تحریریه «مداد»
اگر نگاهی به آمار و ارقام اعلامی مربوط به اقتصاد کانادا بیاندازیم، می‌بینیم که کبک از وضعیت خوبی در مقایسه با استان‌های دیگر برخوردار است. اما این پدیده چندان هم سابقه ندارد و پیشرفت چشمگیر اقتصادی کبک را باید یک موضوع جدید دانست. کوین کارمیشل (کارشناس اقتصادی) به تازگی در مقاله‌ای مفصل در نشریه فایننشال پست به بررسی دلایل پیشرفت اقتصاد کبک در چند سال اخیر پرداخته است. آنچه می‌خوانید خلاصه‌ای از این مقاله است.
گزارش ماهانه اداره آمار کانادا درباره نیروی کار نشانگر پیشرفت شگفت‌انگیزی است که استان کبک در چند وقت اخیر تجربه کرده است.
کبک که روزگاری، وزنه چندانی در اقتصاد کانادا محسوب نمی‌شد، مدتی است در رقابتی تنگاتنگ با بریتیش کلمبیا برای به دست آوردن لقب «بهترین اقتصاد استانی» قرار دارد.
اطلاعات موجود در گزارش اداره آمار در ماه جولای (ژوئیه) نشانگر آن است که در میان ۴ استان بزرگ کشور، فقط کبک توانسته از نظر اشتغال با رشد روبرو شود. نرخ بیکاری در کبک در جولای برای سومین بار طی چهار ماه اخیر با کاهش روبرو بوده و به ۴/۹ درصد رسیده است. گفتنی است آخرین بار در سال ۱۹۷۶ این استان، چنین رقمی را تجربه کند. این در حالی است که متوسط نرخ بیکاری در کانادا در این گزارش ۵/۷ اعلام شده است.
تا پیش از سپتامبر ۲۰۱۶، کبک جایگاهی پایین‌تر از میانگین کشور داشت. نرخ بیکاری در ماه جولای در بریتیش کلمبیا برابر با ۴/۴ درصد بود که اندکی بهتر از رکورد قبلش‌اش در سپتامبر و اکتبر بود. این رقم برای انتاریو و آلبرتا به ترتیب ۵/۷ و ۷ درصد بود. هر دوی این ارقام رضایت‌بخش هستند. بازار کار کانادا در استان‌ها هنوز باثبات است. همچنین وضعیت آلبرتا نیز پس از کاهش قیمت نفت (بین سال‌های ۲۰۱۴ و ۲۰۱۵) به ثبات نسبی رسیده است. در حالی که در آن دوره نرخ بیکاری در آلبرتا به ۹ درصد رسیده بود، نرخ کنونی ۴/۵ درصد کاملا قابل قبول است.
اریک بویکو، مدیر شرکت استنگری گروپ در مونترال می‌گوید که تاکنون سابقه نداشته که اوضاع در کبک این قدر خوب باشد. آقای بویکو بر این باور است که استانش در حال جبران گذشته است. نه حزب حاکم و نه احزاب مخالف هیچ علاقه‌ای به جدا شدن از کانادا ندارند. همین تغییر دیدگاه سبب شده شرکت‌های کبکی بتوانند برای اولین بار در چند دهه اخیر، بدون ترس از ریسک‌های سیاسی به فعالیت بپردازند. کبک همچنین کنترل بیشتری بر امور مالی خود دارد و انبوهی از شرکت‌های مبتنی بر فناوری‌های نوین نیز در کنار دانشگاه‌های این استان شکل گرفته‌اند.
تلاش برای کسب درآمد، آن هم بدون فشار روانی ناشی از جدایی‌طلبی و نیز یادگیری اینکه چطور می‌توان بدون بهره‌گیری از مزایای طبیعی نظیر نفت یا نزدیکی به قلب صنعت خودروسازی ایالت متحده می‌تواند کسب درآمد کرد، سبب شده کارآفرینان کبکی بتوانند به دستاوردهای ارزنده‌ای برسند.
