شهرام يزدان‌پناه
هفته گذشته جمعی از ایرانیان ساکن مونترال جلوی دفتر پارلمانی جاستین ترودو، نخست‌وزیر، در اعتراض به آنچه آنها تبعیض علیه ایرانیان می‌نامیدند، تجمع کردند. گلایه‌ها از طولانی شدن غیرعادی روند رسیدگی به پرونده مهاجرتی ایرانیان است. موضوعی که عمدتا گریبانگیر دانشجویان تحصیل‌کرده در کانادا شده و نظم زندگی دانشجویی آنها را به هم ریخته است.
محمود قاسمی، یکی از معترضان و دانشجوی دانشگاه کنکوردیا که حدود یک سال پیش فرایند مهاجرت خود را آغاز کرده درباره تاخیرهای اخیر در رسیدگی به پرونده ایرانیان به خبرنگار «مداد» گفت: «تجمع ما به این خاطر نیست که بیایند و به ما اقامت دائمی کانادا بدهند. ما می‌خواهیم با ما مثل بقیه رفتار کنند. همانطور که دوستان و همکلاسی‌های هندی و برزیلی و ایتالیایی ما در حدود ۱۴تا ۱۵ ماه کارت اقامت می‌گیرند، چرا همین فرآیند را درباره ایرانیان انجام نمی‌دهند؟ این از نظر ما نوعی تبعیض است و ما آمده‌ایم اینجا تا به این تبعیض اعتراض کنیم.»
فریبا یکی دیگر از معترضان درباره دلیل دولت کانادا به خاطر تاخیرها که نداشتن دفتر نمایندگی در تهران است گفت: «کانادا مدتی است که دفتری در ایران ندارد ولی این تاخیرها در ۲ سال اخیر انجام شده است. اگر دلیل واقعا این است، تاخیرها باید در همه ۶ سال گذشته اتفاق می‌افتاد.همچنین دوستانی داشته‌ایم که در مراحل دیگری از پرونده غیر از بررسی امنیتی هم دچار تاخیر شده‌اند و این موضوع فقط برای ایران اتفاق می‌افتد.»
علیرضا منصوری که از سال ۲۰۱۱ مقیم کاناداست و یکی از اعضای کمپین اعتراضی در پاسخ به خبرنگار «مداد» درباره چگونگی شکل‌گیری این کمپین گفت: « حدود ۲۰ نفر از کسانی که دچار این مشکل شده‌اند حدود ۲ ماه است که روی این موضوع کار می‌کنند.». او همچنین درباره سایر اقدامات این کمپین اضافه کرد: «ما به جز این اعتراضات که در شهرهای بزرگ کانادا صورت گرفته یا خواهد گرفت یک طومار اعتراضی را در پارلمان کانادا و با حمایت یکی از نمایندگان آماده کرده‌ایم.»
گزارش ویدئویی از این تجمع اعتراضی را در کانال یوتیوبی «مداد» ببینید:
آغاز ماجرا
از مدتی پیش کمیته هماهنگی اعتراضات با مجله مداد تماس گرفتند. آنها ما را در جریان سلسله اعتراضات و اقدامات جمعی از دانشجویان ایرانی که پس از پایان تحصیلات درخواست اقامت دائم داده‌اند اما پرونده‌هایشان با تاخیرهای غیرعادی روبرو شده، قرار دادند. خیلی زود دامنه معترضان از جمع دانشجویی و شهر مونترال خارج شد و همه ایرانیانی که با شرایط مختلف درخواست اقامت دائم داده بودند و پرونده‌هایشان بدون ذکر دلیلی معطل مانده بود از همه راه‌های قانونی ممکن به اعتراض پرداختند.
احمد حسین، وزیر مهاجرت که در ماه مارس از این تاخیرها اظهار بی‌اطلاعی کرده بود، سرانجام بر پاره‌ای تاخیرها صحه گذاشت اما آنها را به بررسی امنیتی پرونده‌ها مربوط دانست. وزارت کشور کانادا نیز وجود این تاخیر را پذیرفته و اعلام کرده بررسى امنیتى پرونده‌هاى ایرانیان و تحقیق در مورد پیش‌زمینه امنیتى این متقاضیان بیش از حد انتظار طولانى و مشکل شده است.
