سال از زمان شکل‌گیری این گروه گذشته است اما آنها حالا ۳۵۰ شعبه در شهرهای مختلف جهان دارند از جمله بیش از ۳۰ شعبه در کانادا که عملیات سه‌شنبه گذشته در بالا رفتن از پل ژک کرتیه و خوابیدن در بلوار رنه له‌وک با هماهنگی شعبه کبک آنها بوده است.
جنبش «شورش انقراض» سه هدف بزرگ و عمده دارد:
- دولت باید برای تغییرات اقلیمی و زیستی، شرایط اضطراری اعلام کند
- دولت باید برای حفاظت از تنوع زیستی و رساندن انتشار گاز دی‌اکسیدکربن به مقدار صفر مطلق تا سال ۲۰۲۵ از همین حالا اقدام فوری انجام دهد
- دولت باید برای ایجاد عدالت زیست‌محیطی، تن به تشکیل یک مجلس مردمی دهد که توسط مردم رهبری گردد و همه تصمیمات دولت را کنترل کند
تاکتیک‌های «شورش انقراض» برای فشار به دولت‌ها مبتنی بر روش‌های خلاقانه محلی است که بر اساس نافرمانی مدنی مسالمت‌آمیز طراحی شده باشد.
سی‌بی‌سی در گزارش مفصلی درباره شکل‌گیری و اهداف این گروه می‌نویسد که اعضای گروه «شورش انقراض» با عضویت در این گروه قبول کرده‌اند که دستگیری توسط پلیس را و سابقه‌دار شدن را به ازای رسیدن به هدفشان به جان بخرند. با این که نافرمانی مدنی به معنی شکستن قانون، دستگیر شدن و سابقه‌دار شدن است، اما طرفداران و اعضای این گروه فشار، به شکل چشمگیری طرف سال گذشته افزایش یافته است. یک کارشناس معتقد است بیشتر این اعضا فعالان محیط‌زیستی هستند که بعد از سال‌ها فعالیت از اقدام دولت‌ها ناامید شده‌اند و دست به «شورش» زده‌اند.
یکی از طرفداران این گروه می‌گوید که خودش هم از اینکه زندگی مردم را مختل می‌کند خوشحال نیست اما برای فشار به دولت‌ها و متوجه کردن مردم به اهمیت جلوگیری از «انقراض» ششم چاره دیگری ندارد.
انقراض ششم!
سیاره زمین تا امروز شاهد پنج انقراض طبیعی بزرگ بوده است که در هرکدام از آنها تا ۷۰ درصد گونه‌های زنده سیاره برای همیشه نابود شده‌اند. شاید معروف‌ترین آنها انقراض دایناسورها بوده که گفته می‌شود در اثر اصابت یک شهاب‌سنگ عظیم با زمین و ایجاد زمستان طولانی ایجاد شده است.
حالا گفته می‌شود که با توجه به نرخ کاهش جمعیت گونه‌های زنده، احتمالا زمین در آستانه ششمین انقراض بزرگ گونه‌های زنده خود قرار دارد. انقراضی که گروهی از دانشمندان معتقدند ناشی از فعالیت‌های بشر بر روی زمین و مخصوصا مصرف سوخت‌های فسیلی است. سوخت‌های فسیلی با آزاد کردن کربن، باعث ایجاد لایه‌ای کربنی به دور اتمسفر زمین و افزایش درجه حرارت کلی جهان می‌شوند.
البته قبل از این هم زمین شاهد دوره‌های طبیعی گرمایش و سرمایش جهانی بوده است. اما دانشمندان معتقدند این بار گرمایش زمین رابطه مستقیمی با افزایش انتشار گازهای گلخانه‌ای دارد.
