زینب یوسف‌زاده
در هفته پیش روز کنفرانس جهانی تغییرات اقلیم در چهارچوب کنوانسیون سازمان ملل متحد برگزار خواهد شد. این بیست و چهارمین کنفرانس بین‌المللی در نوع خود است که در مرکز کنفرانس‌های شهر کاتوویتس در جنوب کشور لهستان برگزار خواهد شد. نشست قبلی در بُن آلمان در جهت پیگیری اهداف توافقنامه پاریس برای کاهش گازهای گلخانه‌ای برگزارشده بود و کنفرانس لهستان تکمیل‌کننده آن در جهت عملیاتی شدن اهداف این توافقنامه خواهد بود.
کنفرانس تغییرات اقلیم لهستان ۲۴ امین نشست جهانی تغییرات اقلیم است که در راستای کنوانسیون ریو برگزار می‌گردد. این کنوانسیون جهانی بر سه محور تنوع زیستی، اقلیم و بیابان‌زدایی استوار است که از سال ۱۹۹۲ به تصویب رسیده و اجرایی شده است.
خبرهای بد برای تغییرات اقلیم
به گزارش سازمان جهانی هواشناسی، سال 2018 چهارمین سال پیاپی بود که رکورد گرما نسبت به سال قبل از خود شکسته شد و اگر همین روند ادامه یابد تا سال 2100 دمای میانگین زمین 5 درجه افزایش خواهد یافت. امسال نسبت به سال 2000، صد پنجاه میلیون نفر بیشتر در معرض امواج گرما و پیامدهای آن مانند خشک‌سالی، سیل و از دست دادن شغل خود قرارگرفته‌اند.
کشورهای اروپایی متعهد شده‌اند که تا سال 2050 تأثیرات تولید کربن خود را خنثی کنند. کانادا نیز درصدد است که میزان تولید گازهای گلخانه‌ای خود را با راهکارهایی نظیر افزایش بهره‌وری انرژی در ساختمان‌ها، تولید سوخت پاک، گسترش استفاده از وسایل نقلیه الکتریکی و محافظت از پوشش‌های گیاهی کاهش دهد؛ اما همسایه جنوبی‌اش ایالات‌متحده آمریکا هیچ‌یک از توافقات بین‌المللی برای کاهش گازهای گلخانه‌ای را نمی‌پذیرد. کشور چین که به کارخانه جهان مشهور گشته است دوباره به افزایش مصرف سوخت آلوده‌کننده زغال‌سنگ رو آورده است و کشور آلمان نیز درصدد است که میزان مصرف زغال‌سنگ قهوه‌ای خود را افزایش دهد.
در همین حال دولت جدید برزیل برگزاری کنفرانس تغییرات اقلیم در سال آینده را رد کرده است و اعلام نموده است که برای این‌گونه اجلاس‌ها پول خرج نمی‌کند و این در حالی است که جنگل‌های آمازون در منطقه برزیل یکی از خطوط مقدم مبارزه با تغییرات اقلیم به شمار می‌رود و آسیب‌های آن تأثیرات جهانی برای همه جهان دارد. کشور لهستان برای چهارمین بار میزبان کشورهای جهان است تا بتواند عزم جهانی برای توقف روند گرمایش زمین را به‌پیش ببرد.
جهان در کنفرانس کاتوویتس به دنبال چیست؟
یکی از مهم‌ترین جنبه‌های نشست لهستان تلاش برای ایجاد یک بسته اجرایی است که عملیاتی شدن توافق پاریس در کشورهای مختلف را تضمین کند. این بسته اجرایی به توافقنامه پاریس شکل واقعی خواهد داد تا کشورها بتوانند بر اساس آن تلاش‌هایشان را برای کاهش گازهای گلخانه‌ای شدت بخشند.
