فرمهر امیردوست
گسترش و همه‌گیری ویروس کرونا در نهایت باعث شد تا کانادا تصمیم بگیرد که خود را برای این همه‌گیری آماده نماید. در این میان پرسش‌های متعددی مطرح است و سردرگمی به بزرگ‌ترین دشمن مردم تبدیل شده است. اگر این روزها با خانواده‌های خود در ایران در تماس بوده‌اید، حتما متوجه ترس بیش از حد یا آسایش نگران‌کننده آنها شده‌اید. در چنین شرایطی، اطلاعات غلط از خود ویروس نیز خطرناک‌تر عمل می‌کند. خواه در جهت ترساندن و ایجاد وحشت باشد و خواه در جهت آرام کردن بیش از حد و از بین بردن توجه مردم به خطر یک همه‌گیری جهانی!
ویدئوی پیوست پاسخگوی چند پرسش زیاد پرسیده شده‌ی مخاطبان بخش خبری تلویزیون CBC است. متن حاضر ترجمه آزاد خلاصه‌ای از این گفتگوی تلویزیونی با مایکل گاردام، پزشک کنترل عفونت و رئیس بیمارستان Humber River در شهر تورنتو است (ویدئوی پیوست در بالای صفحه را ملاحظه فرمایید):
سازمان بهداشت جهانی ابتدای این هفته تشکیل جلسه داد تا تصمیم بگیرد که ایا کروناویروس را یک «همه‌گیری جهانی» بنامد یا خیر، هنوز هم گویا در این مورد به توافق نرسیده‌اند. آیا نامیدن این بیماری به عنوان «همه‌گیری جهانی» اهمیتی دارد؟
بله خیلی مهم است. اما اینکه سازمان بهداشت جهانی شیوع کروناویروس را همه‌گیری جهانی نام نگذاشته، به این دلیل نیست که این ویروس هنوز جهانی نشده. البته که شده. اما سازمان بهداشت جهانی یک سازمان کاملا سیاسی است و آنها نگران عواقب صدور چنین بیانیه‌ای هستند. اما مزایای نامیدن این همه‌گیری به عنوان «همه‌گیری جهانی» این است که ما دیگر دست از بازی با کلمات و تمرکز روی این کشور یا آن کشور برمی‌داریم و تمرکزمان را روی جهان متمرکز می‌کنیم. با «همه‌گیری جهانی» نامیدن این بیماری، ما دست از کنترل ملیت‌های درگیر که لیست آنها هر روز در حال گسترش است برمی‌داریم و مشکل را به شکل جهانی نگاه خواهیم کرد به دنبال راه‌حل خواهیم گشت.
الان تقریبا دیگر غیرممکن است که بتوان جلوی ورود کروناویروس را به کانادا گرفت. در چنین شرایطی پیام باید از «همه چیز تحت کنترل است» به «کمربندها را سفت کنید» تغییر کند. بنابراین باید خودمان را برای این حقیقت که افراد بیمار خواهند شد و نخواهند توانست در سر کار حاضر شوند وبرای زمانی که بیمارستان‌ها دچار ازدحام شوند، و مدارس و تجمعات بزرگ تعطیل شوند، آماده کنیم.
اگر درست بگویم آخرین اعلام «همه‌گیری جهانی» مربوط به سال ۲۰۰۹ و همه‌گیری آنفولانزای H1N1 بود. اصلا «همه‌گیری جهانی» چیست؟
«همه‌گیری جهانی» همانطور که از نامش پیداست، شیوع یک عامل آلوده‌کننده در سطح جهانی است و آنفولانزای H1N1 به معنی واقعی کلمه «همه‌گیری جهانی» بود اما یک نکته اینجا وجود دارد. مردم عموما فکر می‌کنند یک بیماری عفونی باید مرگ‌آفرین باشد تا اعلام «همه‌گیری جهانی» شود اما این درست نیست. تعریف این واژه به شکل مختصر این است که یک بیماری در سراسر دنیا پخش شده که هنوز تحت کنترل قرار ندارد. سازمان بهداشت جهانی در سال ۲۰۰۹ به خاطر اعلام H1N1 به عنوان یک «همه‌گیری جهانی» مورد انتقاد قرار گرفت چون خیلی‌ها معتقد بودند آن موضوع فقط یک آنفولانزای فصلی بوده و با توجه به آن تجربه، سازمان بهداشت جهانی این بار و در خصوص کروناویروس دارد کمی تعلل می‌کند.
ما دیروز از مسئولان شنیدیم که کانادا باید از نظر ذهنی برای این همه‌گیری آماده شود، اگر کروناویروس «همه‌گیری جهانی» اعلام شود، چه چیزی در آماده‌سازی کانادا تغییر می‌کند؟
در آن صورت کل ماجرا تغییر می‌کند. ما الان تلاش داریم تا ورود ویروس به کانادا را کنترل و محدود کنیم اما اگر این بیماری «همه‌گیری جهانی» اعلام شود، ما به جای صرف هزینه در آن بخش، تلاش خواهیم کرد تا برای پذیرش این بیماری در جوامع کوچک و بزرگ خود آماده شویم. الان تقریبا دیگر غیرممکن است که بتوان جلوی ورود این ویروس را به کانادا گرفت. در چنین شرایطی پیام باید از «همه چیز تحت کنترل است» به «کمربندها را سفت کنید» تغییر کند. بنابراین باید برای این حقیقت آماده شویم که این بیماری بین خودمان در کانادا شیوع پیدا خواهد کرد و افراد بیمار خواهند شد و نخواهند توانست در سر کار حاضر شوند. بنابراین باید آماده باشیم برای زمانی که بیمارستان‌ها دچار ازدحام شوند، افراد نتوانند سر کار حاضر شوند، مدارس و تجمعات بزرگ تعطیل شوند همانطور که تعدادی از کشورها طی این مدت همین کارها را کرده‌اند. تا امروز ما فقط شاهد بوده‌ایم اما کانادا باید آماده بحران باشد.
