از آغاز همهگیری جهانی کووید-۱۹، چندین کشور در سراسر جهان به استفاده از اپلیکیشنهای موبایل برای پایش روند گسترش ویروس و هشدار به کاربرانی که با افراد آلوده در تماس بودهاند روی آوردند. در آمریکای شمالی و نیز کانادا نیز تلاشهای زیادی برای طراحی راهحلهایی اثربخش که ناقض حریم خصوصی شهروندان هم نباشد در جریان است.
اطلاعات به دست آمده توسط لاپرس نشان میدهد که دولت کبک بیشتر علاقمند به استفاده از یک نرمافزار ویژه طراحی شده توسط تیم میلا (Mila) است. میلا یک آزمایشگاه هوش مصنوعی است که به صورت مشترک توسط دانشگاه مونترال و مکگیل اداره میشود و مدیریت آن نیز در اختیار پژوهشگر معروف هوش مصنوعی یعنی یوشوا بنجیو قرار دارد.
جزئیات این اپلیکیشن تاکنون به چندین وزارتخانه و اداره استان کبک ارائه شده است، ولی وزارت سلامت و خدمات اجتماعی کبک هنوز موافقت نهایی خود را با این اپلیکیشن اعلام نکرده است.
استفاده داوطلبانه از اپلیکیشن
اپلیکیشن طراحی شده توسط تیم میلا از فناوری بلوتوث برای تعیین اینکه آیا دو نفر طی ۱۴ روز گذشته با هم در ارتباط فیزیکی بودند یا خیر استفاده میکند. دادههای مربوط به این تعامل بر روی گوشی کاربر باقی میماند و فقط در صورتی که کاربر مبتلا به کووید-۱۹ تشخیص داده شد، این اطلاعات به اشتراک گذاشته میشود. در این صورت، اداره سلامت عمومی یک کلید اختصاصی در اختیار او قرار میدهد تا بتواند این دادهها را روی یک سری سرور که «میکس-نت» نامیده میشود بارگذاری کند. این سرورها احتمالا در اختیار دولت نخواهد بود و چند دانشگاه، مدیریت آن را بر عهده خواهند داشت.
یک استاد حقوق دانشگاه مکگیل میگوید این دادهها هرگز به صورت مستقیم در اختیار دولت قرار نمیگیرد. یک نرمافزار هوش مصنوعی به تحلیل این دادهها میپردازد و سپس یک «نمره ریسک» به هر یک از افرادی که با فرد آلوده در تماس فیزیکی بودند میدهد و هشداری متناسب برای این افراد ارسال میشود.
یکی از مزایای این اپلیکیشن این است که از قابلیت یادگیری برخوردار است و میتواند الگوهایی که به صورت معمول قابل شناسایی نیست را به دست آورد.
مذاکره با اپل و گوگل
تیم میلا همچنین مایل است دادههای جغرافیایی مربوط به موقعیت فرد آلوده را که از طریق تراشه جیپیاس گوشی به دست آمده در اختیار مقامات حوزه سلامت کبک قرار دهد تا بهتر بتوانند نقشه تکامل اپیدمیولوژیک ویروس را شناسایی کنند.
دو شرکت گوگل و اپل که سیستم عامل آنها روی بیشتر گوشیهای هوشمند نصب است در اواسط آوریل اعلام کردند که کیتهای توسعه نرمافزاری را در اختیار برنامهنویسان در سراسر دنیا قرار میدهند تا بتوانند از فناوری بلوتوث به بهترین شکل ممکن استفاده کنند. البته هر دوی این شرکتها اعلام کردند که جلوی کار همزمان تراشه جیپیاس و بلوتوث گوشی را میگیرند تا به این ترتیب، اطلاعات دقیقی درباره رفتارهای کاربر از طریق گوشی جمعآوری نشود.
با این وجود، تیم میلا در حال مذاکره با اپل و گوگل برای مستثنی شدن در این زمینه است. اگر اول و گوگل با این درخواست مخالفت کنند، تیم میلا میتواند یک سری کد را برای دور زدن این محدودیت به برنامه اضافه کند. دولت بریتانیا و نیز دولت استانی آلبرتا دقیقا چنین کاری کردند. هر دوی این دولتها، به تازگی اپلیکیشنهای ویژه خود را آماده و عرضه کردهاند. البته این اپلیکیشنها ظاهرا از نظر دقت اطلاعات به ویژه روی گوشیهای آیفون با مشکلاتی جدی روبرو هستند. برای نمونه، فناوری بلوتوث فقط وقتی کار میکند که اپلیکیشن در صفحه اصلی گوشی باز باشد که این هم انرژي زیادی از باتری میگیرد و کاربر باید بارها اپلیکیشن را دوباره باز کند.
تیم میلا با کمیسیونر حریم خصوصی کانادا و نیز کمیسیون دسترسی به اطلاعات کبک نیز همکاری میکند تا این اطمینان حاصل شود که سازوکار سرورهای رمرگذاریشده این اپلیکیشن میتوانند از دادههای به دست آمده به خوبی حفاظت کنند. همچنین کدهای نهایی برنامه «متن باز» خواهد بود و همه به کدهای آن دسترسی خواهند داشت.