محمد ارژنگ، هنرمند و فیلمساز مونترالی به کمک انجمن فیلم کوتاه ایران و با همکاری سینماتک کبکوآ، منتخبی از ۱۳ فیلم کوتاه ایرانی را در مونترال به نمایش میگذارد.
این فیلمها که ساخته کارگردانان متفاوتی هستند، به دلیل طبیعت صنعت فیلم کوتاه در ایران که شامل ارزیابیهای دولتی و سانسور نمیشوند، چهرهای متفاوت از آن کشور را به نمایش میگذارند که در آثار سینمایی دارای مجوز دولتی، از دید مردم پنهان مانده بود. این همان دلیلی است که برای این نمایش ویژه که در سه روز اتفاق میافتد عنوان «ایران، چهره پنهان» انتخاب شده است.
محمد ارژنگ در پیامی که برای مجله «مداد» فرستاده، اشاره میکند:
پس از انقلاب اسلامی سال ۱۹۷۹ در ایران، سانسور در حوزهی فرهنگ به شکل پایداری شکل گرفت. به عنوان مثال نمایش برهنگی در نقاشی، تئاتر، سینما و حتی ادبیات ممنوع شد. اما سانسور تنها به ممنوعیت برهنگی محدود نشد. رفته رفته و همزمان با استحکام حکومت، مرزهای سانسور گسترش یافت. موج دوم سانسور در حوزهی سیاست شروع شد و به حوزههای مذهبی و اجتماعی گسترش یافت. با گذشت بیش از ۴۰ سال، امروزه سانسور حتی در زندگی خصوصی ایرانیان هم نفوذ کرده است. حالا، ایرانیان دو چهرهی کاملاً متفاوت از خودشان نشان میدهند: چهرهای که امنیت آنان را در زندگی اجتماعی تضمین میکند و چهرهای که بیانگر عقاید و ویژگیهای شخصیشان است. این واقعیتیست که درک آن بسیار پیچیده و دشوار است، نه فقط برای خود ایرانیان بلکه، با شدتی بیشتر، برای خارجیها. به همین دلیل است که ما سیمای واقعی ایرانیان را در رسانههای خارجی نمیبینیم.
ایران امنترین کشور در منطقهی خاورمیانه است. در تاریخ معاصر، ایرانیان هیچگاه به هیچ کشوری حمله نکردهاند بلکه برعکس، خود قربانی جنگی هشت ساله بودهاند. با این وجود در رسانههای غربی، ایرانیان به صورت عام به عنوان حامیان تروریسم در نظر گرفته میشوند. البته عجیب نیست، این نتیجهی نداشتن ارتباط آنها با آن چهرهی دوم ایرانیان است.
شرایط برای فیلم کوتاه در ایران فرق میکند. تماشاگران فیلمهای کوتاه محدودند و هیچگاه نگرانی جدیای برای حکومت ایجاد نکردهاند. با گذشت زمان، نهادهایی چون انجمن سینمای جوانان ایران تبدیل به مراکز تولید فیلمهای کوتاهی شدهاند که الزاماً به ارزشهای اجتماعی مورد تأیید حکومت احترام نمیگذارند. در حال حاضر در هر سال چیزی قریب به ۵۰۰ فیلم کوتاه در سال توسط تهیهکنندگان خصوصی و دولتی تهیه میشود. از بین آنان، هستند فیلمهایی که حتی تابوهای مذهبی مانند حجاب را هم میشکنند. در حالی که سانسور به قلع و قمع آثار هنرمندان و مخدوش کردن چهرهی بینالمللی ایرانیان مشغول است، فیلمهای کوتاه ایرانی با نمایش گوشههای مخفی زندگی ایرانیان، تصویری صادقانه از آنان را منعکس میکنند.
جامعهی کبک که اقلیتی مهم و رو به رشد از ایرانیان را در خود دارد، نیازمند این است که این جامعه را بدون پیشداوری و بهتر بشناسد تا تعاملی درستتر، غنیتر و دقیقتر با آن داشته باشد. نمایش منتخبی از فیلمهای کوتاه ایرانی از سالهای اخیر، فرصتی مغتنم برای کشف چهرهای از ایرانیان به ما میدهد که در هیچ رسانهی دیگری به آن دسترسی نداریم. چهرهای که میتواند به شکل ناباورانهای با چهرهی دیگر مردمان دنیا مشابه باشد.
در مجموع سیزده فیلم کوتاه ایرانی برای نمایش در سینماتک کبکوآ در نظر گرفته شدهاند که طی سه روز و در سه سئانس مختلف پخش می شوند. در روز دوم نمایش که ۶ اثر به روی پرده خواهند رفت، میزگردی نیز برگزار میشود تا فرصتی برای پرسش و پاسخ فراهم گردد. جزئیات پخش فیلمها و زمان اکران آنها به شرح زیر است:
روز دوشنبه، ۲۳ سپتامبر، ساعت ۱۹
فیلمهای «بایرنمونیخ» (ساخته نگین امینزاده – ۲۳ دقیقه)، «گوشسیاه» (ساخته بهزاد آزادی – ۱۵ دقیقه)، «نگاه» (ساخته فرنوش صمدی – ۱۴ دقیقه) و در انتها فیلم «مثل بچهی آدم» (ساخته آرین وزیردفتری -۲۰ دقیقه) در روز نخست این برنامه اکران خواهند شد که با نگاهی به حقیقت، دروغ و لاپوشانی، در مجموع حدود ۷۰ دقیقه چهرهای متفاوت از ایران را به نمایش میگذارند.
روز سهشنبه، ۲۴ سپتامبر، ساعت ۱۹
در روز دوم، با نگاهی به نقشهایی که ایرانیان در زندگی روزمره بازی میکنند، پنج فیلم کوتاه در دو بخش قبل و بعد از میزگردی برای پرسش و پاسخ نمایش داده میشوند. در بخش نخست فیلمهای «سایهی فیل» (ساخته آرمان خوانساریان – ۲۲ دقیقه)، «روتوش» (ساخته کاوه مظاهری – ۱۹ دقیقه) و «دیدن» (ساخته سهیل امیرشریفی -۱۵ دقیقه) پخش میشوند. در بخش دوم که بعد از جلسه پرسش و پاسخ اکران میشود، حضار به تماشای فیلمهای «داد» (ساخته محمد ارژنگ-۲۶ دقیقه) و «هایلایت» (ساخته شهرزاد دادگر – ۲۳ دقیقه) خواهند نشست.
روز پنجشنبه، ۲۶ سپتامبر، ساعت ۱۹
در روز پایانی برنامه «ایران، چهره پنهان» چهار فیلم کوتاه دیگر به نامهای «آز» (ساخته محمد مجلل – ۱۴ دقیقه)، «مانیکور» (ساخته آرمان فیاض – ۱۴ دقیقه)، «مرضیه» (ساخته درناز حاجیها – ۲۹ دقیقه) و «جای منو تو اتاق بنداز» (ساخته امیر تودهروستا – ۱۵ دقیقه) به نمایش در خواهند آمد.
در این ۱۳ فیلم کوتاه به موضوعات فراوانی از دروغ و تزویر تا دگرباش جنسی بودن و مرگ و مذهب از دریچه چشم جامعه ایران بی هیچ ارزیابی و سانسوری نگاه میشود.
برای تماشای این فیلمها باید برای هر روز نمایش، بلیت جداگانه تهیه نمود. قیمت بلیت هر روز حدود ۱۱ دلار است. برای اطلاعات بیشتر، به وبسایت سینماتک کبکوآ مراجعه کنید.