با این حساب افراد و شرکت‌ها از الان باید از نظر فکر خودشان را آماده کنند برای اینکه از خانه کار کنند، کودکان به مدرسه نروند و اینجا یک سوال مهم مطرح می‌شود. اگر قرار باشد خودمان را برای دو هفته در خانه قرنطینه کنیم، ایا لازم است مایحتاج اولیه مورد نیاز خود را انبار کنیم؟
وقتی به افراد می‌گویید که بهتر است برای دو هفته خودتان را قرنطینه کنید، یکی از اولین دغدغه‌ها تامین مایحتاج روزانه است که برخلاف عادت همیشگی ما برای خرید روزانه است. البته ما در کانادا هنوز به آن مرحله نرسیده‌ایم اما شاید ظرف چند هفته آینده این اتفاق بیفتد و در آن صورت بهتر است برای قرنطینه‌ی دو هفته‌ای آماده باشیم.
آیا اگر کسی یکبار به این ویروس آلوده شده و جان سالم به در برده باشد، آیا فرد مورد نظر نسبت به این ویروس ایمنی پیدا کرده است؟
راستش ما هنوز پاسخ این پرسش را نمی‌دانیم. در حال حاضر به نظر می‌رسد که این ویروس تقریبا پایدار است و مثل ویروس انفولانزا، جهش ژنتیکی خاصی در آن دیده نشده و بنابراین با دقت خوبی می‌توان ادعا کرد که اگر یکبار به آن آلوده شوید، ایمنی خواهید یافت. پاسخ این پرسش‌ها طی ماه‌های آتی و زمانیکه تحقیقات بیشتری انجام شد، قابل ارائه است اما در حال حاضر می توان با دقت خوبی ادعا کرد که اگر کسی یک بار آلوده شده و بهبود یافته، احتمالا در مقابل این ویروس ایمنی دارد.
» همچنین بخوانید هر آنچه باید درباره کوروناویروس بدانید
آیا اگر همکاری داشتیم که ظرف مدت اخیر به یک کشور آلوده سفر کرده، بهتر است از او بخواهیم برای ۱۴ روز خودش را قرنطینه کند؟ و سوال دوم اینکه آیا واقعا پس از ۱۴ روز کاملا مشخص خواهد شد که کسی آلوده هست یا نه؟
در روزهای نخست شیوع این ویروس، این درخواست منطقی به نظر می‌رسید اما امروز که بیش از ۴۰ کشور دنیا مواردی از ابتلا را گزارش کرده‌اند، دیگر منطقی به نظر نمی‌رسد چون این روزها آدم‌ها خیلی سفر می‌کنند و اگر درخواست قرنطینه همه کسانی که سفر می‌کنند جدی گرفته شود، شرکت‌ها به زودی از نیروی کار تهی خواهند شد. در ضمن یادتان باشد که اگر کشوری مثل برزیل یک مورد ابتلا گزارش کرده به این معنی نیست که فقط یک برزیلی به این ویروس مبتلا است بلکه مفهوم آن این است که مقامات بهداشتی برزیل هنوز بقیه مبتلایان را نیافته‌اند.
برخی از والدین که قصد سفر به خارج از کانادا را دارند، خیلی نگران سلامت نوزادان خردسال خود هستند. آیا این نگرانی به جاست؟
بر اساس همه گزارش‌هایی که ما تا امروز دریافت کرده‌ایم، نکته جالب در مورد این ویروس این است که کودکان گرچه به این ویروس آلوده می‌شوند اما برخلاف بزرگسالان، مریضی شدیدی به سراغشان نمی‌آید. کنترل آلودگی در بین کودکان کار سختی است چون معمولا بچه‌ها چندان قوانین مربوط به رعایت بهداشت شخصی و شستن دست‌ها را رعایت نمی‌کنند. شکی نیست که سفر با کودکان در دوران یک «همه‌گیری جهانی» کار بسیار سختی است و والدین باید برای درگیر شدن با بیماری آماده شوند چون شاید کودک آلوده به ویروس خودش چندان ناخوش نشود اما با انتقال ویروس به والدینش، زمینه دوران سختی را فراهم می‌کند.
شایعه‌ای هست که این ویروس با گرم شدن هوا، متوقف می‌شود و بنابراین اگر داخل خانه و در شرایط گرم بمانیم، ویروس به سراغمان نخواهد آمد. این موضوع واقعیت دارد؟
ببینید همین الان در سنگاپور هوا ۳۰ درجه سانتی‌گراد و بسیار مرطوب است. اگر قرار بود منتظر تابستان شویم تا ویروس از بین برود، همین الان سنگاپوری‌ها دارند شرایط مشابه تابستان‌های کانادا را تجربه می‌کنند. بنابراین هیچ دلیل وجود ندارد که در تابستان این ویروس از بین می‌رود. وقتی مثل سال ۲۰۰۹ و موضوع ویروس H1N1، یک ویروس جدید شیوع پیدا می‌کند که مردم نسبت به آن ایمنی ندارند، باید منتظر همه‌گیری باشیم و این ایده قابل قبول نیست. همچنان که ویروس آنفولانزا در تابستان سال ۲۰۰۹ همه‌گیر شد.