مسئولان کانادایی این موضوع را به نداشتن کنسولگرى در ایران ربط داده‌اند و اعلام کرده‌اند دولت کانادا به سختى می‌تواند به پیشینه افراد دست پیدا کند. همچنین ادعا شده در حال حاضر بررسی‌ها عمدتا با کمک گرفتن از امکانات کنسولگری سایر کشورها در ایران صورت می‌گیرد. در همان زمان اعلام شد براى جبران این تاخیر، دولت کانادا کارمندان بیشتری را روی این موضوع خاص متمرکز کرده است تا روند پیشرفت بررسی پرونده ایرانیان سرعت گیرد.
موضوعی که به نظر نمی رسد کمک زیادی به حل مسئله کرده باشد. دانشجویانی که در روز تجمع اعتراضی جلوب دفتر پارلمانی نخست‌وزیر گردهم آمده بودند همگی روی این مسئله اصرار داشتند که حق ویژه‌ای نمی‌خواهند بلکه خواهان حق مساوی با سایر ملیت‌هایی هستند که پرونده‌هایشان تا ۳ برابر سریعتر از آنها به جریان می‌افتد.
نمودار در مقابل ادعا
دولت کانادا اعلام کرده به خاطر نداشتن سفارت در تهران قادر به جمع‌آوری اطلاعات از سابقه افراد در پلیس ایران نیست و همین موضوع باعث تاخیر در رسیدگی به پرونده مهاجرتی ایرانیان شده است. معترضان که عمدتا دانشجویان طراز اولی هستند که با عدد و رقم زندگی می کنند به سراغ وب‌سایت‌های خود اداره مهاجرت رفتند و به قول خودشان با استخراج داده‌های موجود و دست اول از وب‌سایت اداره مهاجرت کانادا و رسم چند نمودار ساده، ادعا می‌کنند که دلیل اداره مهاجرت بهانه‌ای بیش نیست.
منصور بکتاش یکی دیگر از اعضای کمپین می‌گوید: «دولت ادعا کرده که هیچ تبعیض سیستماتیکی علیه ایرانیان متقاضی مهاجرت به کانادا وجود ندارد و تاخیری در کار نیست اما بگذارید نگاهی به آمار بیندازیم که نشان می‌دهد زمان متوسط رسیدگی به پرونده‌های غیر ایرانیان بین ۳۰۰ تا ۴۰۰ روز است در حالی که یک ایرانی باید بین ۷۰۰ تا ۸۰۰ روز منتظر بماند و این از نظر من به وضوح تبعیض است. این درحالیست که مثلا در نموداری دیگر مشخص است که چینی ها با یک میلیارد نفر جمعیت ۲۵ درصد دانشجویان مقطع دکترای کانادا را تشکیل می‌دهند اما ایرانیان با فقط ۸۰ میلیون نفر جمعیت، حدود ۲۳ درصد تعداد دانشجویان دکترای کانادا را شامل می‌شوند. این موضوع اهمیت جامعه دانشجویان ایرانی برای جامعه کانادایی را نشان می دهد.»
پیگیری حقوقی
پیگیری دانشجویان و سایر ایرانیانی که پرونده‌های مهاجرتی آنها با تاخیر غیرعادی رسیدگی می‌شود، فقط جنبه اعتراضی نداشته است. آنها از مدت‌ها پیش پیگیری‌های حقوقی خود را نیز آغاز کرده بودند. ونسان والایی که در زمان گفتگو با مجله «مداد» هنوز وکیل دادگستری بود اما این روزها در جامه قضاوت به کانادا خدمت می‌کند در پاسخ به پرسش مداد درباره دلیل دولت کانادا درباره تاخیرها که به موضوع بررسی امنیتی پرونده‌ها برمی‌گردد، گفته بود: «مسئله امنيت قابل چانه زنى نيست و ما هرگز نخواستيم كه شما بررسی‌هاى امنيتى را انجام ندهيد و طبيعتا نمی‌خواهيم كه استثنائى براى متقاضيان ايرانى قائل شويد. بلكه درخواست ما اين است كه مثل بقيه متقاضيان كشورهاى ديگر با آنها برخورد كنيد. چرا كه هم ما و هم متقاضيان مهاجرت مي‌خواهيم در كشورى امن زندگى كنيم. تنها درخواست ما این است كه به اين افراد جواب بدهيد. حتى لازم نيست اين جواب لزوماً مثبت باشد.»
