تحریریه «مداد»
اثرات مخرب کروناویروس هنوز خود را بر اقتصاد کانادا نشان نداده که امواج ناشی از کاهش قیمت جهانی نفت، کانادا را نیز هدف قرار داده است. فایننشال پست در مقاله‌ای به بررسی ابعاد مختلف این قضیه و احتمال بروز رکورد در کشور در سال جاری می‌پردازد.
اقتصاددان‌ها چند روزی است مشغول ارزیابی دوباره پیش‌بینی‌های خود از رشد اقتصادی کشور در سال ۲۰۲۰ هستند.
افزایش نگرانی‌ها از کروناویروس سبب شد که اقتصاددان‌ها در هفته گذشته، به بازنگری رقم پیش‌بینی‌شده برای تولید ناخالص ملی پردازند. اما کاهش صورت گرفته در قیمت نفت سبب شده این کارشناسان حتی وضعیتی به مراتب بدتر را برای اقتصاد کشور در نظر بگیرند. پنج بانک بزرگ کانادا قرار است تا چند روز دیگر، آخرین گزارش خود درباره روند آینده رشد اقتصادی کشور را منتشر کنند که به احتمال زیاد، تصویر مثبتی را ترسیم نخواهد کرد.
بیاتا کارانچی (اقتصاددان ارشد بانک تورنتو-دومینیون) به فایننشال پست گفت: «به احتمال بسیار زیاد، رشد اقتصادی کانادا در نیمه اول سال برابر با صفر باشد.» این اقتصاددان می‌گوید علاوه بر قیمت پائین نفت، فشارهای بازارهای مالی و نیز اثرات ناشی از کروناویروس به شدت برای اقتصاد کانادا مخرب هستند.
سه ماهه چهارم سال ۲۰۱۹، بدترین عملکرد اقتصادی را برای کانادا در سه سال اخیر به همراه داشت. دلیل این عملکرد ضعیف نیز کاهش صادرات و کاهش سرمایه‌گذاری عنوان شد که جنگ تجاری ایالات متحده و چین، نقشی اساسی در این افول داشت. با وجود اینکه در ابتدای سال ۲۰۲۰ امیدهایی برای بهبود وضعیت اقتصاد کشور ایجاد شده بود، به نظر می‌رسد شوک نفتی اوضاع را به شدت به ضرر کانادا به پیش خواهد برد.
برخی از اقتصاددان‌ها حتی بر این باورند که وضعیت جاری می‌تواند به شکل‌گیری یک دوره رکورد در کانادا بیانجامد.
ژان-فرانسوا پرو (اقتصاددان ارشد بانک نوا اشکوشیا در تورنتو) می‌گوید با توجه به اتفاقاتی که طی چند روز گذشته در بازارهای جهانی روی داده، احتمال بروز یک رکورد جهانی بسیار بالاست.
نظرسنجی ماه پیش بلومبرگ از کارشناسان اقتصادی نشانگر پیش‌بینی رشد ۱/۶ درصدی در سال ۲۰۲۰ بود که البته پیش‌بینی دولت فدرال نیز تقریبا چنین رقمی را نشان می‌داد. با این وجود، این کارشناسان اقتصادی هفته گذشته رقم مذکور را به ۱ درصد کاهش دادند. نگاهی به وضعیت افت قیمت نفت نشانگر آن است که احتمال کاهش بیشتر این رقم هم وجود دارد.
بازار سهام تورنتو در روز دوشنبه در همان ساعات ابتدایی فعالیتش با افتی ۱۰ درصدی روبرو شد که بیشترین افت نیز به اوراق قرضه دولتی تعلق داشت. کانادا بیش از ۸۰ میلیارد دلار نفت خام و قیر در سال ۲۰۱۸ صادر کرد. در آن زمان، قیمت نفت بشکه‌ای حدودا ۵۷ دلار بود. این در حالی است که دیروز قیمت نفت وست تگزارش اینترمیدیت برای تحویل در ماه آوریل با کاهشی ۳۴ درصدی به ۲۷/۳۴ دلار در بازار بورس انرژی نیویورک رسید.
توپ در زمین ترودو
بانک ملی کانادا هفته گذشته اعلام کرد که برای رونق‌بخشی به بازار، نرخ بهره را کاهش می‌دهد. با این وجود، این اقدام به تنهایی کافی نیست و عملکرد بازار تا حد زیادی به اقداماتی که دولت فدرال برای اطمینان‌بخشی به شرکت‌ها و مردم انجام می‌دهد بستگی دارد.
بیل مورنو (وزیر اقتصاد فدرال) هفته گذشته اعلام کرد دولت ابزارهایی برای حفاظت از اقتصاد کشور از پیامدهای کروناویروس در اختیار دارد. با این وجود، او به اقدامات مشخصی که دولت می‌تواند به این منظور انجام دهد، هیچ اشاره‌ای نکرد. بودجه کانادا قرار است تا چند هفته دیگر تنظیم شود. آقای مورنو می‌گوید دولت قصد دارد ردیف مربوط به موقعیت‌های اضطراری را افزایش دهد.
تردیدی نیست که بخش نفت و گاز کانادا دیگر همانند گذشته بزرگ نیست و به همین دلیل، پیامدهای کاهش قیمت نفت چندان برای اقتصاد کشور زیان‌بار نخواهد بود. همچنین پس از مشکلاتی این صنعت در سال ۲۰۱۴ و ۲۰۱۵، اصلاحات زیادی در آن صورت گرفته و به این ترتیب، از آمادگی بیشتری برای چنین موقعیت‌هایی برخوردار است.
بنجامین ریتسز (اقتصاددان کلان بانک مونترال) به فایننشال پست گفت که اثرات کاهش نفت بر کانادا منفی و غیرقابل انکار است، با این وجود، ساختار این صنعت دیگر همانند گذشته نیست که مانند چند سال پیش آسیب‌پذیری بالایی داشته باشد.
اما باز هم این مشکلات می‌تواند رشد اقتصادی را تا حدی تضعیف کند که نمودهای آن در بازار کار کشور ظاهر شود. با توجه به اینکه حجم بدهی خانوارها در کانادا بالاست، این وضعیت می‌تواند مخاطرات گسترده‌تری را برای نظام مالی کشور به همراه داشته باشد.
تحلیل وزارت اقتصاد کانادا نشان می‌دهد که در هر سال، هر یک درصد کاهش در تولید ناخالص ملی به معنای ضرری ۵ میلیارد دلاری برای دولت خواهد بود. با در نظر گرفتن کسری بودجه ۳۰ میلیارد دلاری که برای دولت فدرال در سال جاری پیش‌بینی شده، وضعیت چندان برای دولت ترودو خوشایند نخواهد بود. جالب اینجاست که این کسری بودجه وقتی محاسبه شد که هنوز ترودو وعده‌های جذاب انتخاباتی برای هزینه کردن بیشتر از بودجه برای خانواده‌ها را مطرح نکرده بود.
بازارها هنوز انتظار دارند که بانک مرکزی کانادا باز هم به کاهش نرخ بهره بپردازد. برخی کارشناسان می‌گویند بانک مرکزی احتمالا طی شش ماه آینده، نرخ بهره را تا شش ماه آینده به میزان نیم درصد دیگر هم کاهش دهد و به ۰/۷۵ درصد برساند. نرخ بهره در حال حاضر در کانادا ۱/۲۵ درصد است.