در کنفرانس قبلی که حدود یک سال پیش در بن آلمان برگزار شد، مواردی به تصویب رسید که راه را برای اجرای قوانین مربوط به توافقنامه پاریس در سال آینده هموار کند. کنفرانس لهستان تکمیل‌کننده و اجرایی کننده مصوبات کنفرانس آلمان است. در توافقنامه پاریس که در سال ۲۰۱۵ به امضای ۲۰۰ کشور رسید، امضاکنندگان متعهد شدند که انتشار گازهای گلخانه‌ای خود را مهار کنند. همچنین کشورهای ثروتمند تعهد دادند که تا سال ۲۰۲۰ هرساله حداقل ۱۰۰ میلیارد دلار کمک مالی به کشورهای فقیر اختصاص دهند تا این کشورها انرژی پاک تولید کنند و در مقابل بلایای طبیعی آماده شوند.
تاکنون در جهت گسترش اهداف توافقنامه پاریس و بهبود قوانینی که منجر به شناسایی کشورهای پایبند به این اهداف می‌شوند، پیشرفت‌هایی صورت گرفته است. بااین‌حال همچنان به طراحی و تصویب قوانینی نیاز است که کشورها را در رسیدگی به مشکل تغییرات اقلیمی کنترل و مدیریت کند. بر اساس این قوانین کشورها باید میزان پیشرفتشان را در کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای به‌طور رسمی گزارش بدهند. این مجموعه قوانین در نشست کاتوویتس لهستان تکمیل خواهد شد.
امیدها برای تغییرات اقلیم
بر مبنای گزارش سازمان جهانی هواشناسی در 20 نوامبر 2018، ما اولین نسلی هستیم که خطر گرمایش زمین را درک کرده‌ایم و آخرین نسلی هستیم که امکان مبارزه با آن را داریم. توافقنامه پاریس اگرچه یک راهکار حداقلی برای متعهد کردن کشورهای جهان در جهت مبارزه با تغییرات اقلیم بود ولی همواره نقطه عطفی تلقی خواهد شد که عزم جهانی را برای عملیاتی کردن آن به حرکت درآورد. در همین راستا پیام‌های اصلی کنفرانس کاتویتس بر این قرار خواهد بود:
- به جهان نشان دهد که فناوری‌های پیشرفته‌ای وجود دارند که دوستدار محیط‌زیست هستند؛ مانند حمل‌ونقل با استفاده از انرژی الکتریسیته که علاوه بر توسعه پایدار شهری می‌توانند به پاکیزه‌تر شدن هوا و ایجاد فرصت‌های شغلی تازه کمک کنند.
- بر این موضوع تأکید کند که تغییرات بنیادین در جهت مبارزه با گرمایش جهانی تنها در صورت جلب همکاری و همبستگی مردم برای دگرگونی عادلانه مناطق و بخش‌های صنعتی محقق خواهد شد.
- نقش مدیریت پایدار جنگل‌ها را به‌عنوان بخشی از عملیات کربن خنثی شدن و کاهش گازهای گلخانه‌ای یادآور شده و بر هم‌افزایی سه محور کلیدی کنوانسیون سازمان ملل یعنی اقلیم، تنوع زیستی و بیابان‌زدایی، تأکید نماید.
در زمانه‌ای که ذهن مردم از هشدارهای سازمان‌های جهانی برای تغییرات اقلیم مضطرب است و افزایش دما، حیات نسل‌های آینده بر روی کره زمین را تهدید می‌کند، انسان‌هایی که در معرض آسیب‌های جدی گرمایش زمین هستند با نگرانی نتایج نشست‌های قدرت‌های بزرگ را دنبال می‌کنند. به همین دلیل ابتکار جالبی در کنفرانس لهستان صورت خواهد گرفت. یک صندلی خالی به نام صندلی مردم در این کنفرانس قرار می‌گیرد تا نماد همه‌کسانی باشد که با تمام وجود در حال مبارزه برای بقا در وضعیت ناگواری هستند که تغییرات اقلیم برای آن‌ها ایجاد کرده است. مردمانی که سهمی در تصمیم‌گیری‌های اساسی ندارند ولی بار مشکلاتی را که قدرتمندان برای توسعه بر سیاره تحمیل می‌کنند را به دوش می‌کشند.