جدای از آن کمپین اعتراض به تاخیرها سراغ اعضای پارلمان کانادا هم رفت و توانسته تعدادی از آنها را همسو با خود به اعتراض به دولت وادار کند. ازجمله جنی کوآم، عضو مجلس عوام کانادا از ونکوور و عضو حزب NDP، در فیسبوک خود پیامی خطاب به احمد حسین، وزیر مهاجرت و رالف گودال، وزیر امنیت عمومی کانادا نوشته و در آن از تاخیر در رسیدگی به پرونده مهاجرتی ایرانیان شکایت کرده است.
-
یک نماینده مجلس عوام کانادا از دولت درباره تاخیر در پرونده اقامتی ایرانیان توضیح خواست
-
گفتگو با ونسان والایی، وکیل مهاجرت درباره تاخیر در بررسی پرونده های مهاجران ایرانی
او در بخشی از نامه خود آورده است: «مواردى داريم از شهرهاى مختلف كانادا كه افراد با مدارک و موقعيت‌هاى بالاى علمى و كارى كه براى مدت زيادى در كانادا زندگى و تحصيل كرده‌اند. سابقه این افراد نشان می‌دهد بی‌شک حضور اين افراد نفع بزرگى براى كانادا بوده و خواهد بود. متاسفانه این افراد بر خلاف همه تلاش‌ها براى کسب اقامت دائمى كانادا و با اینکه كانادا را خانه دوم خود می دانند، شاهد تاخير نابجا در جريان قبول درخواست‌هايشان هستيم … سازمانهاى دخیل در بررسی اين پرونده‌ها هيچ شفافيتى ندارند و هيچ اطلاعاتى براى توضيح اين تاخیر داده نمی‌شود. اخيرا براى ١٢ پرونده ايرانى ما مشخصا از آفيسرها پاسخ خواستيم و دليل تاخير را جويا شديم. پس از دو هفته تنها پاسخى كه دريافت كرديم «Pending» بوده است!»
او در بخش دیگری از نامه‌اش نوشته است: «متقاضیان ایرانی اقامت دائم کانادا از شما و دولت انتظار پاسخ و رفتار عادلانه دارند. آنها می‌خواهند بعد از سپرى کردن زمان زيادى در اين كشور و مشاركت فراوان در این کشور، كانادا را خانه دوم خود بدانند. اين نحوه برخورد با اين پرونده‌ها صحيح نيست. متاسفانه هيچ الگوى صحيحى در اين برخورها وجود ندارد و تاخيرهاى طولانى وجود دارد كه به نظر می‌رسد دفتر شما (احمد حسین، وزیر مهاجرت و رالف گودال، وزیر امنیت عمومی کانادا) هيچ كارى براى رفع اين مسئله انجام نداده است.»
حاشیه اول: آدرس اشتباهی
روز تجمع و قبل از اینکه مراسم آغاز شود به سراغ دفتر جاستین ترودو رفتیم. می‌دانستیم که نخست‌وزیر آن روز مونترال نیست اما با خودمان فکر کردیم حتما می‌توان از مسئولان دفتر او چیزی شنید. دفتر پارلمانی جاستین ترودو در مونترال، یک سوئیت کوچک در یک مجتمع تجاری است که دختر و پسری جوان در آن نشسته بودند. توماس که مشخص بود به تازگی فارغ‌التحصیل شده از برگزاری تجمع اعتراضی اظهار بی‌اطلاعی کرد و گفت که این دفتر فقط مخصوص رسیدگی به مشکلات مهاجرتی ساکنان محله پاپینو، محدوده انتخاباتی جاستین ترودو به عنوان نماینده مجلس است و نه دفتر نخست‌وزیر در مونترال!
با لبخندی معصومانه به من متذکر شد که معترضان راه را اشتباه آمده‌اند. معترضان اما می‌گفتند که با دفتر ترودو مکاتبه کرده‌اند و اصل مهم سمبلیک بودن ماجرا و رساندن پیام اعتراض به گوش رسانه‌‌هاست.
