تحریریه «مداد»
وضعیت بانک‌ها در وضعیت اقتصادی را به نقش قناری‌ها در معادن ذغال‌سنگ تشبیه می‌کنند. درست همان طور که اولین نشانه‌های نشت گاز در معادن را می‌توان با مرگ سریع قناری‌های در قفس تشخیص داد، وضعیت بانک‌ها نیز می‌تواند گویای فرا رسیدن نشانه‌های رکود اقتصادی باشد. از آنجا که پنج بانک اصلی کانادا یعنی رویال بانک (Royal Bank)، تی‌دی (TD)، بانک مونترال (Bank of Montreal)، اسکوشیابانک (Scotiabank) و سی‌آی‌بی‌سی (CIBC) تقریبا در همه حوزه‌های اقتصادی کانادا، از تسهیلات مالی گرفته تا تامین مالی وام‌های مسکن نقش دارند، وضعیت آنها می‌تواند گویای قریب‌الوقوع بودن رکود اقتصادی و یا دور بودن احتمال چنین پدیده‌ای باشد.
این بانک‌ها یا گزارش عملکرد سه ماهه پیشین خود را به تازگی منتشر کرده و یا به زودی آن را منتشر می‌کنند. اعداد و ارقام موجود در این گزارش‌ها می‌تواند گویای وضعیت اقتصادی در آینده نزدیک باشد.
رویال بانک کانادا اولین نهاد مالی بود که گزارش عملکردش را منتشر کرد. این گزارش نشانگر افزایش سودآوری این بانک و دستیابی به رکورد جدید ۳/۳ میلیارد دلاری در سه‌ماهه سوم بود. سی‌آی‌بی‌سی نیز دومین بانکی بود که گزارش خود را منتشر کرد که آن هم نشان از سودآوری ۱/۴ میلیارد دلاری در سه ماهه منتهی به ژوئیه ۲۰۱۹ داشت. هر دوی این ارقام، عملکردی بهتر را نسبت به سال گذشته نشان می‌دهد.
مدتی است رسانه‌های اقتصادی در سراسر جهان خبر از نرخ‌های منفی بهره و بازدهی معکوس در بازارهای مالی می‌دهند. در چنین شرایطی، افزایش سودآوری بانک‌های کانادا را باید خبری بسیار خوب ارزیابی کرد. اگر بانک‌ها بتوانند به سودآوری خوبی برسند، پس به احتمال زیاد، مشتریان نیز فعالیت‌های اقتصادی سودآوری را تجربه می‌کنند.
گفتنی است سه بانک دیگر نیز به زودی گزارش خود در این زمینه را عرضه خواهند کرد.
با وجود اینکه گزارش‌های این دو بانک در مجموع امیدبخش بود، با این وجود هنوز نیز نشانه‌هایی ناخوشایند را می‌تواند در افق آینده اقتصادی کانادا مشاهده کرد.
» همچنین بخوانید چرا اقتصاد کبک، با وجود بحران‌ها همچنان در حال رشد است؟
رویال بانک در سال گذشته توانست فعالیتش در زمینه وام مسکن را تا ۲۹۸ میلیارد دلار گسترش دهد که رقمی کاملا چشمگیر است. اما همان طور که پیش از این نیز اعلام شد، نرخ بهره وام مسکن طی چند ماه اخیر رو به کاهش بوده است که این امر می‌تواند شمشیری دولبه برای بانک‌ها باشد، زیرا از یک سو میزان سودآوری هر وام مسکن به تنهایی برای بانک‌ها کاهش می‌یابد و در عین حال، ارائه وام مسکن توسط بانک به مشتریان نیز آسان‌تر خواهد بود.
سال‌هاست که سیاست‌گذاران از میزان بدهی کانادایی‌ها ابراز نگرانی می‌کنند. اما عملکرد بانک رویال نشانگر آن است که هنوز چندان جای نگرانی نیست. اگر وام‌گیرندگان از امکان بازپس‌دهی وام مسکن اطمینان نداشتند، اصلا به سراغش نمی‌رفتند.
البته وضعیت وام مسکن برای بانک سی‌آی‌بی‌سی به اندازه رویال بانک مثبت نیست. با وجود اینکه این بانک ۹ میلیارد دلار وام مسکن طی بازه سه ماهه منتهی به ژانویه ۲۰۱۹ عرضه کرد، کل مقدار وام‌های مسکن ارائه شده توسط این بانک با کاهشی یک درصدی به مجموع ۲۲۲ میلیارد دلار رسید.
مشکل بعدی برای این بانک، موقعیت وام‌گیرندگان است. بیشتر وام‌های مسکن ارائه شده توسط سی‌آی‌بی‌سی در انتاریو و بریتیش کلمبیا ارائه شده است. با وجود اینکه نشانه‌ّای ثبات کلی در بازار مسکن کانادا دیده می‌شود، وضعیت در تونتو و ونکوور هنوز نگران‌کننده است. به همین دلیل باید فعالیت سایر بانک‌ها در زمینه مسکن در این مناطق را نیز در نظر گرفت.
نکته منفی دیگر که در این میان وجود دارد، به وضعیت بازپرداخت وام‌ها مربوط می‌شود. همه بانک‌ها با مشکل عدم بازپرداخت به موقع اقساط تسهیلات روبرو هستند. با وجود اینکه این رقم چندان زیاد نیست، اما افزایش تعداد کسب‌و‌کارهایی که در پرداخت اقساط دچار مشکل هستند، نشانه‌‌ای ناخوشایند برای آینده اقتصاد به شمار می‌رود.
ضررهای ناشی از عدم پرداخت به موقع اقساط در رویال بانک برابر با ۴۲۵ میلیون دلار بود که افزایشی ۲۷ درصدی را نسبت به سال پیشین نشان می‌دهد. این میزان در سی‌آی‌بی‌سی برابر با ۲۹۱ میلیون دلار برای سه ماهه منتهی به ژوئیه بود که ۲۱ درصد نسبت به مدت مشابه سال گذشته رشد داشته است.
اما مشکل جدی‌تر اینجاست که این ضررهای مرتبط با تسهیلات فقط به یک یا چند صنعت دارای مشکل محدود نمی‌شود. برای نمونه، صنایع نفت و گاز سال‌هاست با مشکلات مالی روبرو هستند. اما ناتوانی در پرداخت اقساط به بخش‌های دیگر نیز در حال سرایت است. نوسانات قیمت نفت، ضربه سختی به صنعت نفت و گاز کانادا زد. اما مدتی است جنگلداری، کشاورزی و سایر صنایع نیز در زمینه بازپرداخت اقساط با مشکلاتی جدی روبرو هستند. ادامه این روند برای بانک‌ها خطرناک خواهد بود.
اما این دو بانک دست به اقدامی زده‌اند که می‌تواند نشانگر اطمینان خاطر آنها از روند مثبت اوضاع باشد که این اقدام هم چیزی جز افزایش میزان سود توزیع‌شده میان سهامداران نبود.
تردیدی نیست که اگر سود تقسیمی بیشتر از حد باشد، تاثیری منفی بر قیمت سهام در بازار دارد. به همین دلیل، بانک‌ها در این کار دقت زیادی دارند. به همین دلیل، افزایش سود تقسیمی توسط این بانک‌ها را می‌تواند شاهدی بر وضعیت خوب عملکرد آنها دانست.
» همچنین بخوانید دو راهی بانک مرکزی کانادا: راه ایالات متحده یا مسیر نروژ؟
