زینب یوسف‌زاده
اگر در یکی از روزهای آخر هفته، سری به کوه سن‌هیلر (Mont Saint Hilaire) در جنوب مونترال زدید، احتمال دارد در این منطقه کوهستانی و بر فراز سر خود، پرنده‌های گشوده بالی را ببینید که سوار بر باد پرواز می‌کنند. یکی از این پرنده‌ها کرکس بوقلمونی (Turkey Vulture) نام دارد که نقش اکولوژیکی مهمی را در منطقه آمریکای شمالی ایفا می‌کند.
کرکس‌های بوقلمونی، پرنده‌های بزرگی با یک سر کوچک قرمز و بی‌مو هستند که پوست چروکیده‌ای دارد. پرهایشان سیاه رنگ است و زیر بالهای آنها که در هنگام پرواز پیداست، سایه روشن سیاه و خاکستریست. منقار کوچک عاجی رنگ، خمیده و نوک تیزی دارند.
کرکس بوقلمونی هم در مناطق معتدل دیده می‌شود و هم در مناطق گرمسیری. آنها حیوانات جنگلی نیستند بلکه جاهای باز و وسیع را برای زندگی ترجیح می‌دهند. این پرندگان در جاهای بلندی مانند پرتگاه‌های صخره‌ای، صخره‌های کنار آبشارها و گاهی در مناطق حاشیه جنگل‌ها، آشیانه می‌سازند. برای همین است که بیشتر آنها را بر فراز دره‌ها در حال پرواز می‌بینیم.
اگر چه این پرنده‌ها بر روی زمین خیلی ناشیانه حرکت می‌کنند ولی مهارت بی نظیری در پرواز دارند. بالهای آنها طوری تکامل یافته که توانایی پرواز بدون بال زدن برای مدت طولانی را به آنها می‌دهد. به این منظور بالهای خود را کاملا باز می‌کنند، بر جریان توده‌‌های هوایی با دماهای مختلف سوار می‌شوند و ساعت‌ها همراه با جریان باد در بالای دره‌ها چرخ می‌زنند.
پرنده‌های نر و ماده شبیه هم هستند، فقط ماده‌ها کمی بلندترند. زمان جفتگیری این پرنده‌ها از ماه مارس شروع می‌شود، درماه مه به اوج خود می‌رسد و تا ماه ژوئن ادامه می‌یابد. معاشقه آنها مانند یک مراسم باشکوه سنتی است. در حالیکه پرنده نر بر فراز یک منطقه بدون درخت به دنبال پرنده ماده پرواز می‌کند، بر روی زمین کرکس بوقلمونی‌های دیگری با بالهای نیمه باز بر روی یک پا در دایره‌ای می‌رقصند.
کرکس بوقلمونی معمولا در هر بار، دو تخم می‌گذارد. مادر و پدر هر دو از جوجه‌ها مراقبت می‌کنند. نشستن روی تخم‌ها و انتظار برای بیرون آمدن جوجه‌هابین ۲۸ تا ۴۱ روز طول می‌کشد.آنهاجوجه‌هایشان را با برگرداندن غذا از معده تغذیه می‌کنند. جوجه‌ها بعد ازنه تا یازده هفته قادر به پرواز خواهند بود.
کرکس‌های بوقلمونی مردارخوار هستند. آنها غذا را با حس پیشرفته بویایی‌شان پیدا می‌کنند. در واقع آنها بوی «اتیل مرکاپتان» را دنبال می کنند، گازی که از بدن در حال فساد حیوانات مرده بر می‌خیزد. گاهی آنها بعضی از مواد گیاهی در حال فساد مثل کدوتنبل، نارگیل یا تفاله میوه را نیز می‌خورند.
در استان کبک، کرکس‌های بوقلمونی بیشتر لاشه جوندگان کوچک مانند موش خرماها و سنجاب‌ها را می‌خورند. از آنجا که منقارشان کوچک است توانایی دریدن پوست حیوانات بزرگتر را ندارند. برای اینکه از مردار حیوانات بزرگتر نیز بی‌بهره نمانند گاهی با پرندگان مردارخوار دیگری مانند کرکس سیاه همکاری می‌کنند. کرکس‌های سیاه حس بویایی خوبی ندارند ولی منقارهای قوی دارند، پس با هدایت کرکس‌های بوقلمونی به لاشه‌ها می‌رسند و درعوض پوست لاشه‌ها را برای راهنمایان خود پاره می‌کنند و هر دو از این خوان نعمت بهره می‌برند.
گاهی نیز کرکس‌های بوقلمونی از حیواناتی که قبلا توسط حیوانات دیگری پوستشان دریده شده، در جاده کشته شده‌اند یا زمان زیادی از مرگشان می گذرد و دریدن پوستشان راحت تر است تغذیه می‌کنند. قلمرو کرکس‌های بوقلمونی از جنوبی‌ترین بخش آمریکای جنوبی تا جنوب کانادا گسترده است. اگر چه گسترش شهرها و مسیرهای جاده‌ای که با زیر گرفتن حیوانات برای آنها غذا فراهم می‌کند، حوزه زندگی‌شان را به بخش‌های شمالی‌تر کانادا نیز کشیده است.
جای دیگری که می‌شود کرکس‌های بوقلمونی را دید بر روی دپو‌های زباله‌های شهری است. وقتی غذا برای این پرندگان کمیاب شود، در این‌گونه مکان‌‌ها نیز پیدایشان می‌شود. یک بار که یک وعده غذای کامل برایشان فراهم شود، ممکن است برای ۱۵ روز دیگر نه غذایی بخورند و نه آبی بنوشند.
اگر چه کرکس‌های بوقلمونی معمولا تنها یا حداکثر در گروه‌های دو یا سه تایی زندگی می‌کنند ولی گاهی نیز می‌توانید آنها را موقع غروب یا طلوع آفتاب در دسته‌های بزرگ بر روی درخت‌های بلند منطقه ببینید. در آن صورت بدانید که ما مدیون آنها هستیم چرا که آنها موجودات قانعی هستند که طبیعت را از لاشه‌های در حال تعفن پاک می‌کنند و نقش مهمی در چرخه حیات دارند.