حاشیه دوم: پلیس خندان
هنوز چند دقیقه‌ای به آغاز رسمی تجمع مانده بود که حضور چند ماشین پلیس در خیابان‌های اطراف محل برگزاری تجمع، جلب توجه کرد. آنها بی‌سروصدا در آن اطراف درون ماشین‌های خود نشسته بودند و کاری به کار تجمع‌کنندگان نداشتند. یکی از ماشین‌ها جلو آمد و یک افسر خندان از آن پیاده شد و سراغ یک فرد پاسخگو را گرفت و وقتی با او روبرو شد گفت فقط آمده‌ام از اینکه به ما اطلاع داده‌اید قصد تجمع دارید، تشکر کنم. بعد هم برای معترضان و درخواستشان آرزوی پیروزی کرد. هنگام رفتن هم تذکر داد مراقب ماشین‌ها باشید و داخل خیابان نروید و اگر کسی مزاحمتان شد فورا به ما خبر دهید. ما آن طرف ایستاده‌ایم تا از شما مراقبت کنیم.
اصلا همه چیز شبیه ایران بود!
حاشیه سوم: پرچم ایران
معترضان برای یکدست شدن تیشرت‌هایی سفارش داده بودند که روی آن پرچم‌های ایران، کانادا و استان کبک نقش بسته بود. در میانه ماجرای تجمع و اعتراض چند دانشجو به سراغ ما آمدند و گفتند که آقایی مشغول بحث با معترضان بر سر نقش پرچم جمهوری اسلامی بر روی تیشرت‌های آنهاست. او که یکی از فعالان کامیونیتی ایرانیان و از قدیم‌های مونترال که پرچم فعلی ایران را نشانه جمهوری اسلامی می‌داند و نه کشور ایران در حالی که سعی داشت در جمع اختلالی به وجود نیاورد، با برخی از اعضای کمپین سر این موضوع به بحث پرداخته بود. بعد از چند دقیقه چند نفری با هر وسیله‌ای که دم دستشان بود روی پرچم ایران را پوشانده بودند تا حساسیتی ایجاد نشود. وی حاضر به صحبت با خبرنگار «مداد» نشد.
پی‌نوشت:
بعد از انتشار این مطلب، آقای علیرضا منصوری (عکس بالا) با «مداد» تماس گرفته و توضیح زیر را ارسال کردند:
جناب آقای یزدان‌پناه، سردبیر محترم نشریه اینترنتی مداد؛
احتراما پیرو درج خبر تجمع در مقابل دفتر جاستین ترودو در مونترآل و تماس‌های متعدد دوستان ساکن در کانادا و ایران، خواهشمندم اصلاحیه زیر را نیز در شماره آتی درج فرمایید:
«تجمع برگزار شده غیرسیاسی بوده و فقط جهت رفع تبعیض علیه ایرانیان توسط دولت فدرال کانادا برگزار شده بود. ضمن احترام به آقای مجید جوانی و سایر معترضین احتمالی، برگزارکنندگان تجمع، خود را به تمام نمادهای رسمی کانادا و ایران مقید می‌دانند.
بنابراین نوشته زیر عکس اینجانب به هیچ عنوان مورد تایید نبوده و از این نشان‌ها در تجمعات آینده نیز استفاده خواهد شد.»
با سپاس
علیرضا منصوری
حاشیه چهارم: «خدیر»های معترض
در اواسط برنامه تجمع، آرزو خدیر، پزشک مونترالی و خواهر امیر خدیر، نماینده مجلس کبک هم به جمع معترضان پیوست. او دلیل پیوستن خود را شغلش به عنوان یک پزشک و روبرو شدن با مهاجرانی دانست که به دلیل چنین ناهنجاری‌هایی در رسیدگی به پرونده‌هایشان با مشکلات بیمه درمانی و عدم پوشش پزشکی روبرو می‌شوند.
امیر خدیر، حدود ۵ ماه پیش در گفتگو با «رسانه هدهد» به موضوع تاخیرها در رسیدگی به پرونده ایرانیان اشاره کرده و تاکید نموده بود که این موضوع ناشی از تبعیض نیست بلکه مشکل ریاضت اقتصادی است که حدود ۲۰ سال است بر خدمات بخش دولتی سایه انداخته تاجاییکه برخی کارکنان دولت حدود یک تا یکسال و نیم است که دستمزد کامل نگرفته‌اند. او ضمن اشاره به خسارات فراوان به سیستم اداره مهاجرت در زمان دولت محافظه‌کار هارپر، دولت لیبرال ترودو را هم از نیش زبان خود بی‌نصیب نگذاشت و تاکید کرد دولت ترودو آن‌طوری که قول داده بود آن خرابی را جبران نکرده است.
این مطلب در شماره بیست و یکم مجله «مداد» منتشر شده است.
