زهرا فرودی
بانک‌های مرکزی در سراسر دنیا برای مقابله با رکود اقتصادی، دست به کاهش نرخ بهره می‌زنند هدف از این کار، گردش بیشتر پول در جامعه، سرمایه‌گذاری و خرید و در نتیجه، رونق اقتصادی و خروج از رکورد است.
بانک مرکزی ایالات متحده چندی پیش اعلام کرد که نرخ بهره را کاهش می‌دهد. گفتنی است این کاهش از دوره رکورد قبلی تاکنون بی‌سابقه بوده است.
کانادا نیز معمولا سیاست‌های پولی و مالی همسایه جنوبی خود را دنبال می‌کند. با این وجود، شاید این کار این بار درست نباشد!
کوین کارمیشل، کارشناس اقتصادی و روزنامه‌نگار نشریه فایننشال پست بر این باور است که کانادا باید راه نروژی‌ها را در پیش بگیرد. آنچه می‌خوانید برگرفته از مقاله آقای کارمشیل در این نشریه است.
بانک مرکزی نروژ به تازگی، در خبری کوتاه و ۱۷۵ کلمه‌ای درباره دلایل عدم تغییر نرخ بهره در این کشور توضیح داد. در بخشی از این توضیح آمده است: «روی هم رفته، اطلاعات جدید به دست آمده گویای این است که چشم‌انداز سیاست تعیین نرخ بهره برای بازه زمانی از زمان گزارش ماه ژوئن پیش رو اندکی تغییر کرده است. چشم‌انداز ریسک جهانی دربردارنده ابهامات بیشتری درباره نرخ‌های بهره در آینده است.»
نروژ در ماه ژوئن اقدام به افزایش نرخ بهره کرد. این در حالی است که بسیاری دیگر از بانک‌های مرکزی در سراسر جهان به کاهش این نرخ پرداختند. هر چه باشد جنگ تجاری بین ایالات متحده و چین، تهدیدی بزرگ برای سرمایه‌گذاری، تولید و تجارت بین‌الملل به شمار می‌رود.
گزارش جدیدی که این هفته منتشر شد نشان می‌دهد اقتصاد آلمان به عنوان چهارمین اقتصاد بزرگ جهان در سه ماهه دوم ۲۰۱۹ با افت روبرو بوده است.
بازارهای سهام نیز با نوساناتی روبرو هستند. سرمایه‌گذاران در اوراق قرضه خواستار این هستند که بازدهی اوراق دو ساله از ده ساله بیشتر باشد. این نشانگر آن است که این سرمایه‌گذاران به شدت نگران سرنوشت سرمایه خود در یک یا دو سال پیش رو هستند. برخی از اقتصادان‌ها بر این باورند که اقتصاد آمریکا ممکن است در سال آینده با رشد اندک و حتی صفر روبرو شود.
با وجود همه اینها، شاخص‌های کلان اقتصادی در کانادا، مثبت هستند.
کانادا شاهد رشد ۳/۵ درصدی فروش مسکن از ماه ژوئن بودیم. آمارها از رشد عجیب ۲۶ درصدی در این حوزه در ونکوور حکایت دارد.
در این میان، همه منتظر تصمیم بانک مرکزی کانادا در زمینه نرخ‌های بهره هستند. در هفته دوم ماه ژوئن بود که اعلام شد نرخ‌های بهره تغییری نمی‌یابد. طبق اعلام صورت گرفته، قرار است در چهارم سپتامبر، تصمیمات جدید بانک مرکزی کانادا درباره این موضوع اعلام شود.
اما واقعیت این است که کارشناسان و مدیران ارشد این بانک، همچنان با یک دوراهی بزرگ روبرو هستند. از یک سو، شاخص‌های اقتصادی ملی بسیار امیدبخش است و نرخ تورم هم طبق پیش‌بینی‌ها به پیش می‌رود. با این وجود، در سطح جهانی شاهد افت سرعت اقتصادی هستیم.
بانک مرکزی کانادا همواره مردم را به توجه به اعداد و ارقام تشویق کرده است. اما شاید این بار، این نهاد رویه‌ای عکس را در پیش گرفته و از مردم بخواهد به جای توجه به ارقام مثبت اقتصاد ملی، به چشم‌انداز اموری نظیر جنگ تجاری چین و آمریکا و مسایلی دیگر توجه کنند!
