مهرنوش اردلان یکتا
خشکی پوست یکی از مشکلاتی است که افراد در هر سنی را درگیر می‌کند و معمولا مشکلی جدی به شمار نمی‌آید، اما همین مساله به ظاهر کم اهمیت در موارد شدید می‌تواند مشکلات سلامتی جدی پدید آورد. یکی از عواملی که موجب تحریک خشکی پوست می‌شود، هوای سرد است.
در این مطلب سعی شده است که به علل تشدید خشکی پوست و روش‌های پیشگیری و درمان آن پرداخته شود.
نشانه‌های پوست خشک
علائم و نشانه‌های خشکی پوست بسته به سن، سلامت عمومی، محل زندگی، شغل فرد و زمانی که در محیط بیرون سپری می‌کند، متغیر هستند و می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
- احساس کشیدگی پوست به ویژه بعد از حمام کردن یا شنا
- خارش بی‌دلیل پوست
- پوسته‌پوسته شدن و پوسته ریزی خفیف تا شدید پوست
- ایجاد خط‌های ظریف یا ترک‌های عمیق بر روی پوست
- قرمزی پوست
- تیره یا خاکستری شدن پوست
- ترک‌های بسیار عمیق که همراه خونریزی است
علل
اگر بیماری‌های خاصی که پوست را تحت تاثیر قرار می‌دهند کنار گذاشته شوند، عوامل محیطی بیشترین تاثیر را در ایجاد خشکی پوست دارند. این عوامل عبارتند از:
آب و هوا: پوست در طول فصل زمستان به دلیل افت دما و کاهش رطوبت هوا در خشک‌ترین حالت قرار می‌گیرد.
گرمایش منزل: شومینه‌های هیزمی، بخاری‌های کوچک و گرمایش‌های مرکزی همگی باعث کاهش رطوبت فضا می‌شوند.
حمام کردن و استخر: دوش گرفتن طولانی مدت با آب داغ یا استخر رفتن‌های مکرر که موجب مواجهه با کلر آب استخر می‌شود، همگی باعث خشکی پوست می‌شود.
مواد شوینده و صابون‌های قوی: مواد شوینده باعث کاهش رطوبت پوست می‌شوند.
بیماری‌های پوستی دیگر: افرادی که بیماری‌هایی مانند پسوریازیس یا اگزما دارند بیشتر مستعد خشکی پوست هستند.
علاوه بر این عوامل، سن بالای ۴۰ سال، زندگی در آب و هوای سرد و خشک، داشتن شغلی که نیاز به شستن مرتب دست‌ها دارد -مانند آرایشگران- از مواردی هستند که احتمال خشکی پوست را بالا می‌برند.
همچنین بخوانید:
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
بیشتر موارد خشکی پوست با تغییر سبک زندگی و درمان‌های خانگی بهبود می‌یابند، اما چنانچه نشانه‌های زیر وجود داشته باشد، باید حتما به پزشک مراجعه شود.
پوست با تمام اقدامات درمانی بهتر نشود؛
خشکی پوست به همراه قرمزی باشد؛
خشکی و خارش پوست با خواب فرد تداخل ایجاد کند؛
قسمت بزرگی از پوست بدن پوسته ریزی و پوسته پوسته شدن داشته باشد؛
زخم باز و یا عفونت در محل خشکی پوست وجود داشته باشد؛
وجود هر کدام از نشانه‌های بالا به تنهایی برای مراجعه به پزشک کافی است.
پیشگیری و درمان
بسیاری از مواردی که برای درمان خشکی پوست توصیه شده است در پیشگیری از بروز آن هم استفاده می‌شود.
استفاده از مرطوب‌کننده‌های پوستی باعث حفظ آب درون پوست می‌شوند. استفاده از مرطوب‌کننده‌ها چند نوبت در روز و بعد از حمام توصیه شده است. مرطوب‌کننده‌هایی با نام Eucerin و Cetaphil که در داروخانه‌ها بدون نسخه وجود دارد، می‌تواند موثر باشد. چنانچه خشکی بسیار شدید وجود دارد می‌توان از روغن‌هایی نظیر «روغن بچه» استفاده کرد که باید زمانی که پوست هنوز مرطوب است از آن‌ها استفاده شود. روغن قدرت مرطوب‌کنندگی بالاتری دارد و بیشتر می‌تواند از تبخیر آب پوست پیشگیری کند. پمادهایی که حاوی گلیسیرین هستند (Vaseline, Aquaphor) نیز پوست را مرطوب می‌کنند.
محدود کردن زمان دوش گرفتن به پنج تا ده دقیقه و استفاده از آب ولرم به جای آب داغ از روش‌های دیگر درمان و پیشگیری خشکی پوست است.
از صابون‌ها و شامپوهای حاوی مرطوب‌کننده و یا کرمی استفاده شود. از استفاده از مواد شوینده آنتی باکتریال، بو زدا یا دئودورانت، عطر و الکل بر روی پوست پرهیز شود.
خشکی و گرمی داخل منزل باعث خشکی و خارش پوست می‌شود. می‌توان از دستگاه‌های بخور و رطوبت ساز در منزل استفاده کرد. باید از تمیزی دستگاه مطمئن بود زیرا می‌تواند محل رشد باکتری باشد.
لباس‌ها باید از پارچه‌های نخی و کتان و یا ابریشم انتخاب شوند، زیرا لباس‌های پشمی یا مواد مصنوعی پوست را تحریک کرده و باعث التهاب پوستی می‌شوند. حتی در شستن لباس‌ها به خصوص در مورد بچه‌ها یا افرادی که پوست حساسی دارند از مواد شوینده فاقد اسانس یا رنگ استفاده شود.
در موارد خارش شدید پوست می‌توان از کمپرس سرد و یا برای کاهش التهاب پوست از هیدروکورتیزون یک درصد استفاده کرد.
اگر با انجام اقدامات بالا و رعایت نکات گفته شده بهبودی مشاهده نشد، باید به پزشک مراجعه شود. به خاطر داشته باشیم که با تغییر آب و هوا و افزایش سن نیاز به مراقبت بیشتر از پوست وجود دارد.