اگر اتفاقاتی که طی ماه‌های اخیر برای بمباردیه و اس‌ان‌سی-لاوالین افتاد، حدود یک دهه پیش روی می‌داد، ترس و وحشت زیادی برای کبکی‌ها به همراه می‌آورد. اما این روزها به جز سهامداران این دو شرکت، بیشتر مردم اهمیتی به این مسایل نمی‌دهند. فرصت‌های شغلی موجود بیشتر از تعداد افراد حائز شرایطی است که به دنبال کار می‌گردند.
این روزها شرکت‌های بمباردیه و اس‌ان‌سی-لاوالین در ذهن مردم جای خود را به شرکت‌های دیجیتالی نظیر استنگری، لایتاسپید پوز و استرادیجی ای‌آی داده‌اند. همه این شرکت‌های نوآور به دنبال جایگاه‌هایی برتر در دنیا هستند، بدون اینکه مثل شرکت‌های قدیمی‌تر کبکی، چشمداشتی به کمک‌های دولت داشته باشند.
متوسط دستمزد ساعتی در کبک از جولای ۲۰۱۸ تاکنون ۶/۱ درصد افزایش یافته است. این درحالی است که این رقم برای انتاریو ۵ درصد، آلبرتا ۳/۳ درصد و بریتیش کلمبیا ۳/۵ درصد است. تورم حدود ۲ درصد است و با این احتساب، خانواده‌های کبکی با رشد درآمد و فرصت پس‌انداز روبرو بوده‌اند.
البته کبک هنوز راه زیادی را در پیش دارد. هنوز جمعیت کبک از نظر ثروت با برخی استان‌های دیگر قابل مقایسه نیست.
اما اینکه میزان بیکاری در کبک به مدت دو سال کمتر از انتاریو باشد، تا همین چند سال پیش برای خیلی‌ها باورنکردنی نبود. کبک وضعیت خوبی در زمینه کاهش بدهی‌ها نیز دارد. کبک تنها استانی بوده که توانسته بدهی خود را طی ۶ سال گذشته کاهش دهد که دستاورد ارزنده‌ای به شمار می‌رود.
نسبت بدهی خالص به تولید ناخالص ملی در کبک، ۴۰ درصد است که این میزان در سال ۲۰۱۳ برابر با ۵۱ درصد بود. این پیشرفت را باید نتیجه رشد اقتصادی باثبات دانست.
کبک همچنین از جدا نگه داشتن ایدئولوژی از سیاست‌های اقتصادی نیز منتفع شده است. وقتی روند اقتصاد به گونه‌ای بود که پول چندانی به سمت استارتاپ‌ها نمی‌رفت، دولت و نهادهای مالی وارد عمل شدند تا اطمینان یابند سرمایه کافی در اختیار کارآفرینان آینده که در استارتاپ‌ها حضور دارند قرار می‌گیرد.
» همچنین بخوانید مونترال یکی از ۱۰ قطب استارت‌آپی در حال رشد سریع در دنیا
کبک همچنین خیلی به این مساله دقت کرده که هزینه‌های ناشی از دادن یارانه (سوبسید) به طرح‌های مهدکودک‌ها (daycare) با رشد اقتصادی همخوانی داشته باشد.
حدود ۸۷ درصد از زنان بین ۲۵ تا ۵۴ ساله در کبک جزو نیروهای کار هستند و این میزان برای مردان نیز ۹۳ درصد است. این فاصله بین زنان و مردان، کمترین میزان در سطح کشور محسوب می‌شود.
یک نکته مهم دیگر نیز در این میان وجود دارد و آن هم اینکه کبک، انعطاف بیشتری برای اشتغال زنان دارد و به این ترتیب، زنان بهتر می‌توانند علاوه بر وظایف مادری خود، در فعالیت‌های اقتصادی نیز مشارکت کنند.
البته اینها به معنی ایده‌آل بودن وضعیت اقتصادی در کبک نیست. هنوز هم بوروکراسی در این استان بسیار طاقت‌فرسا و مالیات‌های فردی بالاست. جذب نیروهای متخصص در مونترال نیز بسیار پرهزینه شده است.
با این وجود، به نظر می‌رسد موتور کبک تازه گرم شده و این استان باید با تمام قوا همچنان به پیش می‌رود.
