مریم ایرانی
بله می‌دانم که شما هم مثل من از تعجب چشمانتان گرد شده است! ولی تعجب نکنید، درست دیده‌اید! اولین نانوماشین تک چرخ دنیا وارد بازار شد. این خبر مهم و دست اول و داغ را مهندسان مولکولی در نشریه نِیچر اعلام کردند. نمی دانم چقدر با نانوماشین‌ها آشنایی دارید یا شاید اولین بار است که اسم آن را می‌شنوید، در هر صورت بهتر است بدانید که این نانوماشین‌ها هستند که آینده ما را در دست می گیرند و نه ماشین‌های آخرین مدل! نانوماشین‌ها، در واقع یک جور اتوموبیل‌های مولکولی هستند که ابعادی در حد یک میلیاردیوم متر دارند! اندازه یک سلول بدن انسان!
به دلیل همین ابعاد خاص هم قادر به عبور از هر گونه دیواره سلولی هستند و در رگ‌های بدن انسان به راحتی جا‌به‌جا می‌شوند. ایده اصلی ساخت این اتوموبیل‌های مولکولی در واقع از خود طبیعت الهام گرفته شده است. می‌دانستید هر باکتری خودش یک اتوموبیل به حساب می‌آید؟
اگر تا به اینجا به موضوع علاقه‌مند شده‌اید بد نیست این را هم بدانید که نانوماشین مورد نظر ما در این خبر، دارای یک تک‌چرخ از جنس حلقه مولکول دی‌اِن‌آ است که موتورش نه با بنزین بلکه با کمک یک انرژی شیمیایی مولکولی به نام آنزیم روشن می‌شود. این ماشین نانویی روی یک مسیر به طول 240 نانومتر (اگر هر سانتی‌متر را به یک میلیون قسمت تقسیم کنید، هر کدام از آن قسمت‌ها یک نانومتر می‌شود) را به راحتی حرکت کرده و از آزمون رانندگی موفق بیرون آمده است.
چرخ این اتوموبیل مولکولی که فقط با چشم مسلح (با تلسکوپ الکترونیکی) قابل دیدن است، در هر ده دقیقه یک دور می‌چرخد که بسیار کند است ولی موفقیتی بزرگ به حساب می‌آید. بر خلاف اتوموبیل‌هایی که همه ما می‌شناسیم، اجزای این اتوموبیل مولکولی با پیچ و جوشکاری به هم وصل نشده‌اند بلکه با استفاده از یک فرآیند مولکولی مشابه چیدن پازل ساخته می‌شوند. وقتی شما هر قطعه مناسب را سرجای خودش بگذارید به طور خودبخودی و با استفاده از نیروهای بین مولکولی، بین قطعات ارتباطات پیوسته‌ای شکل می‌گیرد و اتوموبیل را سرپا می‌کند. گام بزرگ بعدی برای این اتوموبیل گذاشتن یک سیستم هدایت‌کننده خودکار روی آن با استفاده از پیوندهای شیمیایی است که مسیر دقیق حرکت را برایش مشخص کند. فایده این کار این است که مثلا برای درمان بیماری سرطان، دارو را سوار این اتوموبیل مولکولی کنیم و مستقیم به عضوی که سرطان دارد بفرستیم. اینطوری دیگر عوارض شیمی درمای بیماران را نخواهد آزرد.