برخی کارشناسان بر این باورند که صرفا توجه کردن به اقتصاد ملی و بی‌توجهی به رویه‌های جهانی، نتایجی زیان‌بار به همراه دارد. به همین دلیل، باید الگویی نظیر سایر کشورها در پیش گرفت و نرخ بهره را کاهش داد.
آنها بر این باورند که اقتصاد ایالات متحده و کانادا در هم تنیده است و در صورت افت اقتصادی آمریکا، کانادا نیز با تاخیری ۶ تا ۱۲ ماهه با سقوط اقتصادی روبرو می‌شود.
اما آیا اقتصاد آمریکا در حال نزول است؟ کاهش نرخ بهره در آمریکا به عنوان اهرمی برای کاهش اثرات ضربه‌های اقتصادی ناشی از ضعف تقاضا در سطح بین‌الملل تصویب شده است. اما بانک مرکزی آمریکا اعلام نکرده که وضعیتاقتصادی این کشور وخیم است و حتی وعده رشد اقتصادی چشمگیر را نیز داده است.
یک کارشناس اقتصادی به وال استریت ژورنال گفته که اقتصاد آمریکا از قدرت کافی برای جلوگیری از رکورد برخوردار است. با این وجود، نشانه‌های زیادی از احتمال بروز رکورد در این کشور به چشم می‌خورد.
راه ایالات متحده یا نروژ؟
بانک مرکزی کانادا احتمالا مشابهت‌های بیشتری با بانک مرکزی نروژ داشته باشد تا بانک مرکزی ایالات متحده. هم کانادا و هم نروژ، اقتصادی مبتنی بر مواد خام دارند و تقاضای بیرونی برای این مواد نیز بسیار بالاست. هر دوی این کشورها می‌توانند نرخ بهره را بالا ببرند تا شرایط بنا به شرایط مورد نظرشان تغییر کند.
اقتصاد کانادا در پائیز گذشته به شدت تحت تاثیر کاهش قیمت نفت و نیز زمستان بسیار سرد و فلج‌کننده قرار گرفت. اکنون نیز با کاهش تقاضا در محصولات صادراتی روبروست که ممکن است روی سرمایه‌گذاری‌های اقتصادی تاثیر منفی بگذارد.
مدیران ارشد بانک مرکزی کانادا بر این باورند که جنگ تجاری، بزرگ‌ترین ریسک موجود پیش روی اقتصاد کانادا به شمار می‌رود. گزارش منتشر شده توسط بانک مرکزی کانادا نشانگر آن است که آسیب ناشی از تشدید جنگ تعرفه‌ای می‌تواند به حتی زیاد باشد که حتی پس از بهبود اوضاع نیز، تا مدت‌ها باید از سود به دست آمده به جبران ضررهای قبلی پرداخت. به همین دلیل، این نهاد به طور جدی به دنبال راه حلی برای این موضوع است. یکی از مقامات ارشد این بانک در پاسخ به این سئوال که حتی با وجود شاخص‌های مثبت اقتصاد ملی، آیا باز هم امکان کاهش نرخ بهره وجود دارد گفت: «این گزینه هم محتمل است.»
به هر حال، بانک مرکزی کانادا پیش از کاهش نرخ بهره، حتما باید به شواهدی متقن در خصوص اقتصاد ملی دست یابد. رشد اشتغال طی چند ماه گذشته با کندی پیش رفته است. با این وجود، آمار بیکاری در کشور بسیار پائین است. صادرات انرژی در ماه می با کاهش قیمت روبرو نبود و در ماه آوریل حتی رشد هم داشت. قیمت نفت از ماه ژوئیه پایین بوده است، اما این میزان کاهش چندان هم قابل توجه نبود. همه اینها نشانگر آن است که این احتمال جدی وجود دارد بانک مرکزی کانادا بر خلاف همیشه که دنباله‌رو بانک مرکزی ایالات متحده بود، این بار به دنبال نروژی‌ها حرکت کند.
