مهرنوش اردلان یکتا
بسیاری از ما با گرم‌تر شدن هوا در بهار، از شکوفه‌دادن و جوانه‌زدن درختان لذت می‌بریم. اما بسیاری از افراد با شروع گرمای بهار، نشانه‌هایی مانند آب‌ریزش از بینی و اشک‌ریزش مداوم را تجربه می‌کنند و بیشتر از این که از زیبایی بهار لذت ببرند به دنبال رهایی از این علایم هستند. این افراد مبتلا به آلرژی فصلی یا به اصطلاح تب یونجه (Hay fever) هستند. شاید برای شما هم جالب باشد که بدانید ۲۰تا ۳۰ درصد از کانادایی‌ها از نوعی از آلرژی فصلی رنج می‌برند.
زمان شروع این بیماری در جغرافیاهای گوناگون به دلیل تنوع آب و هوایی و تفاوت در زمان شروع گرمای بهاری متفاوت است و در خود کانادا بسته به محل اقامت می‌تواند از اواخر مارس تا ماه ژوئن ادامه داشته باشد.
علت اصلی این بیماری واکنش سیستم ایمنی بدن به گردههای درختان، گل‌ها، چمن و علف‌هاست که به منظور گرده‌افشانی در این موقع از سال در هوا پخش می‌شوند. سیستم ایمنی بدن این گردههای ریز را به عنوان جسم خارجی و خطرناک در نظر می‌گیرد و شروع به دفاع از بدن می‌کند که طی آن نشانه‌های بیماری ایجاد می‌شود. این نوع آلرژی نیز مانند سایر آلرژی‌ها می‌تواند زمینه ژنتیکی داشته باشد و وراثت در آن نقش دارد.
نکته‌ای که باید مورد توجه قرار گیرد این است که گاهی علایم از بزرگ‌سالی شروع می‌شود. به خصوص در مهاجران که با تغییر محل زندگی و قرار گرفتن در محیط جدید که پوشش گیاهی متفاوتی دارد، آلرژی فصلی می‌تواند بیشتر دیده شود.
نشانه‌های بیماری
نشانه‌های بیماری شامل: التهاب بینی و آب‌ریزش / قرمزی، پف، خارش و اشک‌ریزش چشم‌ها / عطسه / سرفه / خارش بینی، سقف دهان یا گلو / تورم و تیره شدن زیر چشم‌ها / ترشحات پشت حلقی / خستگی و در موارد حساسیت شدید علایمی مانند تنگی نفس / قرمز شدن صورت و خس خس سینه هستند. این نشانه‌ها می‌توانند بسته به شدت بیماری و یا طول مدت مواجهه با عامل آلرژی و یا سن، شدید یا خفیف باشند.
راه‌های پیشگیری و درمان
راه‌های مختلفی برای کاهش نشانه‌های بیماری وجود دارد؛
میزان گرده‌ها در روز و روزهای مختلف بسته به درجه حرارت و میزان رطوبت هوا متغیر است، در وب‌سایت‌های هواشناسی یاNational Allergy Bureau می‌توان از میزان آن‌ها آگاه شد و در روزهایی که میزان گرده‌ها بالا گزارش می‌شود، بهتر است ساعات کمتری را در محیط بیرون گذراند. به طور معمول میزان گردههای درختان صبح‌ها بیشترین مقدار است، بر این اساس مناسب است گردش و قدم‌زدن عصرگاهی را جایگزین صبح کرد.
زمانی‌که در بیرون از خانه پیاده‌روی می‌کنید مقدار بسیار زیادی گرده بر روی پوست بدن و لباس‌ها می‌نشینند. بعد از رسیدن به منزل بلافاصله لباس‌های خود را تعویض کنید، کفش‌ها را درآورید و دست و صورت خود را بشویید.
پنجره‌ها را در زمانی که میزان گرده‌ها بیشتر است، ببندید.
از خشک کردن لباس‌های شسته شده در هوای آزاد پرهیز و از ماشین خشک‌کن استفاده کنید.
فیلتر HEPA در دستگاه‌های تهویه هوای منزل یا بر روی جاروبرقی نصب کنید.
در زمان کوتاه‌کردن چمن‌ها، به خصوص در روزهای پرگرده از ماسکNOISH 95 -که در ابزارفروشی‌ها موجود است- استفاده کنید.
هنگامی که سوار ماشین هستید پنجره‌ها را بسته نگه دارید و از دستگاه تهویه هوای ماشین استفاده کنید.
یکی از راه‌هایی که برای پیشگیری از علایم، ساده ولی مؤثر است، شستن داخل بینی با محلول آب‌نمک است تا گرده‌ها را از داخل مجرای بینی پاک کند.
در موارد خفیف می‌توان از بعضی از آنتی‌هیستامین‌هایی که نیاز به نسخه پزشک ندارند مانند سیتریزین با نام تجاری Zyrtec Allergy یا لوراتادین با نام تجاری Claritin برای کاهش نشانه‌ها به طور موقت برای ۲۴ ساعت استفاده کنید.
گروه‌های دیگر دارویی نیز شامل دکونژستان‌ها و اسپری‌های کورتونی بینی در درمان آلرژی فصلی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
یکی از روش‌های درمانی جدیدتر، به خصوص زمانی که بیمار به دیگر درمان‌ها پاسخ نمی‌دهد، ایمونوتراپی است. به این صورت که آمپول‌هایی حاوی مقدار بسیار کم ماده آلرژی‌زا را به فرد در فواصل معین تزریق می‌کنند تا از بدن فرد حساسیت‌زدایی شود و این درمان حدود ۳ تا ۵ سال به طول می‌انجامد.
تب یونجه در مواردی می‌تواند زمینه‌ساز مشکلات دیگری باشد مانند اختلال خواب که نشانه‌های بیماری در به خواب رفتن تداخل می‌کند و فرد را از خواب بیدار می‌کند، بدتر شدن آسم -تب یونجه می‌تواند علایم آسم را در صورت هم‌زمانی بدتر کند-، سینوزیت (التهاب طولانی مدت سینوس‌ها به دلیل آلرژی فرد را مستعد سینوزیت می‌کند) و عفونت گوش در بچه‌ها که یکی از عوامل ایجاد عفونت گوش میانی، آلرژی فصلی است.
چنانچه فکر می‌کنید به آلرژی فصلی مبتلا هستید، جهت شناسایی علت آلرژی و بررسی میزان شدت بیماری و تلاش برای کنترل علایم بیماری با پزشک خود مشورت کنید.
