مهرنوش اردلان یکتا
سینوزیت
در استخوان‌های صورت حفره‌های خالی وجود دارد که به آن‌ها سینوس گفته می‌شود. هشت عدد سینوس در صورت وجود دارند که در سنین مختلف تشکیل می‌شوند. این سینوس‌ها به صورت قرینه قرار گرفته‌اند و شامل دو عدد فکی (Maxillary) که زیر چشم‌ها قرار دارند، دو سینوس پیشانی (Frontal) که در بالای ابروها قرار دارد و در سن پنج سالگی تشکیل می‌شود، سینوس‌های پرویزنی (Ethmoid) که در بین چشم و بینی قرار گرفته است و آخرین مورد سینوس شب‌پره‌ای (Sphenoid) که در پشت سینوس پرویزنی و در کف جمجمه قرار دارد. تمامی این سینوس‌ها از مخاط پوشیده شده‌اند و به بینی راه دارند. زمانی که به دلیل التهاب و تورم راه خروج ترشحات این حفره‌ها به داخل بینی مسدود شود، باعث تولید موکوس و ایجاد بیماری سینوزیت می‌شود.
نشانه‌های بیماری
سینوزیت حاد اغلب به دنبال سرماخوردگی ایجاد می‌شود که ناشی از عفونت ویروسی است. گاهی علت بیماری می‌تواند باکتری باشد.
نشانه‌های سینوزیت حاد شامل موارد زیر است:
ترشحات غلیظ، زرد یا سبز از بینی یا پشت حلق
گرفتگی یا التهاب بینی که باعث سختی در نفس کشیدن از طریق بینی می‌شود
درد داشتن، حساس بودن به لمس، تورم و فشار اطراف چشم‌ها، گونه‌ها، بینی یا پیشانی که با خم شدن به جلو بدتر می‌شود
علایم بعدی کمتر شایع است و می‌تواند وجود داشته باشد:
سردرد
تیر کشیدن فک و دندان‌ها
کاهش حس بویایی و ذائقه چشایی
فشار بر گوش
سرفه، ممکن است شب‌ها بدتر شود
تنفس بدبو
خستگی
تب
درمواردی که نشانه‌های بیماری بعد از چند روز بهتر نشود و حتی بدتر شود، تب دایمی شود و یا سابقه‌ای از سینوزیت مکرر وجود داشته باشد، باید به پزشک مراجعه شود.
عوامل خطر
بعضی شرایط فرد را بیشتر مستعد ابتلا به سینوزیت می‌کند:
حساسیت فصلی یا انواع دیگر حساسیت که سینوس‌ها را تحت تاثیر قرار دهد.
اشکالات ساختاری در محل خروجی سینوس به بینی مانند انحراف بینی وجود داشته باشد.
وجود بیماری‌های خاص مانند سیستیک فیبروزیس یا یک اختلال نقص سیستم ایمنی مانند ایدز یا دیابت
پیشگیری
پیشگیری از ابتلا به سرماخوردگی؛ تمام مواردی که برای پیشگیری از سرماخوردگی توصیه شده مانند شستن مرتب دست‌ها به خصوص قبل از خوردن غذا، رعایت شود.
با مشاوره پزشک، بیماری حساسیت کنترل شود. سیگار کشیدن و تنفس هوای آلوده می‌تواند احتمال ابتلا را بالا ببرد. اگر هوای داخل منزل خشک است با استفاده از دستگاه‌های بخور احتمال ابتلا به سینوزیت کاهش یابد.
تشخیص
تشخیص بیماری به وسیله معاینه و توسط پزشک با لمس صورت در ناحیه
سینوس‌ها صورت می‌گیرد، اما در موارد خاص پزشک برای تشخیص از روش‌های تصویربرداری نیز استفاده می‌کند.
درمان
بیشتر موارد سینوزیت به دلیل این که به علت ویروس سرماخوردگی ایجاد می‌شود با اقدامات حمایتی بهبود می‌یابند و نیاز به استفاده از آنتی‌بیوتیک و داروهای خاص نیست. در مواردی که پزشک تشخیص دهد داروهای دیگر از قبیل دکونژستان، کورتون‌های داخل بینی و مسکن و گاهی آنتی‌بیوتیک تجویز می‌شود. مواردی که در ادامه آورده شده است مواردی است که می‌توان برای بهبود هرچه سریع‌تر در منزل انجام داد:
استراحت: استراحت در منزل سرعت بهبود را بالا می‌برد.
نوشیدن مایعات: نوشیدن مایعات مانند آب یا آب میوه باعث رقیق‌تر شدن موکوس شده و تخلیه آن از سینوس را راحت‌تر می‌کند. از نوشیدن مایعاتی که حاوی کافئین یا الکل هستند پرهیز کنید چرا که می‌توانند باعث کم آبی در بدن شوند. نوشیدنی‌های الکلی همچنین می‌توانند تورم لایه داخلی مخاط سینوس را بدتر کنند.
بخور به نحوی که صورت را بر روی کاسه آب گرم گرفته و بخار استشمام شود. دوش آب گرم هم همین اثر را دارد. این عمل به تخلیه شدن موکوس کمک می‌کند. گذاشتن کمپرس گرم بر روی سینوس‌ها، درد و فشار صورت را کاهش می‌دهد.
در هنگام خواب سر را بالاتر قرار داده تا تخلیه سینوس راحت‌تر صورت گیرد.
شستن داخل بینی و داخل سینوس که با وسیله خاصی (Neti pot) که بدین منظور طراحی شده است، ترشحات را از داخل سینوس خارج می‌کند.
